روند رو به بهبود فعالیت‌های اقتصادی به‌رغم تحریم

همدلی| رشد اقتصادی ایران (به قیمت‌های ثابت سال ۱۳۹۵) در سال ۱۴۰۰ به عدد ۴.۴درصد رسید. تحقق این رشد اقتصادی در سال ۱۴۰۰ در امتداد رشد اقتصادی ۴.۱درصدی سال ‌۱۳۹۹ حکایت از روند رو به بهبود فعالیت‌های اقتصادی در کشور به‌رغم تداوم تحریم‌های اقتصادی دارد.
به گزارش ایسنا، بانک مرکزی اعلام کرد که تحولات بخش واقعی اقتصاد ایران در سال ۱۴۰۰ بر اساس محاسبات انجام‌شده به شرح زیر است:

 اهم تحولات رشد اقتصادی

بر اساس محاسبات مقدماتی اداره حساب‌های اقتصادی این بانک، تولید ناخالص داخلی به قیمت پایه (و به قیمت‌های ثابت سال ۱۳۹۵) در سه‌ماهه چهارم سال ۱۴۰۰ به رقم ۳۴۱۷.۱هزار میلیارد ریال رسید که نسبت به سه‌ماهه چهارم سال ۱۳۹۹، رشد ۵.۷درصدی را نشان می‌دهد. همچنین رشد اقتصادی بدون نفت طی دوره مذکور معادل ۶.۳درصد بوده که حکایت از محوریت بخش‌های اقتصادی غیرنفتی در تحقق رشد اقتصادی سه‌ماهه چهارم سال ۱۴۰۰ دارد.
 به لحاظ وضعیت سرمایه‌گذاری نیز در سه‌ماهه چهارم سال ۱۴۰۰ «تشکیل سرمایه ثابت ناخالص» از نرخ ‌رشد ۱۴.۴درصدی نسبت به دوره مشابه سال قبل از آن برخوردار شد که این میزان رشد حاصل عملکرد رشد مثبت تشکیل سرمایه در هر دو بخش «ماشین‌آلات» و «ساختمان» به ترتیب معادل ۱۵.۱ و ۱۳.۵درصد است.
در مجموع عملکرد تولید ناخالص داخلی کشور در سال ۱۴۰۰ «با احتساب نفت» و «بدون احتساب نفت» به قیمت‌های ثابت سال ۱۳۹۵ به ترتیب به ۱۴۵۷۱.۴ و ۱۳۴۱۵.۱هزار میلیارد ریال رسید که نسبت به سال قبل از آن به ترتیب با افزایش ۴.۴ و ۳.۹درصدی همراه بوده است. تحقق رشد اقتصادی ۴.۴درصدی در سال ۱۴۰۰ در امتداد رشد اقتصادی ۴.۱درصدی سال‌۱۳۹۹، حکایت از روند رو به بهبود فعالیت‌های اقتصادی در کشور به‌رغم تداوم تحریم‌های اقتصادی دارد.

 مؤلفه‌های رشد اقتصادی در سه‌ماهه چهارم سال ۱۴۰۰

بررسی عملکرد رشد اقتصادی برحسب گروه فعالیت‌های اقتصادی نشان می‌دهد که رشد عملکرد تولید ناخالص داخلی در سه‌ماهه چهارم سال ۱۴۰۰ حاصل تحقق رشد مثبت ارزش‌افزوده گروه‌های «خدمات»، «صنایع و معادن» و «نفت و گاز» به ترتیب معادل ۷.۰، ۵.۰ و ۰.۲درصد نسبت به دوره مشابه سال قبل از آن است. بااین‌حال، گروه‌ «کشاورزی، جنگلداری و ماهیگیری» طی همین مدت با کاهش عملکردی معادل ۳.۴درصد مواجه بوده است.
 رشد قابل‌ملاحظه ۷.۰درصدی گروه خدمات در سه‌ماهه چهارم سال ۱۴۰۰ عمدتاً در نتیجه بهبود عملکرد ارزش‌افزوده بخش‌های «اداره عمومی، دفاع و تأمین اجتماعی»،«آموزش»، «عمده‌فروشی، خرده‌فروشی و تعمیر وسایل نقلیه موتوری»، «بهداشت و مددکاری اجتماعی» و «فعالیت‌های مالی و بیمه» به ترتیب با سهم ۱.۰،  ۰.۸، ۰.۶، ۰.۵ و ۰.۴واحد درصد از رشد ۵.۷درصدی تولید ناخالص داخلی بوده است. در گروه صنایع و معادن نیز ارزش‌افزوده تمامی بخش‌های پنج‌گانه این گروه شامل «ساختمان»، «صنعت»، «آب‌رسانی، مدیریت پسماند، فاضلاب و فعالیت‌های تصفیه» و «تأمین برق، گاز، بخار و تهویه هوا» و «استخراج معدن» در سه‌ماهه چهارم سال ۱۴۰۰ به ترتیب با افزایش عملکرد ۱۱.۹، ۴.۱، ۳.۷، ۱.۶ و ۱.۵درصدی نسبت به سه‌ماهه چهارم سال ۱۳۹۹ همراه بودند.
برآورد حاصل از تولید ناخالص داخلی برحسب اقلام هزینه نهایی در سه‌ماهه چهارم سال ۱۴۰۰ نشان می‌دهد، «هزینه‌های مصرف نهایی بخش خصوصی»، «هزینه‌های مصرف نهایی بخش دولتی» و «تشکیل سرمایه ثابت ناخالص» به قیمت‌های ثابت سال ۱۳۹۵ به ترتیب از نرخ‌های رشد ۷.۲، ۱۶.۳ و ۱۴.۴درصد نسبت به دوره مشابه سال قبل از آن برخوردار بوده‌اند. در این دوره رشد تشکیل سرمایه ثابت ناخالص به تفکیک «ماشین‌آلات» و «ساختمان» به ترتیب معادل ۱۵.۱ و ۱۳.۵درصد بوده است.

