روزهای شلوغ دیپلماسی ایرانی

همدلی| محسن رفیق: روزهای پرکار وزارت خارجه ایران در استقبال از مقام‌های سیاسی کشورهای منطقه، همچنان ادامه دارد. این موضوع آن‌چنان بخش عمده‌ای از اخبار سیاست خارجی ایران را در هفته‌های اخیر به خود اختصاص داده است که گویی ایران در پی آن است تا با پر رنگ کردن این دیدوبازدیدها این موضوع را به جهان مخابره کند که فشارهای ناشی از اختلا‌ف‌ها بر سر پرونده هسته‌ای، آن‌چنان اهمیتی برای ایران نداشته است. بااین‌وجود، مقام‌های ایرانی سعی دارند تا در بستر دیدارهای موجود، پیام‌های هسته‌ای خود را نیز برای مقام‌های غربی ارسال کنند. تنها در روز گذشته، ایران میزبان وزیر خارجه و رئیس‌جمهور ترکمنستان و همچنین وزیر خارجه پاکستان بوده است. این در شرایطی است که میزبانی از رئیس‌جمهور ونزوئلا و سفر وزیر خارجه ایران به هند نیز، پیش از آن انجام‌گرفته بود.در همین حال روز گذشته، بلاول بوتو زرداری، وزیر امور خارجه جوان پاکستان، برای اولین بار به تهران وارد شد و مورد استقبال وزیر خارجه ایران قرار گرفت. بلاول بوتو زرداری فرزند بی‌نظیربوتو نخست‌وزیر فقید پاکستان و آصف علی زرداری رئیس‌جمهور پیشین این کشور است. این اولین سفر مقامات عالی پاکستان در دولت جدید به جمهوری اسلامی ایران است.
در همین زمینه، حسین امیرعبداللهیان روز گذشته در نشست مشترک با همتای پاکستانی خود که برای سفری دو روزه و دیدار با مقامات کشورمان راهی ایران شده اظهار کرد: «روابط دو کشور بزرگ ایران و پاکستان عمیق و ریشه‌دار است.» او با اشاره به اراده مقامات دو کشور برای توسعه هر چه بیشتر همکاری‌ها گفت: «مفتخر هستم که اولین وزیر خارجه‌ای بودم که انتخاب همکار عزیزم آقای زرداری را که البته بیشتر در کشور ما به جناب آقای بوتو معروف هستند تبریک گفتم. در کشور ما خاطرات خرسندکننده و امیدبخشی از سفر مادر ایشان به ایران و همچنین زیارت مادر ایشان از حرم امام رضا (ع) و دوره مهم مسئولیت ایشان به‌عنوان نخست‌وزیر پاکستان وجود دارد.» او اضافه کرد: «امروز سورپرایز و هدیه فوق‌العاده‌ای برای آقای زرداری دارم و آن ارائه آلبوم عکسی از آخرین سفر شهید بی‌نظیربوتو به ایران و سفر ایشان به مشهد و زیارت حرم امام نور و رحمت است.»او با بیان اینکه امروز در جریان رایزنی‌هایی که صورت گرفت در خصوص ابعاد همکاری‌های دوجانبه دو کشور در حوزه‌های مختلف ازجمله حوزه‌های مرزی، بازارچه‌های مرزی و توسعه تجارت، گسترش همکاری‌ها بین دو کشور در عرصه‌های بین‌الملل، اتخاذ رویکرد و مواضع مشترک بین تهران و اسلام‌آباد در حوزه‌های مختلف گفت‌وگو شد، گفت:‌ «همچنین در این دیدار در ارتباط با توسعه همکاری‌های فرهنگی، گسترش گردشگری، افزایش همکاری‌های دو کشور در سازمان‌های منطقه‌ای و بین‌المللی در حوزه‌های اقتصادی، تجاری و سیاسی گفت‌وگو و رایزنی کردیم.»او با بیان اینکه موضوعی که از دیرباز موردتوجه دو کشور بوده و اسناد اولیه مرتبط با آن امضاشده و اقدامات عملی روی زمین در ارتباط با آن تا حدودی انجام‌شده است بحث صادرات گاز از ایران به پاکستان و همچنین افزایش میزان صادرات برق و سوآپ برق از ایران به پاکستان است، امروز گفت‌وگو کردیم،‌ تصریح کرد: «علیرغم تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا مکانیزم‌هایی وجود دارد که این همکاری‌ها را به‌صورت عملیاتی و مناسب به‌پیش ببریم و ارتقا دهیم.»امیرعبداللهیان با بیان اینکه در این دیدار،‌در مورد مسائل منطقه ازجمله افغانستان، تحولات اوکراین، یمن و مسئله فلسطین بحث و گفت‌وگو کردیم، تأکید کرد: «ما مخالف تداوم جنگ در اوکراین هستیم و بر راه‌حل سیاسی تأکید داریم و به‌عنوان جمهوری اسلامی ایران تلاش می‌کنیم هر چه سریع‌تر بحران اوکراین در مسیر سیاسی و مذاکره پیش برود. با درک اینکه بانیان این بحران و ریشه‌های این بحران چیست.»