روزی که محمد مختاری کشته شد

محمد مختاری متولد سال ۱۳۲۱ بود و اگر کشته نمی‌شد امروز ۷۹ ساله بود و مطمئنا با آن شور و فعالیت ادبی و فرهنگی که داشت تا الان کتاب‌ها و مقالات پربار و متفاوتی به جامعه فرهنگی و ادبی کشورمان ارائه داده بود. او به همراه پوینده از قربانیان قتل‌های زنجیره‌ای، شاعر و نویسنده و عضو کانون نویسندگان ایران بود. مختاری که در سال ۱۳۴۸ در رشته زبان و ادبیات فارسی از دانشگاه فردوسی مشهد فارغ‌التحصیل شده بود تا آغاز انقلاب چندین دفتر شعر ازجمله «در وهم سندباد» و «قصیده‌های هاویه» منتشر کرد. مختاری در سال‌های ۵۹ و ۶۰ با کتاب جمعه به سردبیر احمد شاملو همکاری می‌کرد و در سال ۶۱ دستگیر و مدت دو سال را در زندان سپری کرد. محمد مختاری پس از آزادی از زندان به انتشار دفتر شعرهایش ادامه داد و در سال ۶۸ دفتر شعر «خیابان بزرگ» را منتشر کرد که بخش‌هایی از سروده‌‌های زندان را در خود داشت. مختاری پس از پایان جنگ نیز به همکاری با مجلات گوناگون ازجمله «دنیای سخن»، «آدینه»‌ و انتشار اشعارش ادامه داد. از آخرین آثار محمد مختاری کتاب «تمرین مدارا» بود که در سال ۱۳۷۷ و پیش از قتلش منتشر شد. مختاری که از اعضای فعال کانون نویسندگان ایران بود پیش از به قتل رسیدن به همراه محمدجعفر پوینده در تلاش برای برگزاری مجمع عمومی کانون نویسندگان ایران بودند. مختاری از دوره جوانی به شعرگویی به شیوه جدید رغبت داشت. علاوه بر شعرگویی، مقاله‌ها و گاه ترجمه‌هایش از نیمه دوم دهه 1340 تا نیمه دوم دهه 1370 در برخی مجلّه‌ها مانند نگین، خوشه، دنیای سخن، آدینه، گردون، فرهنگ توسعه و جُنگ‌هایی نظیر صدا، بیداران و کتاب توس منتشر می‌شد. البتّه، با شماری از این نشریه‌ها و مجموعه‌ها همکاری نزدیک‌تری داشت و با شماری دیگر، همکاری دورتری. صرف‌نظر از ترجمه‌ها، آثار مختاری را می‌توان به سه دسته عمده تقسیم کرد. نخست، شعرها که در هشت دفتر و سرانجام در یک مجلّد گردآوری و منتشر شده است. دوم، تصحیح متن داستانی از شاهنامه و تألیف دو کتاب در این زمینه. سوم، تألیف چهارکتاب در حوزه شعر معاصر و نیز نگارش شماری مقاله و انجام چند گفت‌وگو در این موضوع. «در وهم سندباد (۱۳۵۵)، قصیده‌های هاویه (۱۳۵۶)، بر شانه فلات (۱۳۵۶)، شعر ۵۷ و منظومه ایرانی (۱۳۶۸)، دفترهای شعر و آرایش درونی، وزن دنیا، انسان در شعر معاصر، تمرین مدارا» کتاب های او درباره شعر هستند که از او پژوهشگری منحصربه‌فرد ساخته‌اند. تنها به فاصله چند روز از قتل فجیع این دو چهره سرشناس ملی ایران بود که پس از مدت‌ها بی‌خبری از محمد مختاری و محمدجعفر پوینده که پس از خروج از منزل دیگر به خانه‌هایشان بازنگشته بودند، پیکر بی‌جان این دو عضو کانون نویسندگان ایران، در روزهای ۱۲ و ۱۸ آذرماه همان سال، در جاده‌های اطراف تهران پیدا شد.