مشکل کشور نظام ریاستی است

همدلی|  مجلس به‌شدت خواستار اعمال تغییرات در کابینه سیدابراهیم رئیسی است؛ موضوعی که دولت سعی می‌کند به‌واسطه ارتباطات مختلفی که با مجلس و به‌خصوص رئیس مجلس دارد آن را به تعویق بیندازد. رئیسی با اینکه تابه‌حال یکی از وزرایش در یک‌سالگی دولت تغییر کرده‌اند فعلاً در تلاش است تا درباره آن واکنش نداشته باشد. هر چند که هر روز نمایندگان مجلس رسماً درباره آن به دولت تذکر می‌دهند. به نظر می‌رسد با وجود فشارهای مختلف فعلاً رئیسی بنایی بر توجه دادن به این اعتراضات ندارد. بااین‌وجود برخی فکر می‌کنند که ممکن است بالاخره فشارها به نتیجه برسد و شمار وزرایی که قرار است تغییر کنند از یکی بیشتر شود.
حسین کنعانی مقدم از فعالان سیاسی اصولگرا در گفت‌وگو با «همدلی» به بررسی ضرورت اعمال تغییرات در کابینه سیدابراهیم رئیسی پرداخته است. کنعانی مقدم دراین‌باره می‌گوید: «اعمال تغییرات به نظرم طبیعت دولت‌هاست. این یک اتفاق عادی است که بعد از یک دوره که دولت برنامه‌های خود را اجرا کرد شروع به ارزیابی عملکرد همکارانش در دولت کند و بر اساس این ارزیابی تصمیم بگیرد که وزرای کابینه را تغییر دهد. به‌هرحال باید در نظر داشت که این حق دولت است که برای همکاران خود و وزرایی که قرار است تصمیمات دولت را اجرا کنند تصمیم بگیرد. از طرف دیگر نظارت هم حق مجلس است. نمایندگان هم حق دارند که بر عملکرد وزرا نظارت داشته باشند و آنان را بررسی کنند و در نهایت چنانچه تصمیم گرفتند بتوانند از ابزار استیضاح و سؤال استفاده کنند.»
او می‌افزاید: «به‌هرحال در شرایط امروز کشور الان بیشتر بحث مهره‌های کلیدی دولت در حوزه اقتصادی مدنظر قرار گرفته است. بیشتر تقاضاها هم برای تغییرات در کابینه متمرکز بر همین وزرای حوزه اقتصادی است که گفته می‌شود باید تغییراتی انجام شود و تقویت شوند. بالاخره وزرا باید متناسب با خواسته‌های اقتصادی که برای معیشت مردم بهتر است تغییر کنند و جابجا شوند و افراد جدیدی به دولت بپیوندند.»
این فعال سیاسی معتقد است: «الان این فرصت برای رئیس‌جمهوری فراهم است که خودش وزرا را ارزیابی کند و تصمیم به تغییر آنان بگیرد و از نیروهایی توانمندتر و کارآمدتر استفاده کند. اگر مقاومتی برای تغییرات شکل بگیرد و در مقابل خواست نمایندگان ایستادگی شود به نظر می‌رسد که خود نمایندگان مصمم هستند که به موضوع ورود کنند و برخی از وزرا را استیضاح کنند.»
کنعانی مقدم درباره ضرورت تغییر وزرا توضیح می‌دهد: «به نظر بنده با یک سال کارکرد می‌توان یک مقدار ارزیابی نسبت به عملکرد وزرا داشت؛ اما واقعیت این است که با تغییر یک وزیر امور اصلاح نمی‌شود. 
ساختاری که در آن وزارتخانه وجود داشته اگر معیوب باشد هر کسی هم در این جایگاه قرار داده شود همان مشکلات همچنان وجود دارد. باید یک مقدار تغییرات ساختاری انجام شود. در بحث اقتصادی کشور و تیم اقتصادی دولت گرچه ستاره‌های خوبی حاضر هستند اما چون این نیروها کار تیمی نکرده‌اند، عمدتاً گل به خودی می‌زنند و این یکی از مشکلات اساسی است. به نظر می‌آید خود آقای رئیسی باید تیم ارزیابی از وزرا داشته باشد و همه وزرای خود را به‌طور جداگانه مورد ارزیابی دقیق قرار دهند تا اگر لازم باشد وزرا را تغییر دهند. به نظر من تغییرات اتفاق بدی نیست و بهتر از این است که وضع امور هر روز بدتر شود.»
