یک رویداد توهین‌آمیز

همدلی| علی نامجو: همیشه وقتی نام حراج‌ها در این مملکت به میان می‌آید، حرف از اتفاقات عجیب‌وغریب دیگری هم وسط کشیده می‌شود؛ از عدم وجود شفافیت مالی حراج‌ها در این کشور، تلاش برای سفید کردن پول‌های سیاه و در نهایت اقداماتی که به نظر هیچ نهاد یا ارگان متولی در این ملک در زمینه مالی روی آن نظرات جدی و قابل‌اندازه‌گیری ندارد.
هفتمین دوره حراج ملی ایران یکی از همین حراج‌هاست که با فروش ۴۲میلیارد و ۴۲۴میلیون تومانی جمعه گذشته به کار خود پایان داد. در این حراج مجموعه قلمدان و پاکت‌نامه (۲۱قلمدان و دو پاکت نامه) با ۹میلیارد و ۶۰۰میلیون تومان عنوان گران‌ترین اثر این دوره را به خود اختصاص داد؛ هرچند برخی از آثار حاضر در این حراج حتی موفق به فروش با همان قیمت اولیه هم نشدند. 
هفتمین دوره حراج ملی ایران در حوزه هنر کلاسیک و اسلامی شامگاه جمعه سوم تیرماه با اجرای زهرا محمودوند در خانه همایش برگزار شد. در این دوره ۴۰اثر از هنر کلاسیک ایرانی و اسلامی به حراج گذاشته شد. به مجموعه قلمدان و پاکت نامه (۲۱قلمدان و دو پاکت نامه)، مینیاتوری منسوب به حسین بهزاد، شمایل منسوب به آقا ابراهیم، شمایل اثر علی ابن محمد ابراهیم نقاش‌باشی، نقاشی لاکی منسوب به میرزا بابا، پنج لت نقاشی منسوب به علی‌خان صبا، در چوبی متعلق به کارگاه میرزا آقا امامی، نسخ خطی قرآن و منسوجات از جمله آثار شاخص حراج ملی در دوره هفتم بودند.
شخصاً در دوره سم یا چهارم این حراج هم به‌عنوان خبرنگار حاضر بودم که احمد نجفی مجری آن دوره بود. آن دوره هم البته ایرادات مخصوص به خودش را داشت اما اکنون قرار است درباره نقاط مثبت و منفی هفتمین دوره حراج ملی بنویسم.
 مجری حراج؛ یکی از بزرگ‌ترین مشکلات این دوره
یکی از مهم‌ترین ایرادهای وارد به هفتمین دوره حراج ملی مجری آن زهرا محمودوند به شمار می‌رفت؛ او با صدای قابل‌قبول کارش را به‌خوبی آغاز کرد اما رفته‌رفته به چاه تکرار و البته شوخی‌های بی‌مزه افتاد. از سوی دیگر اجرای استاندارد در یک حراج خصوصیت‌ها و فاکتورهای مشخصی دارد که باید گفت اغلبش در جود خانم مجری دیده نمی‌شد؛ او همه تمرکزش را معطوف به بخش خاصی از حاضران در سالن کرده بود؛ با وجود حضور چندده نفر در سالن که هر کدام از آن‌ها هم «بید»ی(شماره‌ای) برای شرکت در حراج داشتند.
از طرف دیگر، انتظار آن بود که به‌عنوان مجری بیانی محکم داشته باشد و بدون تعلل‌های بی‌دلیل با یک ریتم مشخص پشت سر هم بشمارد: یک، دو، سه، فروخته شد به شماره... . درحالی‌که بخش زیادی از زمان حراج را به حرف‌های بیهوده اختصاص داد و تعلل‌هایی که مشخصاً در ثبت رکورد بالاتر برای فروش آثار کوچک‌ترین نقشی نداشت. 
قبل از آنکه آثار مختلف هفتمین دوره از حراج ملی چوب بخورد، ۱۰اثر با قیمت پایه بالای یک میلیارد تومان برآورد شدند و بیشترین قیمت تخمین زده شده به مجموعه قلمدان و پاکت‌نامه (۲۱قلمدان و دو پاکت نامه) با قیمت ۵میلیارد و ۵۰۰میلیون تومان اختصاص داشت که در نهایت همین اثر هم با قیمت تقریباً دو برابری به فروش رسید. 
