روزی که عمرالبشیر در سودان کودتا کرد

عمرالبشیر یک افسر ارتش بود که در ۳۹ ژوئن سال ۱۹۸۹ به کمک اسلام‌گرایان در سودان به قدرت رسید. او که از سوی دادگاه بین‌المللی به ارتکاب جنایت جنگی متهم شده، ۳۰سال در سودان یکه‌تازی کرد. او خودش هم با کودتای نظامیان برکنار شده است. وقتی مردم ناراضی سودان علیه دیکتاتور کشور مبارزه می‌کردند ارتش از این فرصت برای برکنار کردن او استفاده کرد. عمر حسن البشیر در اول ژانویه ۱۹۴۴ در روستای حوش‌بانقا در نزدیکی شهر شندی در شمال سودان به دنیا آمد. بشیر در سال ۱۹۸۱ دانشکده ارتش را به پایان رساند و سپس در سال ۱۹۸۳ در رشته فرماندهی نظامی در مالزی مدرک کارشناسی گرفت. او در سال ۱۹۸۷ تحصیل در علوم اداری را به پایان رساند. عمر البشیر از جوانی و دوران تحصیل به مبارزه اسلامی گرایش یافت و به پیروان دکتر حسن ترابی، متفکر اسلام‌گرای سودان پیوست. در سال ۱۹۸۹ در کودتای نظامی علیه حکومت صادق المهدی نخست‌وزیر قانونی وقت از حمایت اسلام‌گرایان برخوردار بود، هر چند پس از پیروزی و رسیدن به قدرت هر گاه به نفع خود می‌دید، علیه آن‌ها اقدام می‌کرد. عمر البشیر نسبتاً دیر وارد صفوف ارتش شد اما به‌زودی دریافت که ارتش بهترین راه برای ترقی در میدان سیاست سودان است. او در سال‌های اول حکمرانی به‌شدت طرفدار اجرای قوانین شرعی بود. عمر البشیر زیر فشارهای خارجی در سال ۱۹۹۶ با مبارزان استقلال جنوب سودان که با حکومت شرعی مخالف بودند، پیمان آشتی امضا کرد. در پی میانجیگری‌های بین‌المللی بشیر در ژوئیه ۲۰۰۲ با مبارزان «جنبش ملی رهایی سودان» پیمانی را امضا کرد که طبق آن اجرای قوانین شرعی را به شمال سودان محدود می‌کرد و به مردم جنوب کشور فرصت می‌داد که پس از هفت سال درباره سرنوشت خود تصمیم بگیرند. در سال ۲۰۰۵ به سودان جنوبی خودمختاری داده شد و سرانجام در ژانویه ۲۰۱۱ مردم جنوب که بیشتر آن‌ها مسیحی هستند، در یک همه‌پرسی با اکثریت بسیار بالا به استقلال و تأسیس کشور «سودان جنوبی» رأی دادند. مردم دارفور در جنوب غربی سودان از ده‌ها سال پیش در هر فرصتی علیه حکومت مرکزی شورش می‌کردند. ارتش سودان به رهبری عمر البشیر برای درهم کوبیدن اعتراضات مردم بومی این اقلیم بارها به لشکرکشی‌های بی‌رحمانه دست زد. گفته می‌شود در جریان حملات زمینی و هوایی ارتشیان سودان حدود ۳۰۰هزار نفر از مردم غیرنظامی کشته شدند، هزاران زن از سوی ارتشیان سودان مورد تجاوز قرار گرفتند و حدود دو و نیم میلیون نفر از زادوبوم خود آواره شدند. شورای امنیت از آغاز ۲۰۰۱ رشته‌ای از تحریم‌های اقتصادی را علیه حکومت بشیر اعلام کرد. در ژوئیه ۲۰۰۸ دادگاه بین‌المللی جنایات جنگی در لاهه عمر البشیر و تنی چند از فرماندهان ارتش او را به ارتکاب جنایت جنگی در دارفور متهم کرد و خواهان دستگیری آن‌ها شد. در سال ۲۰۱۳ که جنبش موسوم به بهار عربی در رشته‌ای از کشورهای عربی آغاز شد، مردم سودان نیز در اعتراض به دیکتاتوری بشیر به خیابان آمدند، اما با سرکوبی بی‌رحمانه روبرو شدند. بنا به آمار سازمان‌های مدافع حقوق بشر بیش از صد نفر کشته و هزاران نفر بازداشت شدند. در همان سال بشیر دستور بازداشت شماری از ارتشیان و فعالان اسلام‌گرا را که گفته می‌شد قصد کودتا علیه او را داشتند، صادر کرد. بشیر تلاش کرد فرماندهان تازه و جوان را در رأس مقام‌های امنیتی و انتظامی قرار دهد. در پایان سال ۲۰۱۸ موجی از تظاهرات در اعتراض به گرانی و نابسامانی خدمات دولتی شروع شد. رفته‌رفته وجه سیاسی این اعتراضات پررنگ‌تر شد و مردم خواهان برکناری حکومت بشیر شدند. در ماه مارس ۲۰۱۹ مردم ناراضی چندین بار در برابر مقر فرماندهی ارتش گردآمده، خواهان مداخله ارتش و برکناری بشیر شدند. بامداد ۱۱آوریل تلویزیون سودان بیانیه مهمی از سوی نیروهای مسلح منتشر کرد. در این بیانیه اعلام شد که فرماندهی ارتش عمر البشیر را برکنار کرده، مهم‌ترین دستیاران او را دستگیر کرده و یک شورای موقت برای اداره کشور تشکیل داده است.