آغاز انتشار پرسابقه‌ترین روزنامه فارسی‌زبان

اطلاعات، قدیمی‌ترین روزنامه عصر چاپ تهران است، پرسابقه‌ترین روزنامه فارسی‌زبان دنیا. نخستین شماره‌اش در ۱۹ تیر ۱۳۰۵ منتشر شد، به‌عنوان نشریه «مرکز اطلاعاتِ ایران»، نخستین خبرگزاری فارسی که پنج روز‌نامه‌نگار جوان ایرانی در ماهِ اسد ۱۳۰۲ پایه گذاشتند. فرد اصلیِ اداره کننده این خبرگزاریِ کوچک عباس مسعودی بود (متولدِ تهران، ۱۲۸۰، مرگ در ۲۸ خرداد ۱۳۵۳) که فوت‌وفن‌‌ها و تجارب لازم و مرتبطِ روزنامه‌نگاری را وقتی برای چاپخانه روزنه حروفچینی می‌کرد و پس از آن که گزارشگر روزنامه «ستاره ایران» شد، فرا گرفت. پروانه نشر روزنامه‌ای به‌نام اطلاعات ابتدا در ۱۳۰۴ به اسم علی‌اکبر سلیمی صادر شد که یکی دیگر از اعضای هیأت مؤسس بود، اما این روزنامه هیچ‌وقت منتشر نشد. سال بعدش، مسعودی، گرچه آن زمان به‌لحاظ قانونی هنوز سن کافی برای دریافت اجازه انتشار روزنامه نداشت، اما موفق شد جواز لازم را بگیرد و نخستین شماره روزنامه اطلاعات به‌صورت یک برگ کاغذِ دو رو با محتوای خبری منتشر شد. شماره دوم، که یک ماه بعد در ۱۹ مرداد ۱۳۰۵ بیرون آمد، دیگر هیچ نشانی از وابستگی به خبرگزاری نداشت. افزایش پُرشتاب محبوبیت و قدرت اطلاعات از دومین سال انتشارش آغاز شد، وقتی علاوه بر انتشار اخبار و وقایعِ سیاسی صرف شروع به چاپ عکس‌ چهره‌های سر‌شناس و گزارش‌هایی جذاب برای عامه کرد. (عباس مسعودی، اطلاعات در یک ربع قرن، ۱۳۲۹) همین زمان بود که روزنامه هیأت تحریریه‌ای کامل از نویسندگان تشکیل داد و در دفتری مستقرشان کرد. گزارش‌های مرتب و پر از جزئیاتِ مسعودی از سفر رضاشاه به خوزستان در آبان ۱۳۰۷ محبوبیتش را در دربار و آوازه‌اش را میان عامه افزون‌تر کرد. یک سال بعد، روزنامه از ۲۸ آبان ۱۳۰۸ به‌دلیل انتقاد قوه قضائیه به مدت ده روز توقیف شد، با این‌ حال این اتفاق لطمه‌ای جدی به محبوبیتِ روزنامه نزد عامه مردم نزد. برعکس، نمایندگان مجلس به‌رغم نفوذ و نظارتِ دربار بر مجلس به حمایت از مسعودی و روزنامه‌اش برخاستند. در خرداد ۱۳۱۳ مسعودی از جمله همراهانِ سفرِ رسمیِ شاه به ترکیه بود. در نخستین انتخابات مجلسِ پس از این سفر، مسعودی با رتبه دهم در آرای کسب‌ شده، نماینده مردم تهران شد. (این دوره مجلس کارش را از ۱۵ خرداد ۱۳۱۴ شروع کرد) از آن زمان به بعد بود که اطلاعات دیگر به روزنامه نیمه‌رسمیِ حکومت شهرت یافت. نخستین شماره روزنامه اطلاعات در چاپخانه روزنه چاپ شد، در دو صفحه پنج ستونی روی ورقی ۲۶ در ۳۷/۵ سانتی‌متر و به قیمت چهار شاهی. شمارگان این نسخه معلوم نیست. شماردوم در چاپخانه بُسفُر و ۵۰۰ نسخه چاپ شد. در انتهای سالِ نخست شمارگان به ۷۰۰ رسیده بود (پیروزی لبخند). در آن زمان روزنامه «ایران»، قدیمی‌ترین و مهم‌ترین روزنامه آن زمان ایران، شمارگانی در حدود ۱۵۰۰ نسخه داشت. طیِ سال دوم کارِ مؤسسه، از تیر ۱۳۰۶، روزنامه در چهار صفحه و در چاپخانه سیروس چاپ می‌شد. شماره نخستش عکسی از رضا‌شاه داشت، اولین عکسی که در یک روزنامه کار می‌شد. روزنامه قالبِ ساده‌ای داشت: یک سرمقاله، اخبار داخلی، گزارشِ جلسات مجلس و اخبار خارجی ترجمه‌شده از خبرگزاری‌های فرنگی، از شماره سوم روزنامه آگهی‌هایی هم داشت. در هفتمین سالِ انتشار، در مهر ۱۳۱۱، روزنامه ماشین چاپ کوچکی برای خودش خرید و از ۱ اسفند شروع به انتشار روزنامه در شش صفحه کرد. امکاناتِ چاپ روزنامه اطلاعات پس از مدتی برای خودش بدل به مؤسسه‌ای شد و برای اولین بار در ایران ماشین چاپ با ریلِ گردان وارد کرد؛ روزنامه از تیر ۱۳۱۴ در هشت صفحه پنج ستونی روی ورق ۴۸ در ۵۵ سانتی‌متر منتشر شد... روزنامه اطلاعات بعد از۹۵ سال هنوز منتشر می‌شود.