اولین اثر این رویداد، سینی قلم‌زنی متعلق به دوره زندیه با قیمت پایه ۱۵میلیون بود که در نهایت با قیمت ۳۹میلیون تومان چکش خورد. در ادامه، نوبت به قلمدان لاکی اثر «آقا زمان» متعلق به دوره قاجار با کمینه ۸۰ و بیشینه ۱۰۰میلیون تومان رسید که طرفداران چندانی نداشت و در نهایت با قیمت ۹۰میلیون تومان فروخته شد. سومین اثر حراج، نسخه خطی قرآن متعلق به دوره تیموری بود که با قیمت پایه ۴۰۰میلیون تومان ارائه شد و البته فروغی نیافت و با همین قیمت هم فروخته شد.
چهارمین اثر در تزئینی متعلق به دوره قاجار با کمینه ۸۰ و بیشینه ۹۰میلیون تومان ارائه شد که به فروش نرسید. پنجمین اثر تابلوی خوشنویسی هفت‌گنبد افلاک اثر مجتبی سبزه با کمینه ۹۰ و بیشینه ۱۱۰میلیون تومان ارائه شد که ۹۰میلیون تومان فروخته شد. 
ششمین اثر تابلوی خوشنویسی (غبارنویسی نستعلیق سوره تعاون) متعلق به امیراحمد فلسفی با کمینه ۱۶۰ و بیشینه ۱۸۰میلیون تومان ارائه شد که با قیمت ۴۲۰میلیون تومان چکش خورد. هفتمین اثر تابلوی خوشنویسی سوره حمد متعلق به غلامحسین امیرخانی- سال ۱۳۹۷ با کمینه ۱۸۰ و بیشینه ۲۰۰میلیون تومان ارائه شد که ۱۸۰میلیون تومان فروخته شد. در ادامه قطعه خط- خوشنویسی اثر علیرضا عباسی متعلق به دوره صفویه با کمینه ۴۰۰ و بیشینه ۴۲۰ میلیون تومان ارائه شد که با قیمت ۴۰۰ میلیون تومان فروخته شد. 
نهمین اثر تابلوی خوشنویسی (یوسف گم‌گشته در قالب سطر و مورب‌نویسی به قلم شکسته) متعلق به فردین ولی‌زاده- سال ۱۳۹۹ با کمینه ۶۰ و بیشینه ۸۰میلیون تومان ارائه شد که با قیمت ۷۰میلیون تومان فروخته شد. بعدازآن، قطعه خطی - خوشنویسی اثر اسدالله شیرازی متعلق به دوره قاجار با کمینه ۲۵۰ و بیشینه ۲۷۰میلیون تومان ارائه شد که به فروش نرسید.
یازدهمین اثر، مینیاتور منسوب به حسین بهزاد با کمینه ۸۰ و بیشینه ۱۰۰میلیون تومان ارائه شد که ۸۰میلیون تومان فروخته شد. دوازدهمین اثر شمایل‌نگاری منسوب به آقا ابراهیم متعلق به دوره قاجار با کمینه ۶۰ و بیشینه ۸۰میلیون تومان ارائه شد که ۹۵میلیون تومان فروخته شد. در ادامه شمایل‌نگاری اثر علی ابن محمدابراهیم نقاش‌باشی متعلق به دوره قاجار با قیمت پایه دو میلیارد و ۸۰۰میلیون تومان ارائه شد که به فروش نرفت. 
چهاردهمین اثر نقاشی لاکی منسوب به میرزابابا متعلق به دوره قاجار با قیمت پایه ۱۵۰میلیون تومان ارائه شد که به فروش نرسید. پانزدهمین اثر پنج لت نقاشی (مشاغل و حرفه‌های مختلف) منسوب به علی‌خان صبا متعلق به دوره قاجار با قیمت پایه ۱۵۰میلیون تومان ارائه شد که با همین قیمت نیز فروخته شد. 
بعدازآن، قلمدان لاکی اثر محمدباقر سمیرمی متعلق به دوره قاجار با قیمت پایه ۲۵۰میلیون تومان ارائه شد که به فروش نرسید. هفدهمین اثر مجموعه قلمدان و پاکت نامه (۲۱ قلمدان و  دو پاکت نامه) آثار فتح‌الله شیرازی، صنیع همایون، نصرالله امامی، نجفعلی، جعفر؛ سلطان الکتاب، صادق الوعد متعلق به دوره قاجار با کمینه ۵میلیارد و بیشینه ۵میلیارد و ۵۰۰میلیون تومان ارائه شد که ۹میلیارد و ۶۰۰میلیون تومان فروخته شد. هجدهمین اثر جعبه لاکی متعلق به حیدرعلی، دوره قاجار-۱۲۷۸ با کمینه ۳۸۰ و بیشینه ۴۰۰میلیون تومان ارائه شد که ۶۳۰میلیون تومان چکش خورد.
