دومین روز صفر کرونایی و مغلطه‌های واکسیناسیون

وزیر بهداشت و درمان درباره دومین روز صفر کرونایی در کشور به ایراد سخنانی پرداخته است که از جهت تنویر افکار عمومی ‌باید نکاتی در خصوص صحت‌سنجی و راستی‎آزمایی اظهارات او مطرح کرد. روز جمعه بیستم خرداد پس از دومین روز صفر کرونایی، دکتر بهرام عین‌اللهی گفت: «ایران از موفق‌ترین کشورها در مقابله با کرونا بوده و با همکاری مردم، واکسیناسیون عظیمی در کشور انجام شده است. در 10روز گذشته برای دومین بار است که تعداد جان‌باختگان صفر می‌شود و در دو الی سه هفته اخیر تعداد فوتی‌ها تک‌رقمی بوده است. از زحمات کادر سلامت و دانشمندانی که با راه‌اندازی شش مرکز تولید واکسن با واکسن‌های خود باعث افتخار کشور شدند، تشکر می‌کنم. افرادی که از تزریق دُز سوم واکسن خودداری می‌کنند اکنون از بعضی امتیاز‌ها مانند سفر حج محروم می‌شوند. بیماری کرونا هنوز به‌طور کامل از بین نرفته و مردم باید رعایت کنند تا همچون آنفلوانزا از حالت همه‌گیری خارج شود. واکسیناسیون کرونا تا سال‌ها ادامه پیدا می‌کند ولی در سال‌های آینده زدن واکسن، داوطلبی خواهد شد.»
در مورد این بخش از سخنان وزیر بهداشت و درمان باید متذکر شد که وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در حالی به شهروندانی که تا کنون واکسن کرونا را تزریق نکرده‌اند هشدار داده که از دریافت خدمات دولتی محروم خواهند شد که او پیشتر در مهرماه سال 1400 نیز گفته بود «با اجرای قرنطینه هوشمند، نیازی به بسیاری از محدودیت‌ها نیست و افراد واکسینه شده می‌توانند با اپلیکیشن وزارت بهداشت، QR کد را دریافت کنند و با ارائه آن می‌توانند بسیاری از کارها را انجام دهند.» البته چنین برنامه‌ای تنها در حد حرف و شعار بود و در بسیاری از موارد هرگز اجرایی نشد. او همچنین تزریق سه دوز واکسن کرونا را شرط حضور زائران در مراسم اربعین امسال بیان می‌کند، اما بلافاصله مجید میراحمدی، رئیس ستاد مرکزی اربعین حسینی می‌گوید در توافق با طرف عراقی تزریق دست‌کم دو دوز واکسن یا آزمایش منفی کرونا برای زائران اربعین حسینی لازم است. معلوم نیست چرا وقتی‌که وزیر بهداشت و درمان اعلام به مواضع وزارتخانه متبوع خود درباره واکسیناسیون می‌کند، حرف او برای بخش دیگری از سازمان دولتی فاقد ارزش است و نظرات الزام‌آور وی رد می‌شود. بهرام عین‌اللهی البته باید ملتفت ضرب‌المثل معروف «هر سخنی، جایی و هر نکته، مکانی دارد» باشد؛ وقتی‌که می‌باید واکسیناسیون افراد جامعه، سفت‌وسخت گرفته می‌شد، صرفاً بسنده به تهدیدهای توخالی و صوری شد و در حال حاضر که کشور در وضعیت سفید کرونایی قرار گرفته و بازگشایی مراکز آموزشی استمرار دارد و اصل فاصله‌گذاری، لغو و دیگر الزامی برای استفاده از ماسک و نظارت بر حسن اجرای پروتکل‌های بهداشتی در جامعه وجود ندارد، نمی‌توان تهدید و اجبار کرد که «واکسیناسیون از سر گرفته شود، در غیر این صورت، جریمه‌ها و محرومیت‌ها اعمال خواهد شد.»
وزیر بهداشت و درمان در جای دیگر اظهارات خود به مناسبت روز دوم صفر کرونایی، ایراد داشته است که «این ویروس مثل آنفلوانزا ادامه خواهد داشت؛ مردم بدانند که کرونا با ما خواهد بود و نباید خیالمان خیلی راحت باشد.» اگر نگرش و نگاه این مقام دولتی به ویروس خطرناک و منحوس کرونا- که اکنون خبر می‌رسد سویه‌های جدید آن در حال حمله‌ور شدن به جوامع مختلف دنیاست- مشابه بیماری‌های معمولی مانند آنفلوانزا و سرماخوردگی است، دیگر چه نیازی به تداوم فعالیت «ستاد ملی مقابله با کرونا» و صرف هزینه‌های بی‌مورد برای نهادی است که هدف تشکیل آن از سوی شورای عالی امنیت ملی، مدیریت بیماری بوده است؟ آنچه مسلم است؛ نوع نگاه دولتی به بیماری کووید باید متفاوت از بیماری‌های رایج خانواده کروناویروس ها تعریف شود؛ چه‌بسا در کشورهای دنیا هنوز که هنوز است در خصوص بیماری، جوانب احتیاط در نظر گرفته می‌شود و هیچ‌گاه درهای محیط‌های آموزشی و اماکن عمومی و تجمعی بدون سرمایه‌گذاری‌های خرد و کلان روی ایجاد سواد سلامت جامعه و ارتقای آگاهی‌های بهداشتی استفاده‌کنندگان، باز نشد و بازگشایی‌ها انجام نگرفت.
