برنامههای دولت برای اشتغال دور از مسیر عدالت
نسخههای هوایی برای درمان فقر
همدلی| دولت بر معیشت مردم، تعداد خانوارهای زیرخط فقر را 10میلیون نفر اعلام کرد اما تازهترین گزارشها نشان میدهد این رقم فراتر از میزان اعلامشده و حدود یکسوم از جمعیت کشور را دربرمی گیرد. بر اساس آخرین برآوردها، رقم خط فقر در کشور حدود 12میلیون تومان گزارششده است. این موضوع همزمان با تشکیل جلسات تعیین مزد سال آینده کارگران، موردبررسی قرارگرفته است. یک عضو شورای عالی کار روز گذشته با ابراز نگرانی از کاهش قدرت خرید کارگران گفت: کارگران از طریق شغل دوم و یا مسافرکشی بهسختی زندگی خود را میچرخانند. بااینوجود علم الهدی، امامجمعه مشهد شرایط فعلی کارگران را مناسب ارزیابی کرده و میگوید: زمانی که در ایران، دلار هفت تومان بود، یک کارگر با یکسوم مزدش، فقط میتوانست نان، پنیر و انگور بخورد اما الان یک کارگر با یکسوم مزد روزانهاش، برای ناهار حداقل یک چلوکباب میتواند بخورد.
یکی از مهمترین شعار انتخاباتی رئیسی در رقابتهای انتخاباتی، حل مشکلات معیشتی و اقتصادی مردم بود. بااینوجود از زمان روی کار آمدن دولت سیزدهم قیمت کالاهای موردنیاز مردم نهتنها کاهش پیدا نکرد، بلکه با روند افزایشی نیز مواجه شد. آخرین گزارش وزارت کار نشان میدهد که بیش از یکسوم جمعیت ایران در «فقر مطلق» زندگی میکنند و تعداد افرادی که در فقر مطلق زندگی کردهاند از ۲۶میلیون نفر به حدود ۳۰میلیون نفر رسیده است. بدون تردید اگر این وضعیت ادامه پیدا کند و سیاستهای اقتصادی تغییر نکند این آمارها روزبهروز افزایش پیدا میکند و در آینده به شکل غیرقابلکنترلی درخواهد آمد. وضعیت معیشتی برای دهکهای پایین بهشدت روند نزولی دارد و این در حالی است که به نظر میرسد سیاستها در این زمینه همچنان به روال سابق است. فرامرز توفیقی، عضو شورای عالی کار با اشاره به تشدید وضعیت معیشتی کارگران در پاسخ به این پرسش که آیا میتوان از طریق صندوقهای سرمایهگذاری و یا بیمه زندگی برای کارگران درآمدی در کنار مزد در نظر گرفت، گفت: مدل سرمایهگذاری صندوقها و یا بیمههای عمر و پسانداز در شرایطی است که کارگر بتواند بخشی از مزد خود را پسانداز کند، اما وقتیکه حداقل دستمزد کارگر پوشش سبد معیشت خانوار او را نمیدهد، پساندازی وجود ندارد که بخواهد در صندوقهای بیمه زندگی و یا سرمایهگذاری اقدام به سرمایهگذاری برای آینده کند. کارگر بهسختی معیشت خود را تأمین میکند، از طریق شغل دوم و یا مسافرکشی بهسختی زندگی خود را میچرخاند و امکان پسانداز کردن و سرمایهگذاری در بیمه زندگی ندارد.
حاشیههای پررنگتر از متن
نحوه عملکرد برخی از اعضای دولت نیز نشان میدهد کاهش فقر مطلق اساساً در برنامهها آنها نیست و برنامههای حاشیهای دنبال میشود. بهعنوانمثال طرح اعجابانگیز وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در خصوص اشتغالزایی حاکی از آن است که مسئولان همچنان در فاز خود سیر میکنند و بهجای کمکهای حداقلی در این شرایط، به دنبال اجرای طرحهای جادویی ازجمله ایجاد اشتغال با یکمیلیون تومان هستند.
ناامیدی از سیاستهای حمایتی دولت
روحالله ایزدخواه، نماینده مجلس میگوید: برنامههای دولت نشان از رویکرد عدالت اجتماعی ندارد و دوستان با همان نگاه تأمین هزینههای دولت، نگاه پولی و جبران کسری بودجه و بهصورت تعجببرانگیزی هم با نگاه رشد محور بودجه را نوشتهاند؛ یعنی رویکرد نظری بودجه محل ایراد است. در شرایطی که الان کشور دچار انحصارات، رانتها و ناکارآمدیهاست؛ این نگاه، نگاه خوشبینانهای است و بهنوعی اولویتبندی را ازدستداده است.
مردم خود را برای سختی آماده کنند
هزینههای مسکن بیش از نیمی از درآمدهای کارگران را میبلعد. همچنین بر اساس گزارش مرکز آمار برای تأمین حداقل کالری بهطور متوسط به هزینهای معادل با دو میلیون و ۷۰هزار تومان برای خانوار سه نفره نیاز است.
بااینحال یک نماینده مجلس و یک مسئول دولتی در اظهارنظرهای جداگانهای گفتند با توجه به اینکه اصلاح روند بودجهنویسی یک ضرورت است و مردم باید قدری شرایط سخت را بپذیرند.
قانون اساسی جمهوری اسلامی، مسئولین را ملزم به تصویب قوانینی کرده است که تمام شئون زندگی مردم اعم از معیشت، تعلیم، مسکن، شغل و حتی تفریحات را تسهیل کنند بهطوریکه عموم مردم بتوانند در رفاه و آسایش زندگی کنند.
سیاستها باید بهگونهای تنظیم و اجرا شود که بتواند گرههای زندگی مردم را بگشاید.
اینکه مسئولان کشور تصمیم بگیرند و از مردم بخواهند برای اجرائی شدن مصوباتشان سختیهایی را تحمل کنند، در هیچ قانون و آئیننامهای پیشبینینشده است.
بر این اساس، این پرسش مطرح میشود که مسئولان در این شرایط برای کاهش حقوق و مزایای خود چه پیشبینیهایی کردهاند؟ آیا آنها از کارتنخوابها و اتوبوسخوابها خبر دارند؟ آیا آماری از خانوادههای زیر خط فقر دارند و در غیر این صورت اگر در رنج مردم شریک نیستند چگونه به خود اجازه میدهند از مردم بخواهند شرایط سخت را بپذیرند؟