نوزدهمین اثر پرده‌ای (که در مقبره حضرت رسول(ص) بوده) با قدمت بالای ۳۰۰سال با قیمت پایه ۸۰۰میلیون تومان ارائه شد که یک میلیارد تومان به فروش رسید، نمونه مشابه این اثر سال ۲۰۰۹ در حراج ساتبیز ارائه شده است. بعدازآن، پرده درخت زندگی با قدمت بالای ۱۰۰سال و قیمت پایه ۸۰۰میلیون تومان ارائه شد که ۹۰۰میلیون تومان فروخته شد.
ازاینجا به بعد، واقعاً تحمل سخنان مجری و فضای حراج ملی برای خبرنگاران حاضر در بخش مخصوص به رسانه‌ها کار سختی شده بود. او اما ظاهراً خستگی را نمی‌فهمید و با تمام قوا به سخنان بی‌فایده و البته نه‌چندان دل‌چسبش ادامه می‌داد. 
بیست و یکمین اثر این حراج، پرده‌ای متعلق به دوره قاجار اثر هادی الحسینی با کمینه ۲۰ و بیشینه ۳۰میلیون تومان ارائه شد که ۱۱۰میلیون تومان چکش خورد. بیست و دومین اثر هفتمین دوره حراج ملی ایران، دو لت پرده قلاب‌دوزی (رشتی‌دوزی) متعلق به دوره قاجار بود که با قیمت پایه ۲۵۰میلیون تومان ارائه شد و با قیمت ۲۷۰میلیون تومان فروخته شد. بیست و سومین اثر پرده قلاب‌دوزی اصفهان متعلق به دوره قاجار با کمینه ۱۰۰ و بیشینه ۱۲۰میلیون تومان ارائه شد که ۱۳۰میلیون تومان به فروش رفت. بیست و چهارمین اثر پارچه کشمیری زری‌بافی با قیمت پایه ۳۰۰میلیون تومان ارائه شد که به فروش نرسید.
در ادامه نوبت به قالیچه تهران قدیم با قدمت بالای ۷۰سال رسید و که قیمت پایه ۳۵۰میلیون تومان ارائه شد و با همین قیمت هم فروخته شد. بیست و ششمین اثر فرش زربافت(صوف) هرکه با قدمت بالای ۷۰سال و قیمت ۱۱۰میلیون تومان ارائه شد که ۳۶۰میلیون تومان چکش خورد. بیست و هفتمین اثر دیوان نفیس حافظ شیرازی (خوشنویسی دوره قاجار) اثر نصرالله قاجار با کمینه ۸۰۰ و بیشینه ۹۰۰میلیون تومان ارائه شد که ۸۰۰میلیون تومان فروخته شد. 
بیست و هشتمین اثر نسخه خطی قرآن به خط نسخ و قطع رحل سلطانی اثر آدینه محمد ابن ملایوسف متعلق به دوره قاجار- ۱۲۹۰هجری قمری با قیمت پایه یک میلیارد و ۶۰۰میلیون تومان ارائه شد که به فروش نرسید. بیست و نهمین اثر ۱۲لت خوشنویسی دوازده بند محتشم اثر عبدالله قاجار با قیمت پایه یک میلیارد و ۵۰۰میلیون تومان ارائه شد که به همین قیمت نیز فروخته شد.
 در ادامه در چوبی متعلق به کارگاه میرزا آقا امامی-دوره قاجار با کمینه دو میلیارد و ۵۰۰میلیون تومان و بیشینه سه میلیارد تومان ارائه شد که شش میلیارد تومان چکش خورد.
 سی و یکمین اثر نقاشی رنگ و روغن- پرتره (ناصرالدین‌شاه) اثر یحیی خان غفاری (ابوالحسن ثالث) با قیمت پایه یک میلیارد و ۵۰۰میلیون تومان ارائه شد که به فروش نرفت.
سی و دومین اثر دو لت نقاشی روی پارچه منسوب به علی‌خان صبا متعلق به دوره قاجار با قیمت پایه ۴۵۰میلیون تومان ارائه شد که به فروش نرسید. 
