لزوم پرهیز از دام‌های عنکبوتی

زهرا امیرابراهیمی برنده جایزه بهترین بازیگر زن جشنواره فیلم کن در فرانسه شد. این انتخاب به دلیل بازی امیرابراهیمی در فیلمی با عنوان «عنکبوت مقدس» بوده است؛ فیلمی در ژانر درام دلهره‌آور و جنایت واقعی است که به داستان قتل‌های زنجیره‌ای سعید حنایی معروف به قاتل عنکبوتی پرداخته که از مرداد ۱۳۷۹ تا فروردین ۸۰ به مدت حدوداً هشت ماه ۱۶زن را با شال و روسری خفه کرده است. مقتولان زنانی بوده‌اند که سعید حنایی با این توجیه که عامل فساد در جامعه هستند آن‌ها را به قتل رسانده بود. در بررسی‌ها مشخص‌شده که مقتولان به خریدوفروش موادمخدر و فساد و فحشا متهم بوده‌اند.
سعید یک کارگر ساختمانی بوده که در محله فقیرنشين مشهد سکونت داشت. مادرش خیاط بوده و زنان و دختران زیادی همیشه به خانواده او رفت‌وآمد داشتند ولی سعید هرگز به آن‌ها به چشم بد نگاه نمی‌کرد و عقیده داشت آن‌ها امانت مردم هستند در خانواده او.
یک‌شب که از محل کارش برگشته بود خراشی بر صورت زنش مشاهده کرد و متوجه شد که زنش هنگام برگشتن به خانه با یک ماشین مسافرکش شخصی سوار شده که راننده قصد تعرض به او را داشته که وی با خاطی درگیر شده و در نتیجه صورتش خراش برداشته بود.
سعید عامل این اتفاق را زنان موادفروش و خیابانی می‌دانست که موجب گسترش فحشا و فساد در جامعه می‌شوند و به همین دلیل تصمیم به پاک‌سازی جامعه از این افراد گرفته بود. قاتل عنکبوتی در روزهای محاکمه گفته بود هرگز از اقدام خود پشیمان نیست و تصمیم داشت ۱۵۰زن خیابانی را با روسری خودشان به قتل برساند.چند دهه بعدازاین اتفاق البته جامعه ایرانی جنایت‌های دیگری را که احتمالاً ریشه در موضوعات اخلاقی داشته است تجربه کرد. رومینا اشرفی و داستان جنایت مربوط به او و البته چرخاندن وحشتناک سر بریده دختر اهوازی در محل، موارد دیگری از برخورد با انحرافات احتمالی اخلاقی در جامعه ایران است که نشان می‌دهد در خانواده‌های ایرانی خط قرمزی در ارتباط با مسائل اخلاقی وجود دارد.
اما اینکه فیلم عنکبوت مقدس که توسط علی عباسی، کارگردان ایرانی ساکن دانمارک ساخته‌شده با چه نگاهی تنظیم‌شده و اینکه آیا این فیلم به‌نقد دیدگاه سنتی-مذهبی پرداخته و این مسئله را عامل چنین جنایتی دانسته که احتمالاً همین‌طور نیز هست، به برداشت و تفسیر او و مجموعه‌اش نسبت به اعتقادات مذهبی و فرهنگی و به عبارتی انتظار او به نوع نگاه جامعه ایران به این مسائل بستگی دارد؛ اما اینکه راهکارهای مذهبی، روانشناسی و جامعه‌شناسی مقابله با فساد و فحشا در جامعه چیست موضوعی است که طبیعتاً متخصصان حوزه‌های مرتبط باید پاسخگو باشند. ضمن اینکه مهاجرت بازیگران زن، کشف حجاب و گاه بازی آن‌ها در فیلم‌هایی به‌دوراز معیارهای نظام سیاسی و از طرفی اعتراف بازیگران بزرگ به تعرض به آن‌ها اتفاقات نگران‌کننده‌ای است که در هسته فرهنگی جامعه یعنی سینما که خود باید محلی برای تقویت اخلاقیات و نشر آن در جامعه باشد دیده و شنیده می‌شود.درحالی‌که این بازیگران متهم کننده و متهم شونده می‌توانند الگوهایی برای جامعه جوان ایران باشند وضعیت نگران‌کننده‌ای را برای هر خانواده مقید به حفظ اصالت‌های ایرانی-اسلامي به همراه دارد. این در حالی است که در بنیان‌های تمدنی ایران چه قبل و چه بعد از ورود اسلام حفظ کرامت و نگاه اخلاقی به زن همواره حائز اهمیت بوده است. اکنون نیز مسائل اخلاقی و تهدید ناشی از گسترش فساد در جامعه چالشی است که به‌شدت بنیاد خانواده را به خطر می‌اندازد. تهدید ناشی از این موضوع با گسترش وسایل ارتباطی سمعی و بصری در دنیای امروز جدی‌تر شده و مسئولیت خانواده‌ها را دوچندان کرده است.