او همچنین با اشاره به موضوع افغانستان گفت: «ما با صدای بلند در همین‌جا بار دیگر اعلام می‌کنیم که بر تشکیل دولت فراگیر در افغانستان تأکید داریم. با هیات حاکمه موقت افغانستان یعنی طالبان مناسبات لازم را به دلیل مرز مشترک، همسایگی و دیگر موضوعات متنوع دیگر حفظ کردیم و ارتباطات علنی و آشکار با همه طرف‌ها در افغانستان داریم و کماکان این ارتباط را پیگیری می‌کنیم. ما به‌صراحت به هیات حاکمه سرپرستی افغانستان گفته‌ایم که تشکیل دولت فراگیر با مشارکت همه اقوام، راه‌حل بحران افغانستان است و امیدواریم که افغانستان هر چه زودتر در مسیر صلح و ثبات قرار بگیرد.» وزیر خارجه ایران همچنین به موضوع یمن اشاره کرد و اضافه کرد: «ایران از ادامه برقراری آتش‌بس در یمن حمایت می‌کند و در این مسیر بر لغو کامل محاصره انسانی در یمن تأکید دارد.» او همچنین بر اهمیت انجام گفت‌وگوهای یمنی یمنی تأکید کرد.وزیر خارجه با بیان اینکه در این دیدار در ارتباط با موضوع اول جهان اسلام یعنی فلسطین نیز بحث کردیم، گفت: «ما در جمهوری اسلامی ایران بر تشکیل دولت واحد فلسطینی در سرتاسر سرزمین فلسطین با پایتختی قدس شریف تأکید داریم و بر این موضوع تأکید داریم که باید در برابر اقدامات تحریک‌آمیز رژیم صهیونیستی علیه جهان اسلام وحدت رویه قوی‌تری از سوی جهان اسلام وجود داشته باشد.» امیرعبداللهیان همچنین با بیان اینکه از دیگر موضوعاتی که در این دیدار موردبحث و بررسی قرار گرفت چگونگی برخورد ایران با قطعنامه صادره از سوی شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و روند ادامه یا توقف مذاکرات بود. ایران هیچ‌گاه از میز مذاکره فرار نکرده و ما معتقدیم که مذاکره و دیپلماسی بهترین راه برای رسیدن به نقطه پایان حصول توافق است. او گفت:‌ «طی ماه‌های گذشته در جریان مذاکراتی که همکارم آقای دکتر باقری با دیگر طرف‌ها در مذاکرات وین داشتند و تبادل پیام‌هایی که بین ایران و آمریکا انجام شد گام‌های مهمی از سوی ایران برداشته شد و ما اثبات کردیم که اهل گفت‌وگو و منطق برای رسیدن به توافقی خوب و پایدار هستیم.»وزیر خارجه کشورمان در ادامه گفت: «در روزهای اخیر یعنی پنج‌شنبه گذشته علیرغم تبادل پیام‌ها بین ایران و آمریکا و پیشرفت گفت‌وگوها به‌یک‌باره طرف آمریکایی برای اعمال فشار علیه ایران و اخذ امتیازات بیشتر در میز مذاکره غیرمستقیم قطعنامه‌ای را ارائه کرد و علیرغم اینکه طرف آمریکایی به ما اعلام کرد که این قطعنامه خالی از محتواست ولی نفس ارائه این قطعنامه باعث شد که ما طرف آمریکایی را از این کار برحذر داریم و یک ابتکار جدید و پکیج سیاسی جدید ارائه کردیم. این پکیج را آمریکایی‌ها پذیرفتند ولی بر تصویب قطعنامه نیز تأکید داشتند و این کار را انجام دادند. ایران نیز در ادامه اقدام به افزایش فعالیت‌های هسته‌ای خود کرد و به‌صورت رسمی قبل از صدور قطعنامه به دبیرخانه آژانس اقدامات خود را اطلاع داد.» امیرعبداللهیان خاطرنشان کرد: «ما اکنون در کنار قطعنامه و اقدامات بیشتر فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای ایران باز هم اعلام می‌کنیم که از مذاکره و دیپلماسی فرار نمی‌کنیم و از طریق آقای مورا و بورل پیام‌ها و ارتباطات در حال تبادل و انجام است و ایران برای رسیدن به توافقی خوب و پایدار از منطق دیپلماسی و مذاکراتی فاصله نمی‌گیرد.»در همین حال، بلاول بوتو زرداری، وزیر خارجه پاکستان نیز در این دیدار تأکید کرد: «مشتاقانه در انتظار دیدن روزی هستیم که برجام نهایی شود، این حق مردم ایران است و این موضوع باعث می‌شود که فضا و شرایط مناسب‌تری برای گسترش مناسبات و تعاملات فراهم شود.» او با بیان اینکه با آقای وزیر توافق کردیم که گفت‌وگوها بین دو کشور را ادامه دهیم، اظهار کرد: «ما تأکید داریم که دیپلماسی مهم‌ترین راه رسیدن به صلح است.»
