«انقلاب» مقابل «عقلانیت» نیست

همدلی| حجت‌الاسلام سید حسن خمینی در دیدار با جمعی از جانبازان واقعه هفتم تیر، به بازخوانی شخصیت مرحوم شهید بهشتی پرداخته است. او مثل همیشه تلاش کرده از این فرصت برای انتقاد از وضعیت موجود استفاده کند و با بازخوانی شخصیت‌های مهم انقلاب اسلامی نسبت به وضعیت موجود به شکل ضمنی معترض شود.
سید حسن خمینی در سخنان خود اظهار کرد: «علاوه بر مظلومیت، آنچه مرحوم آقای بهشتی را در میان اقران خود متمایز می‌کرد و همه روی آن تفاهم داشتند این بود که او نماد «عقلانیت» است. البته بعضی‌ها این ویژگی را به «وقار» تعبیر می‌کنند، اما وقار صرفاً در رفتار فردی است؛ مرحوم آقای بهشتی فراتر از رفتار، در گفتار، کردار و عملکردش عقلانیت داشت.»
یادگار امام اظهار داشت: «آقا موسی صدر که خیلی هم به آقای بهشتی نزدیک بودند نیز همین‌گونه بود. همه‌کسانی که در رابطه با آقای صدر صحبت می‌کنند همین مطلب را می‌گویند و کسانی که از نزدیک آشنا هستند، این دو نفر را تا حدی زیادی مطابق هم می‌دانند. البته آقا موسی چند سالی بزرگ‌تر از آقای بهشتی بوده و به همین دلیل هم می‌گویند شاید آقای بهشتی تحت تأثیر ایشان هم بوده است.»
وی با اشاره به اینکه عقلانیت در دو حوزه نظری و عملی مطرح می‌شود، تصریح کرد: «پایه عقلانیت نظری این است که انسان حرف بی‌دلیل را نپذیرد یا بی‌دلیل سخنی را رد نکند. عقلانیت عملی یعنی اینکه منافع کاری که می‌کنید باید بیشتر از هزینه‌اش باشد؛ یعنی حتی اگر هزینه و فایده کاری که می‌کنید مساوی است، باز هم آن کار عقلانی نیست. چون جمع جبری آن صفر می‌شود؛ پس چرا آن را انجام دهید؟!»
وی ادامه داد: «راه دوم رسیدن به الگوی شهید بهشتی، رسیدن به عقلانیت عملی است. هیچ ایرادی ندارد که انسان بعد از مدتی اگر فهمید این راه جواب نمی‌دهد، راه را تغییر داده و راه کم‌هزینه‌تر را انتخاب کند. ما هدفی که داریم را در نظر بگیریم و یادمان نرود برای آنچه مسیرهایی وجود دارد؛ دائم خودمان را در آن مسیرها ارزیابی کنیم. همه خطا می‌کنند، ولی پافشاری بر خطا نکنیم؛ چراکه هیچ‌کس از ما انتظار عصمت ندارد، ولی انتظار عدالت دارند.»
سید حسن خمینی با تأکید بر اینکه شخص امام مظهر عقلانیت است، اظهار داشت: اتفاقاً «انقلاب» در مقابل «عقلانیت» نیست، بلکه انقلاب جایی ارزش دارد که عقلانی باشد؛ یعنی شما می‌گویید نبود این سیستم از بقاء آن بهتر است و تحت هر شرایطی باید از سر راه برداشته شود. قاطبه مردم ایران تشخیص دادند و بزرگ‌ترین دلیل عقلانیت این فعل این است که جامعه عقلا یکپارچه این مطلب را خواستند.
سید حسن خمینی اظهار داشت: «باید مشکلات جامعه مطابق همان آرمان‌ها حل شود. آن آرمان‌ها استقلال، آزادی، پیشرفت، رفاه مردم، دنیای بهتر، آخرت بهتر و پیاده شدن احکام دینی بوده است. این‌ها را ارزیابی کنیم و اگر راه عاقلانه‌ای دارد همان را انتخاب کنیم. راه عاقلانه کار پرفایده‌تر و کم‌هزینه‌تر است.»
وی تأکید کرد: «اگر می‌گوییم مرحوم آقای بهشتی نماد عقلانیت است، امروز هم ما به این عنصر نیاز داریم. چرا امام تعبیر داشته‌اند که باید «همه با هم» باشند؟ برای اینکه اگر همه با هم باشند راه را کم‌هزینه‌تر و فایده را بیشتر می‌کند. حتی اگر یک گروه خاص بتوانند به‌تنهایی هم به مقصد برسند- که محل تأمل است- ولی اگر همه با هم باشند راحت‌تر، کم‌هزینه‌تر و پرفایده‌تر به آن هدف می‌رسند.»