رانت ثبت‌نام خودرو به جیب چه کسانی می‌رود؟

جنجال خرید، حالا دیگر محدود به محصولات دو غول خودروسازی در کشور نیست، بلکه این بار پای اتومبیل‌های خارجی هم به این ماراتن نفس‌گیر باز شده است. اگر در سال‌ها یا حتی ماه‌های گذشته، ایران‌خودرو یا سایپا، هرازگاهی محصولات خود را برای فروش در سایت‌های خود عرضه می‌کردند تا سرمایه‌گذاران فقط در مدت چند دقیقه، بر سر سرعت اینترنت، بالا آمدن سایت، وارد کردن اطلاعات شخصی، تکمیل اطلاعات بانکی و در کل واریز پول با یکدیگر رقابت کنند و با این شرایط مالک خودروی ارزان‌تری نسبت به بازار آزاد شوند، اما شرکت‌های کوچک‌تری که در زمینه تولید و مونتاژ انواع خودروهای سواری به بازارهای داخلی و خارجی فعال هستند، نیز پا به این بازی گذاشته و وقایع عجیبی را رقم می‌زنند. شرکت‌هایی که از وضعیت کنونی صنعت خودروسازی عبور کرده و به جایگاه‌های بالاتری در زمینه تولید و ارائه خدمات کیفی در محدوده قیمتی بالاتر و لوکس‌تر نسبت به خودروهای داخلی رسیده‌اند. سه‌شنبه هفته گذشته، شركت بهمن‌موتور که سال 1331شمسی تحت عنوان شركت سهامي ايران خليج‌كو با سرمايه اوليه 600 هزار ريال تاسيس شد، فروش یکی از لوکس‌ترین اتومبیل‌های خود را کلید زد و به این ترتیب خودروی «فیدلیتی» که قرار بود از ساعت 9 صبح تا ساعت 16 یکم تیر تکمیل ظرفیت شود، فقط در عرض یک دقیقه بعد از شروع ثبت‌نام به مرحله اتمام ظرفیت رسید و دست خیلی‌ها را در پوست گردو گذاشت. در این طرح فروش، تحویل فیدلیتی در هفته سوم مرداد ماه اعلام شد و این اتومبیل لوکس با دو مدل 5 نفره با قیمت 655میلیون تومان و 7نفره با قیمت 670میلیون تومان به صورت نقدی و در 6رنگ مختلف از طریق سایت این شرکت به فروش رسید. عجیب اینکه عمر فروش این اتومبیل در اولین روز تابستان به گفته شاهدان عینی فقط یک دقیقه بود و گویا در ساعت 10 و یک دقیقه؛ یعنی درست 60 ثانیه بعد از آغاز، تمام شد. طولی نکشید که این شرکت به صورت رسمی اتمام مرحله اول فروش این محصول را اعلام کرد و ضمن عذرخواهی از افرادی که خودرویی به آن‌ها تعلق نگرفته، قرار بعدی را دو هفته بعد اعلام کرد.  نکته قابل‌توجه اما، قیمتی بود که چند لحظه بعد در سایت‌های فروش اعلام شد. یعنی درست بعد از اتمام ظرفیت، بسیاری از خریداران این اتومبیل، حواله‌های خریداری شده را با سودی در حدود 200 میلیون تومانی برای فروش آگهی کردند. البته قبلا هم این اتفاق برای خودروی دیگنیتی از دیگر محصولات این شرکت افتاده بود و این اتومبیل در حالی به قیمت 740 میلیون تومان به دست مشتری رسید که قیمتش در بازار آزاد 950 میلیون تومان اعلام شد. هر چه که بود این اتومبیل لوکس در حالی با سود حدود 200 میلیون تومانی در عرض 60ثانیه به دست مشتری رسید که خیلی‌ها تا نمایندگی این شرکت رفتند، اما موفق به خرید نشدند. خیلی‌ها هم مراحل کلی را طی کردند و تا مرحله واریز پول پیش رفتند، اما به دلیل رقابت تنگاتنگی که وجود داشت و البته زمان کوتاهی که باقی مانده بود، نتوانستند دکمه پرداخت را بزنند و از این بازی پر هیجان دست خالی بیرون آمدند. در میان مردم شایعه‌ای است که گفته می‌شود خریداران این خودروها با استفاده از ربات این ثبت‌نام‌ها را انجام می‌دهند؛ موضوعی که درست یا غلط بودن آن هیچ‌گاه از سوی مسئولان مربوطه شفاف‌سازی نشده است. جدای از اینکه عرضه خودرو به این روال یکی از دلایل اصلی تبدیل شدن خودرو از کالای مصرفی به سرمایه‎‌ای است، پرسشی که می‌توان مطرح کرد این است که چرا هیچ‌گاه شفاف‌سازی نمی‌شود که خریداران این حواله‌ها که سود خوبی را در عرض یک دقیقه به جیب زدند، چه کسانی هستند؟ چرا هیچ سازوکاری در زمینه ارائه اتومبیل با چنین شرایطی برای مردم عادی اتخاذ نمی‌شود تا یک عده ناچار نباشند برای جانماندن از این روال و در چنین شرایط خطرناک کرونا، به نمایندگی‌ها مراجعه کنند یا حتی مبالغ جداگانه‌ای را برای ثبت‌نام به عده‌ای پرداخت کنند. اگر قرار به عرضه محصولات با این سیاست وجود دارد، چرا در عرض یک دقیقه رقابت تمام می‌شود؟ یعنی امکان ندارد تا سازوکاری روی کار آید که هیجان اولیه گرفته شود؟ اینکه آیا به طور شفاف مشخص می‌شود که چه افرادی در دسته خریداران بودند؟ یکی از سوالات جدی در این زمینه است که باید پاسخی از سوی عرضه‌کنندگان داشته باشد. مخصوصا حالا که با از بین رفتن محدودیت‌های ثبت‌نام خودرو پای دلالان هم به میان آمده است؛ چون ظاهرا دیگر مثل قبل به هر کد ملی یک ماشین تعلق نمی‌گیرد و قانون قبلی برداشته شده. افرادی که آگهی کرده بودند چرا به یکباره و همگی با هم و درست بعد از اتمام ظرفیت خودرو، حواله‌های خود را برای فروش در سایت‌ها آگهی کردند؟ آیا قبلا با هم هماهنگ کرده بودند؟ هر محصولی که به صورت محدود در بازار عرضه شود، بی‌شک با شوک قیمتی مواجه خواهد شد، آیا شرکت‌های خودروسازی با علم به این موضوع اقدام به فروش محدود می‌کنند تا بازار را به هم بریزند؟