فعلاً یک دغدغه حافظان محیط‌زیست برطرف شد

همدلی|  ستاره لطفی- طرح انتقال آب دریای خزر به سمنان که نگرانی‌های زیست‌محیطی زیادی ایجاد کرده بود، بالاخره در دولت ابراهیم رئیسی منتفی شد تا دغدغه‌مندان محیط‌زیست نفس راحتی بکشند. دو روز پیش رئیس سازمان محیط‌زیست در یک نشست خبری به مناسبت روز محیط‌زیست و رسانه، خط بطلان بر این طرح غیرکارشناسی کشید و اعلام کرد دیگر قرار نیست خزر را به سمنان ببرند.  علی سلاجقه گفت: «انتقال آب درياي خزر به سمنان فعلاً خبري نيست و منتفي شده‌، هيچ اتفاقي هم در اين زمينه نيفتاده است.» وی بعد از اعلام خبر منتفی شدن انتقال آب خزر به سمنان، درباره انتقال آب دریای عمان به سیستان و بلوچستان نیز گفت: در مجموع اگر قرار است انتقال بین حوضه‌ای صورت گیرد باید بر اساس مجوزهای محیط‌زیستی باشد، همچنین حقابه محیط‌زیستی در مبدأ و مسیر تأمین شود. مسئله آب در کشور یکی از دغدغه‌های اصلی دولت است.
لازم به یادآوری است در طرح انتقال آب خزر به سمنان قرار بود خط لوله‌اي به متراژ 160کيلومتر دوطرفه، دریا را به کویر ببرد. آنچه در اين طرح پیش‌بینی‌شده بود، خط لوله به طول 160کيلومتر از سواحل درياي خزر در مجاورت نيروگاه نکا آغاز و پس از عبور از شاليزارها و مناطق جنگلي در استان مازندران وارد منطقه خطيرکوه در استان سمنان شود، خطوط لوله در نهايت با عبور از تونل چشمه روزبه در حوالي شهر شهميرزاد به دو شاخه تبديل خواهد شد، قرار بود يک خط لوله به سمت دامغان و شاهرود به طول 172کيلومتر و ديگري به سمت سمنان به طول 132کيلومتر کشيده شود. این طرح از ابتدای مطرح شدن مخالفان خیلی زیادی داشت، آن‌ها گفتند این طرح به ضرر مردم و مخرب محیط‌زیست است و این انتقال آب نه‌تنها باعث سیرآب شدن سمنان نمی‌شود بلکه خزر را نیز خشک می‌کند.
 نگاهی به طرح انتقال آب خزر به سمنان
بحث انتقال آب خزر به سمنان به‌صورت جدی برای نخستین بار در روزهای پایانی دولت اصلاحات مطرح شد، مطالعات مرتبط با طرح انتقال آب خزر به سمنان در کارگروه «بررسی تأمین آب استان سمنان» در تاریخ هشتم تیرماه ۱۳۸۴ با حضور معاون اول رئیس‌جمهور وقت یعنی محمدرضا عارف و حبیب‌الله بی‌طرف، وزیر وقت نیرو، به تصویب رسید. این طرح اما تا مدت‌ها معلق ماند تا این‌که در پی مصوبه هیات دولت در سفر استانی سمنان در چهاردهم دی ۱۳۸۹ و در دولت محمود احمدی‌نژاد به وزارت نیرو و سرانجام در تاریخ ۳۰خردادماه ۱۳۹۱ به شرکت «توسعه منابع آب و نیروی ایران» به‌عنوان مجری ابلاغ شد. در دولت حسن روحانی، وزارت نیرو پیگیر نظر کارشناسی محیط‌زیستی‌ها بود و بالاخره روحانی آذرماه ۹۷ در سفر به سمنان خبر داد کارشناسی‌ها به اتمام رسیده، مشکلات حل‌شده و دولت آمادگی دارد اگر سرمایه‌گذاری بخواهد وارد کار شود، امکانات لازم را در اختیار بگذارد. این سخنرانی روحانی، با واکنش‌های زیادی از سوی منتقدان مواجه شد و حتی معاون وقت محیط‌زیست،  پروین فرشچی، با انتقال بین حوضه به دلیل تبعات اقتصادی و محیط‌زیستی آن مخالفت صریح کرد. بعد از انتقاد صریح فرشچی، ناگهان او از معاونت سازمان محیط‌زیست برداشته شد. وی مدتی بعد از سوی دولت به سمت سفیر ایران در فنلاند گماشته شد که اصلاً با سوابق و تخصص وی همخوانی نداشت. اگرچه پست جدید فرشچی برکناری او را از معاونت سازمان محیط‌زیست توجیه می‌کرد، اما بسیاری همان زمان گفتند برکناری فرشچی به مخالفت وی در مورد انتقال آب خزر به سمنان ربط پیدا می‌کند، آن‌ها خواستند مخالفان را کنار بزنند که بتوانند طرح را اجرا کنند.
 مخالفان طرح انتقال آب خزر به سمنان
 مخالفت با طرح انتقال آب به معاونت سازمان محیط‌زیست محدود نشد، علاوه بر کارشناسان و دغدغه‌مندان محیط‌زیست، نمایندگان مجلس نیز علم مخالفت با این طرح را بلند کردند.