او می‌افزاید: «البته باید در نظر داشت که تغییرات این‌چنینی در سطوح بالا باعث می‌شود که هزینه‌های زیادی به دولت تحمیل شود. چون وقتی دولتی روی کار می‌آید و وزیری وزارتخانه‎ای را تحویل می‌گیرد بر اساس سیاست‌های خودش بسیاری از مدیران را تغییر می‌دهد. وقتی وزیر در یک‌سالگی عمر دولت کار را رها می‌کند و می‌رود در نتیجه بدون اینکه این‌همه تغییرات به نتیجه رسیده باشد کار رهاشده است. مثل وزارت کار که وزیر سابق تغییرات زیادی در وزارتخانه اعمال کرد و بعد خودش رفت؛ این باعث می‌شود که دولت هزینه بدهد. مگر چقدر می‌توانیم به ساختار اجرایی دولت تحمیل کنیم که هزینه تغییرات را بپردازد؟»
کنعانی مقدم درباره اینکه چقدر امکان دارد رئیسی شعارهایی را که مطرح کرده محقق کند، می‌گوید: «آقای رئیسی که شعار زیاد داده است اما چاره‌ای ندارد جز اینکه نوشته مجلس را محقق کنند. همه تکالیف دولت درباره بحث یارانه، حقوق کارمندان و بازنشستگان، حذف ارز ترجیحی، تورم، افزایش قیمت‌ها، خلق پول، پرداخت بدهی دولت قبلی همه و همه تکالیف مجلس شورای اسلامی است. حتی اگر همه این موارد تأثیر منفی هم در اقتصاد کشور بگذارد ولی به‌هرحال ایشان هم مجری است و به نظر می‌رسد اگر به قانون عمل کند نمره عملکرد ایشان مثبت است ولی اگر به شرایط اقتصادی نگاه کنیم خیلی نمره مثبتی نمی‌گیرند.»
کنعانی مقدم معتقد است: «دولت قائم به رئیس‌جمهوری نیست و نبوده است. اگر برترین مدیران جهان را هم برای ریاست جمهوری بیاوریم و بعد این ساختار اجرایی را برای آن حاکم کنیم و دو قوای دیگر را در کنار آن قرار دهیم، آنان هم حتی ممکن است نمره منفی بگیرند. چون ما داریم یک ساختاری را بر آنان تحمیل می‌کنیم. یک تیم را در یک ساختار از پیش تعریف شده قرار می‌دهیم. به نظرم این است که مشکل اساسی ما نظام ریاستی در کشور است؛ یعنی یک نفر رئیس‌جمهوری می‌شود با رأی مردم، بعد کابینه انتخاب می‌کند و بعد هم به شرایطی می‌رسیم که دولتی ناکارآمد داریم.»
او می‌گوید: «من به نظرم می‌رسد ما باید به سمت این برویم که سه‌گام مهم برداریم. گام اول اصلاح قانون اساسی در رابطه با نوع نظام اجرایی کشور است. دراین‌باره هم مقام معظم رهبری قبلاً به موضوع نظام پارلمانی و ریاستی اشاره کرده‌اند. گام دوم بر اساس این قانون اساسی این است که ما انتخاباتی برگزار کنیم هم در مجلس و هم در ریاست جمهوری مردم احساس کنند که رأی آنان مؤثر است و بر اساس مردم‌سالاری دینی توانسته‌اند مسئولان خود را انتخاب کنند. در کنار این ما باید در بحث سیاست خارجی که تحریم‌ها هم یک بخش مهم آن است تصمیمات اساسی بگیریم. باید در حوزه سیاست خارجی بر اساس منافع و امنیت ملی تصمیم بگیریم و سعی کنیم که ریسک تصمیمات و مناسبات در این حوزه را کاهش دهیم.»
کنعانی مقدم درباره اینکه چقدر مردم با سخنان رئیس‌جمهوری درباره شرایط کشور قانع می‌شوند نیز توضیح می‌دهد: «دولت در اجرای سیاست‌ها باید مردم را قانع کند تا مردم در صحنه باشند و همراهی کنند. اطلاع‌رسانی و همراه با مردم بودن می‌تواند اثرات بسیار خوبی در اجرای مسائل کشور داشته باشد؛ اما مشروط به این است که مردم احساس کنند آن خواسته‌ها و مطالباتشان محقق می‌شود، اما اگر فقط قرار باشد دیدار و بازدیدی باشد خیلی اثری ندارد.»