از سهراب تا سیاوش

این روزها همایون شجریان خواننده نامی موسیقی ایرانی با گروه «سیاوش» به رهبری آرش گوران در حال ثبت رکورد تازه‌ای در موسیقی کشور است. این اجراها که نخستین کنسرت داخلی همایون شجریان پس از درگذشت استاد محمدرضا شجریان است توانسته موج تازه‌ای در فضای فرهنگی و هنری جامعه ایجاد کند و تا حدودی نظر مثبت منتقدان سال‌های قبل همایون شجریان را به خود جلب کند.
همایون شجریان در سال‌های گذشته از فعال‌ترین هنرمندان موسیقی ایرانی بوده است اما این فعالیت‌ها با انتقاداتی نیز همراه شده بود. درحالی‌که نوع آثار و فعالیت‌های همایون شجریان در چند سال اخیر بین بسیاری از مردم طرفدار پیداکرده بود، اما برخی بزرگان موسیقی و همچنین منتقدان به‌واسطه فعالیت‌های سال‌های گذشته او به‌ویژه کارهایی که با برادران پورناظری انجام می‌شد موردانتقاد شدید قرار می‌گرفت. به باور آن‌ها نوع کارهای اخیر همایون شجریان با راه و منشی که سال‌ها با نام «شجریان» گره‌خورده بود فاصله بسیار زیادی داشت. حتی افراد زیادی امید داشتند مسیر فرزند استاد شجریان از مسیر فرزندان استاد کیخسرو پورناظری جدا شود. در واقع بین آنچه همایون بود و آنچه باید می‌بود فاصله‌ای وجود داشت و همراه شدن با فرزندان استاد کیخسرو پورناظری به معنای فاصله گرفتن از شاخصه‌های آثار خسرو آواز (و البته پرویز مشکاتیان، استاد محمدرضا لطفی و دیگر بزرگان) بود.
این بار اجراهای فرزند استاد شجریان تفاوت‌هایی با گذشته دارد: از تدارک سلسله اجراهای 30گانه که برخی از آن‌ها در یک‌شب و دو نوبت روی صحنه می‌رود تا خواندن آثاری که بزرگانی مثل محمدرضا لطفی، پرویز مشکاتیان، حسن یوسف زمانی، سعید فرجپوری و خود استاد شجریان آن‌ها را آهنگسازی کرده‌اند، پایین بودن هزینه بلیت کنسرت، اسپانسر شدن بلوبانک و همه و همه توانسته فضای اخیر اجرای همایون شجریان را متفاوت و البته برجسته کند. خصوصاً آنکه او نام سیاوش را برای گروه خود برگزیده است؛ نامی که پدرش؛ محمدرضا شجریان در سال‌های نخستین فعالیت هنری‌اش برای خود برگزیده بود و از این منظر با هدف تکریم جایگاه پدرش انجام‌گرفته بود و اکنون این وجه‌تسمیه را می‌توان تلاشی برای بازگشت به اصل خود دانست.
نخستین کنسرت داخلی همایون شجریان پس از درگذشت پدر، در شرایطی اتفاق می‌افتد که هم‌زمان پورناظری‌های جوان در جای دیگری در پایتخت مشغول اجرای خود شده‌اند. انتخاب نام «سیاوش» برای گروه کنونی همایون شجریان از یک‌سو نشان از میل همایون به مسیر اصلی و اصیل «شجریان» است و از سوی دیگر یادآور بوته آزمون سیاوش در شاهنامه فردوسی است که با سلامت خارج شدن از آن سربلندی برای این نام و موسیقی گره‌خورده با آن را به همراه دارد.