بهرام عین الهی همچنین اشاره‌کرده «در روزهای نخست آغاز به کار دولت، روزانه 50هزار مبتلا، 18هزار بستری، 8هزار مریض بدحال و بالای 700نفر مرگ‌ومیر روزانه وجود داشت. بنده وقتی به بیمارستان‌ها سر می‌زدم از حجم این‌همه بیمار گاهی وحشت می‌کردم. برخی از کشورها که ادعای پیشرفته بودن می‌کنند، سعی داشتند واکسن منحصراً برای آنان باشد، بنابراین کواکس را راه‌اندازی کردند تا با پول‌ کشورهای دنیا بسته‌هایی شامل واکسن آماده کنند و برای دیگر کشورهای جهان بفرستند اما چیزی به ایران ندادند. اگر ایران منتظر واکسن‌های کواکس می‌ماند به هیچ نتیجه‌ای نمی‌رسید.» لازم به توضیح است که «خودکرده را تدبیر نیست!» وزیر بهداشت و درمان در این بخش از اظهاراتش دچار مغلطه شده است، زیرا زمانی که واکسن کرونا در جهان، کشف و تولید شد، سازوکار کواکس سازمان بهداشت جهانی با همکاری سرمایه‌گذاران بخش واکسن و شرکت‌های واکسن‌ساز دنیا شکل گرفت و صرف‌نظر از تحریم‌ها و فقدان تعاملات جهانی کشورها، مهلت زمانی مشخصی برای کشورهای جهان از جمله ایران برای ارسال سفارشات موردنیاز تعیین شد که ایران برحسب تحریم‌ها و ممنوعیت‌های اعمال‌شده روی واکسن‌های آمریکایی و انگلیسی، ترجیح داد سرمایه‌های مادی و معنوی کشور به سمت تولیدات داخلی رهنمون شود و از این رهگذر اقدام عاجل و مؤثری در بحبوحه پیک چهارم و پنجم کرونا درباره واردات واکسن‌های خارجی و معتبر و مؤثر صورت نگرفت. حتی وزیر فعلی بهداشت و درمان از جمله کسانی بود که ممنوعیت‌های مصرف واکسن‌های آمریکایی و انگلیسی را توجیه کرد. نباید از جاده عدل و انصاف خارج شد که تحریم‌های اقتصادی هیچ‌گاه مانع دسترسی مردم ایران به واکسن و دارو و تجهیزات پزشکی نبوده است و دفتر کنترل امور دارایی‌های وزارت خزانه‌داری آمریکا، موسوم به «اوفَک»، در دستورالعمل خود، مبادلات معاف شده از تحریم که ایران را در زمینه مبارزه با بیماری کرونا یاری کند، با دقت زیاد مشخص و چارچوب‌های آن را تعیین کرده است. حتی وزارت خزانه‌داری آمریکا روز جمعه، ۲۰خرداد، در دستورالعملی معافیت‌های پیشین ایران از تحریم برای برخی مبادلات در زمینه مقابله با کرونا را تمدید کرد. در دولت سابق در سطح وزارتین امور خارجه و بهداشت و درمان، این توانایی وجود داشت که در مهلت مقرر از سبد کوواکس جهانی، مبادرت به سفارش دهی و خرید واکسن شود؛ اما چون تحریم‌های مصرف در داخل وجود داشت و از طرفی، بخش اعظم واکسن‌های تولیدی در جهان در ابتدا مربوط به واکسن‌های آمریکایی و انگلیسی بود، واکسیناسیون مردم ایران برای مدت هشت ماه به تأخیر افتاد. حتی این روزها که آمار بیماری در کشور نسبتاً فروکش کرده است، انجام دیرهنگام واکسیناسیون و باقی ماندن ایمنی واکسن‌ها و همچنین ابتلای تعداد کثیری از جامعه به سویه‌های مختلف ویروس و پیدایش ایمنی گله‌ای در بین مردم بی‌تأثیر نبوده است. ضمن اینکه واردات واکسن، یک‌شبه و با تغییر دولت در این کشور رخ نداده است و هفته‌ها و ماه‌ها تلاش و توافقاتی در دولت حسن روحانی انجام شده بود که نهایتاً منجر به آغاز واردات واکسن تا پایان دولت قبل با رقمی حدود ۳۰میلیون دز و از محل تولیدات واکسن‌های چینی و روسی و... شد.