سی و سومین اثر مجموعه جعبه لاکی منسوب به صادق الوعد، قاب آینه اثر صادق الوعد و قاب آینه اثر محمد اسماعیل متعلق به دوره قاجار با قیمت پایه  دو میلیارد تومان ارائه شد که با سه میلیارد تومان چکش خورد.
 سی و چهارمین اثر تابلو قلم‌زنی اثر مهدی علمداری با کمینه ۱۰۰ و بیشینه ۱۲۰میلیون تومان ارائه شد که ۲۰۰میلیون تومان فروخته شد. سی و پنجمین اثر عصا (جنس چوب آبنوس، حکاکی و منبت‌کاری شده) اثر مهدی طوسی با کمینه ۶۰ و بیشینه ۸۰  میلیون تومان ارائه شد که ۶۰ میلیون به فروش رسید. سی و ششمین اثر نقاشی روی کاشی اثر احمد شیشه‌گر با قیمت پایه ۶۰میلیون تومان ارائه شد که فروخته نشد. سی و هفتمین اثر انگشتر متعلق به دوره صفویه با غبارنویسی روی سنگ عقیق با کمینه ۸۰ و بیشینه ۹۰میلیون تومان ارائه شد که به فروش نرسید. 
در ادامه، نقاشی پشت شیشه (تصویر شاه قاجار) اثر سیما عظیمی با کمینه یک میلیارد و بیشینه یک میلیارد و ۲۰۰میلیون تومان ارائه شد که  دو میلیارد و ۱۰۰میلیون تومان فروخته شد. سی و نهمین اثر مینیاتور متعلق به میرزا آقا امامی و دوره قاجار با کمینه چهار و بیشینه چهار میلیارد و ۵۰۰میلیون تومان ارائه شد که شش میلیارد تومان فروخته شد. آخرین اثر تابلو سوخت چرم متعلق به حسین خطایی با کمینه سه میلیارد و ۵۰۰میلیون تومان و بیشینه چهار میلیارد تومان ارائه شد که با قیمت هفت میلیارد و ۴۰۰میلیون تومان چکش خورد.
در نهایت در هفتمین دوره حراج ملی ایران، ۱۱اثر به فروش نرسید و به مجموعه بازگشت. هفتمین دوره حراج ملی ایران از یکم تیرماه آغازشده بود و روزهای یکم و دوم تیرماه در بخش نمایشگاه، امکان بازدید از آثار برای علاقه‌مندان فراهم بود. سوم تیرماه هم به مراسم حراج اختصاص داشت.
خانه حراج ملی از سال ۱۳۹۰ در حوزه فعالیت حراج آثار هنری آغاز به فعالیت کرده و چند سالی است که در راستای رونق به بازار هنرهای سنتی، صنایع‌دستی در این عرصه فعال‌شده و در بخش‌های تولید، صادرات، برگزاری گالری و حراج فعالیت دارد. 
با وجود تجربه هفت‌ساله در برگزاری این رویداد از سوی مدیران  گردانندگان حراج ملی ایران، اما به نظر می‌رسد در بخش‌های مختلف این رویداد هنوز ناپختگی و کم‌تجربگی را می‌شود به‌سادگی تشخیص داد؛ اگر نخواهیم آنان را به یک مبتدی‌بازی تعمدی متهم کنیم.
 با آنکه هفت دوره از برگزاری این حراج گذشته اما هنوز هیچ اراده‌ای برای دعوت درست و آبرومندانه از رسانه‌ها برای شرکت در این حراج به چشم نمی‌خورد. از سوی دیگر با آنکه در دوره‌های قبل توجه بیشتری به اهالی رسانه می‌شد در این دوره حضور ما در محل حراج با قرار قبلی یک ساعت زودتر اتفاق افتاد که البته هیچ ره‌آوردی نداشت و در نهایت هم بعد از چند مرتبه بالا و پایین بردنمان از پله‌ها گفته شد برگزارکنندگان می‌خواهند از خبرنگاران تقدیر کنند؛ قرار دادن کارت هدیه‌هایی با مبلغی شرم‌آور البته تقدیری بود که آنان بنا داشتند از اهالی رسانه کنند و این اتفاق سبب شد من هم به دلیل این بی‌احترامی و هم به دلیل شیوه‌ای که برای انجام این بی‌احترامی انتخاب کردند، تصمیم بگیرم، بعدازاین دیگر در این حراج حاضر نشوم. 
این امید را دارم که بقیه اهالی رسانه هم به خودشان شخصیت بدهند و جلوی بی‌حرمتی‌هایی را که برخی افراد می‌خواهند به اهالی رسانه بکنند، بگیرند.