از سوی دیگر وزیر خارجه پاکستان با بیان اینکه در این دیدار بر افزایش همکاری‌های دو کشور در حوزه انرژی و ارسال برق بیشتر از ایران به پاکستان گفت‌وگو و صحبت کردیم، گفت: «یکی دیگر از موضوعات مورد رایزنی در این دیدار بین مقامات دو کشور امکان تبادل زندانی بین ایران و پاکستان بود.» وزیر خارجه پاکستان همچنین با بیان اینکه در این دیدار در ارتباط با شرایط موجود در افغانستان نیز صحبت کردیم، اضافه کرد: «ما نگران ثبات و امنیت در افغانستان هستیم. منافع ما در گرو استقرار صلح و امنیت در افغانستان است. ما تأکید داریم که در این برهه حساس باید از افغانستان حمایت کنیم و بخواهیم که منابع مسدود شده آن‌ها آزاد شود و هیئت حاکمه سرپرستی افغانستان نیز به سمت فراگیر بودن پیش برود و در خصوص مبارزه با تروریسم قدم‌های بیشتری بردارد.»بلاول بوتو زرداری با بیان اینکه در این دیدار درباره آخرین وضعیت جامو و کشمیر صحبت کردیم، ادامه داد: «از ایران به خاطر حمایت صریحش از آرمان جامو و کشمیر تشکر می‌کنیم.» وزیر خارجه پاکستان همچنین با محکوم کردن هتک حرمت صورت گرفته به پیامبر اسلام (ص) در هند، گفت: «در این دیدار در خصوص اهمیت مبارزه با اسلام هراسی، بیگانه هراسی و همچنین خشونت تأکید کردیم.»از سوی دیگر،‌ حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران روز گذشته با رشید مردوف وزیر خارجه ترکمنستان، پیش از ورود رئیس‌جمهور این کشور به ایران،‌ دیدار و گفتگو کرد. وزیر امور خارجه ایران ضمن تبریک مجدد برگزاری موفق انتخابات اخیر ریاست‌جمهوری ترکمنستان، بر اهمیت بالای سفر رئیس‌جمهور ترکمنستان به تهران در سی‌امین سالگرد برقراری روابط میان دو کشور تأکید کرد. امیرعبداللهیان با بیان اینکه زیربناهای گسترش روابط دو کشور به‌خوبی و با بنیان قوی گذاشته‌شده است، گفت مجموعه توافقنامه‌ها و تفاهم‌نامه‌های جامعی در اختیار داریم که ‌باید در جهت اجرای کامل آن حرکت کرد. وزیر امور خارجه همچنین ضمن مرور پروژه‌های اقتصادی، سیاسی و فرهنگی میان دو کشور، یادآور شد که دو کشور برای سال جاری سه سرفصل مهم همکاری، شامل هفدهمین کمیسیون مشترک اقتصادی، پانزدهمین کمیسیون مشترک کنسولی و مرزی و برگزاری کمیته مشترک رایزنی‌های سیاسی بین دو وزارت امور خارجه را در دستور کار دارند که نیازمند توجه دو طرف است. مردوف نیز در این ملاقات ضمن تشکر از میزبانی و برنامه‌ریزی خوب جمهوری اسلامی ایران، با اشاره به اینکه سفر رئیس‌جمهور ترکمنستان به تهران حاکی از اهمیت فوق‌العاده این کشور برای روابط با ایران است، گفت دولت ترکمنستان برای این سفر اسناد و پروژه‌های مختلفی را آماده کرده و امیدوار است در این سفر آغاز جدی عملیاتی آن‌ها کلید بخورد.وزیر خارجه ترکمنستان همچنین بر ضرورت همکاری‌های دوجانبه و پنج‌جانبه برای آماده‌سازی مقدمات نشست سران کشورهای خزر در عشق‌آباد تأکید کرد. در این ملاقات دو طرف همچنین ضمن تبادل‌نظر در خصوص برنامه‌های مختلف طراحی‌شده برای سفر رئیس‌جمهور ترکمنستان به تهران، دریای خزر را دریای دوستی و مودت و آرامش دانستند که نیازمند همکاری همه برای حفظ این ثبات و امنیت و محیط‌زیست منحصربه‌فرد آن است. موضوعات منطقه‌ای ازجمله افغانستان و تحولات در منطقه آسیای مرکزی از دیگر موضوعات رایزنی‌های دو طرف بود.