 مؤلفه‌های رشد اقتصادی در سال ۱۴۰۰

بررسی عملکرد رشد اقتصادی برحسب گروه فعالیت‌های اقتصادی در سال ۱۴۰۰ نشان می‌دهد، رشد ارزش‌افزوده گروه‌های «خدمات»، «نفت و گاز»، «صنایع و معادن» و «کشاورزی» در این سال به ترتیب معادل ۶.۵، ۱۰.۱، ۱.۱و ۲.۶‏‏‏‏-درصد بود که به ترتیب از سهمی معادل ۳.۶، ۰.۸، ۰.۳ و ۰.۳‏‏‏‏-واحد درصد در رشد اقتصادی سال ۱۴۰۰ برخوردار بوده‌اند. رشد ۶.۵درصدی ارزش‌افزوده گروه «خدمات» در سال ۱۴۰۰ عمدتاً متأثر از تحولات بخش‌های «اداره عمومی، دفاع و تأمین اجتماعی»،«حمل‌ونقل و انبارداری»، «اطلاعات و ارتباطات»، «بهداشت و مددکاری اجتماعی»، «آموزش» و «عمده‌فروشی، خرده‌فروشی و تعمیر وسایل نقلیه موتوری» به ترتیب با سهم ۰.۸، ۰.۶، ۰.۵، ۰.۵، ۰.۴ و ۰.۴واحد درصد از رشد تولید ناخالص داخلی بوده است.
همچنین در این سال بخش‌های خدماتی از جمله «فعالیت‌های مربوط به تأمین جا و غذا»، «فعالیت‌های حرفه‌ای، علمی و فنی» و «هنر، سرگرمی، تفریح، ورزش و سایر فعالیت‌های خدماتی» از بهبود قابل‌ملاحظه عملکرد ارزش‌افزوده به ترتیب معادل ۲۸.۲، ۱۵.۸و ۱۴.۶درصد نسبت به سال قبل از آن برخوردار بودند که نشان می‌دهد با اقدامات مناسب انجام‌شده در زمینه پوشش گسترده واکسیناسیون عمومی و نیز ابتکارات بخش خصوصی در به‌کارگیری ظرفیت‌های اینترنتی، تبعات منفی بحران کرونا بر حوزه فعالیت‌های بخش خدمات تا حد زیادی مرتفع شده است. افزایش قابل‌ملاحظه ارزش‌افزوده گروه نفت نیز در سال ۱۴۰۰ عمدتاً ناشی از افزایش تولید و صادرات نفت خام، گاز طبیعی و میعانات گازی نسبت به سال قبل از آن است.
در سال مورد گزارش ارزش‌افزوده بخش «صنعت» به قیمت‌های ثابت سال ۱۳۹۵ از افزایش ۳.۳درصدی نسبت به سال ۱۳۹۹ برخوردار بود؛ به‌طور مشخص در این بخش رشد شاخص تولید کارگاه‌های بزرگ صنعتی ۱۰۰نفر کارکن و بیشتر‏‏‏‏- با اختصاص سهم حدود ۷۰درصد از ارزش‌افزوده بخش صنعت‏‏‏‏- نسبت به سال ۱۳۹۹ معادل ۳.۱درصد بود. بررسی عملکرد رشد شاخص مزبور به تفکیک رشته فعالیت‌های صنعتی (برحسب کدهای ISIC دورقمی) نشان می‌دهد که در سال ۱۴۰۰ از مجموع ۲۴گروه اصلی، ۲۰ گروه (با ضریب اهمیت ۸۷.۶در‏صدی از شاخص کل) از رشد مثبت تولید برخوردار بوده‌اند؛ از جمله صنایعی که بیشترین سهم را در رشد محقق شده این سال داشته‌اند می‌توان به «صنایع تولید داروها و فرآورده‌های دارویی شیمیایی و گیاهی»، «صـنایع ‌تولید ماشین‌آلات‌مولد و انتقال ‌نیروی برق و دستگاه‌های برقی» و «صـنایع‌تولید مواد غذایی» اشاره نمود؛ در مقابل رشد شاخص تولید ۴گروه صنعتی نسبت به سال قبل از آن منفی بوده است.
 برآورد حاصل از تولید ناخالص داخلی برحسب اقلام هزینه نهایی در سال ۱۴۰۰ نشان می‌دهد، «هزینه‌های مصرف نهایی بخش خصوصی» و «هزینه‌های مصرف نهایی بخش دولتی» به قیمت‌های ثابت سال ۱۳۹۵ به ترتیب از نرخ‌های رشد ۳.۹ و ۸.۳درصدی نسبت به سال قبل از آن برخوردار بوده‌اند. در این سال عملکرد «تشکیل سرمایه ثابت ناخالص» نسبت به سال ۱۳۹۹ بدون تغییر بوده است. این امر حاصل رشد عملکرد تشکیل سرمایه ثابت ناخالص در بخش «ماشین‌آلات» و «ساختمان» به ترتیب معادل ۱۲.۵ و ۷.۱‏‏-درصد بوده است. لازم به ذکر است که رشد عملکرد تشکیل سرمایه ثابت ناخالص در بخش «ماشین‌آلات» در تمامی فصول سال ۱۴۰۰ مثبت بوده و به ترتیب معادل ۲۳.۹، ۲.۹، ۱۱.۶ و ۱۵.۱درصد نسبت به دوره مشابه سال قبل از آن محقق شده است.