پیش‌بینی زلزله از دو روز قبل با نگاه به آسمان!

محققان ادعا کرده‌اند که به روشی دست‌یافته‌اند که می‌تواند زلزله‌ها را از دو روز قبل از وقوع با دقت ۸۰درصدی تشخیص دهد، درحالی‌که این کار با نگاه کردن به آسمان انجام می‌شود. محققان دانشگاه «آریل» روشی ابداع کرده‌اند که می‌تواند به پیش‌بینی زمین‌لرزه‌های بزرگ تا ۴۸ساعت قبل از وقوع آن‌ها کمک کند.سطح زمین در سیاره ما از گوشته و پوسته ساخته‌شده است. بااین‌حال، این لایه‌ها یکنواخت نیستند، بلکه از چندین قطعه مجزا تشکیل‌شده‌اند که به‌آرامی در کنار هم حرکت می‌کنند و هرازگاهی به یکدیگر برخورد می‌کنند و هنگامی‌که این قطعات که «صفحات تکتونیکی» یا «زمین‌ساخت صفحه‌ای» نامیده می‌شوند، در کنار هم می‌لغزند یا به دیگری برخورد می‌کنند، ممکن است زلزله رخ دهد. زمین‌ساخت صفحه‌ای یا تکتونیک صفحه‌ای به بررسی و مطالعه حرکات وسیع‌مقیاس در سنگ‌کره یا لیتوسفر کره زمین می‌پردازد. این نظریه بر اساس نظریه رانش قاره‌ای در نخستین دهه‌های قرن بیستم مطرح شد و پس از اثبات مفهوم گسترش بستر دریا در سال‌های ۱۹۵۰ تا ۱۹۶۰ میلادی توسط بسیاری از زمین‌شناسان پذیرفته شد.بر اساس این نظریه، سنگ‌کره (پوسته کره زمین) از صفحاتی تشکیل می‌شود که در کل شامل ۷ یا ۸صفحه اصلی که در مواردی خود از تعدادی صفحات کوچک تشکیل می‌شوند، ساخته‌شده‌ است. صفحات شکل‌دهنده پوسته زمین به‌طور کل از دو نوع سنگ‌کره‌های اقیانوسی و سنگ‌کره‌های قاره‌ایِ ضخیم‌تر تشکیل می‌شوند که هر نوع پوسته‌های خاص خود را دارند. این صفحات به‌صورت مداوم در حال حرکت هستند و براثر برخورد این صفحات پدیده‌هایی همچون زلزله، گسل، شکستگی‌ها، تشکیل کوه‌ها، تشکیل درازگودال‌ها و چین‌خوردگی و دیگر پدیده‌ها حاصل می‌شوند. میزان حرکت این صفحات از کمترین حد یعنی صفر میلی‌متر در سال تا بیشترین حد به میزان ۱۰۰میلی‌متر در سال، بسته به نوع، جایگاه و شرایط آن‌ها تخمین زده می‌شود.صفحات پوسته زمین به این دلیل قابلیت حرکتی دارند که سنگ‌کره‌های پوشاننده سطح زمین دارای جرمِ حجمی و نیروی بیشتری در مقایسه با لایه‌های زیرینِ خود به نام سست‌کره هستند.مفهوم زمین‌ساخت همچنین برای گفت‌وگو درباره حرکت آهسته صفحه‌ها به‌کار می‌رود که به آن بیشتر زمین‌ساخت صفحه‌ای یا رانش قاره‌ای گفته می‌شود. زمین‌ساخت همچنین به مباحث زلزله، صفحات قاره‌ای و پدیده‌هایی ازاین‌دست می‌پردازد. بسته به‌شدت زلزله، تأثیر آن بر زندگی انسان می‌تواند فاجعه‌آمیز باشد. درحالی‌که زلزله‌های خفیف فقط می‌توانند چند موج شوک را به سطح زمین وارد کنند، زلزله‌های قوی‌تر می‌توانند ساختمان‌ها را در عرض چند ثانیه به تلی از آوار تبدیل کنند و زندگی‌های بسیاری را تهدید کنند. به‌عنوان‌مثال، زمین‌لرزه ۵.۹ریشتری که ماه گذشته در شرق افغانستان رخ داد، بیش از ۱۰۰۰کشته و تعداد زیادی زخمی برجای گذاشت. بنابراین دانستن زمان وقوع زلزله واقعاً مفید خواهد بود. اگرچه فناوری ثبت شدت زمین‌لرزه و همچنین تعیین محل دقیق سایش صفحات تکتونیکی به یکدیگر که موجب زلزله می‌شود، در دسترس است، اما زمین‌شناسان هنوز قادر به پیش‌بینی وقوع آن نیستند. زمین‌شناسان از روش‌های مختلفی برای پیش‌بینی زمین‌لرزه‌ها استفاده می‌کنند و همچنین می‌توانند با دقت بگویند که آیا یک زمین‌ساخت صفحه‌ای در آینده شاهد زلزله خواهد بود یا خیر. بااین‌حال، آن‌ها نمی‌توانند زمان یا تاریخ دقیقی را برای پیش‌بینی خود تعیین کنند. پس اکنون محققان چگونه ادعا می‌کنند که می‌توانند این کار را انجام دهند؟ ترفند آن‌ها این است که به‌جای نگاه کردن به حسگرهای زمینی، به آسمان چشم دوخته‌اند تا پیش‌بینی‌های خود را انجام دهند.محققان با استفاده از الگوریتم «ماشین بُردار پشتیبان» مقدار کلی الکترون موجود در یونوسفر که بالاترین لایه جو زمین است را به داده‌های GPS برای پیش‌بینی زمین‌لرزه ترسیم کرده‌اند.«ماشین بردار پشتیبان» یکی از روش‌های یادگیری بانظارت است که از آن برای طبقه‌بندی و رگرسیون استفاده می‌کنند. این روش ازجمله روش‌های نسبتاً جدیدی است که در سال‌های اخیر کارایی خوبی نسبت به روش‌های قدیمی‌تر برای طبقه‌بندی از خود نشان داده‌ است.