سال 98 حدود ۴۰نماینده مجلس شورای اسلامی در نامه‌ای خطاب به حسن روحانی، رئیس‌جمهوری وقت، مخالفت خود با طرح انتقال آب خزر به کویر مرکزی و استان سمنان اعلام کردند. این طرح حتی باعث تنش در مجلس شد و برای لحظاتی نظم جلسه پارلمان ایران را نیز به هم زد. نمایندگان مخالف این طرح در نامه خود که متن آن روز دوشنبه ۲۲مهر (۱۳۹۸) توسط خبرگزاری فارس منتشر شد، با ابراز شگفتی از این طرح نوشته بودند: «چرا با وجود مخالفت‌های مرکز پژوهش‌های مجلس، مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری، اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان مازندران، متخصصان حوزه‌های مختلف و نمایندگان استان‌های شمالی با اجرای طرح انتقال آب دریای خزر به کویر مرکزی و استان سمنان، باز هم دولت محترم همچنان بر اجرای این طرح پافشاری می‌کند.» نمایندگان مجلس به‌ویژه نمایندگان شهرهای شمالی از پا ننشستند و در مخالفت با طرح بردن آب خزر به کویر مرکزی ایران، به رئیس قوه قضاییه نیز نامه نوشتند و اعتراض خود را نسبت به این طرح بیان کردند. موضوع انتقال آب خزر به سمنان با وجود مخالفت‌های بیشمار به آن، آن‌قدر از سوی دولت احمدی‌نژاد و به‌ویژه دولت روحانی جدی گرفته شد که برخی این طرح را به‌احتمال پایتخت شدن سمنان گره زدند و گفتند انتقال آب برای مردم و صنایع بهانه است و علت اصلی نامزدی سمنان برای پایتخت شدن پس از تهران است.
 موافقان طرح
البته این طرح موافقانی هم داشت. بیشتر موافقان این طرح از مدیران ارشد استان سمنان و نمایندگان شهرهای دامغان، مهدی شهر و سمنان و سرخه بودند. در گفته‌ها و مصاحبه‌های موافقان طرح چند هزارمیلیاردی انتقال آب خزر به سمنان، معمولاً حرف و سخن و استدلالی نبود که ازنظر منطق علمی قابل‌قبول باشد. کشمکش بر سر انتقال آب بین موافقان و مخالفان ادامه داشت تا پارسال در روز 18خرداد عیسی کلانتری رئیس وقت سازمان محیط‌زیست آب پاکی را بر روی دست همگان ریخت و گفت بعد از 10سال مجوز انتقال آب خزر به سمنان صادرشده است. وی گفت: «روند پروژه عظیم انتقال آب دریای خزر به استان سمنان طی یک فرآیند رفت و برگشتی ۱۰ساله و بر اساس یک سری ضوابط محیط‌زیستی سخت‌گیرانه، موفق به اخذ مجوزهای لازم از سوی سازمان حفاظت محیط‌زیست شد. این مجوز توسط معاونت محیط‌زیست انسانی و بعد از تصویب گزارش ارزیابی زیست‌محیطی به وزارت نیرو ابلاغ شد. به گفته وی، با ابلاغ مجوز زیست‌محیطی به وزارت نیرو، این وزارتخانه باید نسبت به انتخاب سرمایه‌گذار واجد شرایط به‌منظور آغاز پروژه اجرایی انتقال آب دریای خزر به استان سمنان اقدام کند. بعد از سخنان کلانتری و به دنبال عزم دولت روحانی برای انتقال آب دریای خزر به سمنان، ایرج حیدریان، مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان سمنان در مهرماه سال گذشته در مورد میزان پیشرفت این پروژه گفت: طرح انتقال آب دریای خزر به فلات مرکزی، پس از فراخوان سرمایه‌گذار، اکنون در مرحله ارزیابی کیفی قرار دارد.
 طرح انتقال آب خزر به سمنان منتفی شد
با اعلام تصویب طرح پروژه انتقال آب خزر به سمنان و تلاش برای اجرایی شدن آن، دور جدیدی از مخالفت‌ها به این پروژه آغاز شد و کارزارهای مختلفی در مخالفت با آن شکل گرفت.
به‌رغم مخالفت‌ها، اما طرح انتقال آب خزر به سمنان در دولت رئیسی نیز موافقانی داشت. رستم قاسمی، وزیر راه و شهرسازی آبان پارسال در این زمینه گفته بود: طرح انتقال آب دریای خزر به استان سمنان می‌تواند چالش کم‌آبی را در مناطق کویری کشور رفع کند و ازاین‌رو، در دولت مطرح می‌شود.
تنها چند روز بعدازاین اظهارنظر، 127نماینده ادوار و فعلی استان‌های شمالی ایران در مجلس شورای اسلامی به رئیس‌جمهور در ارتباط با اظهارنظر غیر مرتبط رستم قاسمی وزیر راه و شهرسازی درباره انتقال آب دریای خزر به استان سمنان نامه نوشتند و اعتراض خود را بیان کردند. بالاخره بعد از کشمکش‌های طولانی دو روز پیش طرح انتقال آب خزر به سمنان، در دولت رئیسی منتفی شد تا دغدغه‌مندان محیط‌زیست ضمن این‌که احساس موفقیت و پیروزی کنند به اقدامات محیط‌زیستی این دولت نیز امیدوار شوند.