وضعیت شاخص‌های کلان اقتصاد ایران

همدلی| همه چیز گره خورده به برجام؛ قیمت دلار، مسکن، خودرو، طلا، سکه و حتی کالاهای اساسی. کارشناسان اقتصادی بر این باور هستند که احیای برجام نقشی کلیدی در تعیین مسیر آینده متغیرهای اقتصادی ایران خواهد داشت. به گزارش ایسنا، موسسه رتبه بندی فیچ برآورد جدید خود از شاخص‌های کلان اقتصاد ایران را منتشر کرد که بر این اساس، انتظار می‌رود پس از بازگشت ایران و آمریکا به توافق هسته ای،  در سال جاری تولید نفت ایران ۶.۹ درصد و در سال آینده ۳۷.۱ درصد افزایش پیدا کند. این موسسه با اشاره به کاهش ۵۰ درصدی ارزش ریال مقابل دلار آمریکا پس از خروج دولت ترامپ از برجام می‌نویسد: با افزایش احتمالی درآمدهای ارزی دولت، نیاز به تامین نقدینگی از طریق چاپ پول کمتر خواهد شد و این مسئله منجر به کاهش نرخ تورم می‌شود. بر اساس برآوردهای انجام شده در زمینه رشد اقتصادی نرخ پیش بینی شده برای سال جاری: ۴.۳ درصد، نرخ پیش بینی شده برای سال آینده: ۸.۲ درصد و نرخ پیش بینی شده برای دو سال بعد: ۵.۵ درصد خواهد بود. در زمینه سرانه تولید ناخالص داخلی نیز برآوردها حکایت این دارد که نرخ پیش بینی شده برای سال جاری: ۹۴۱۲ دلار، نرخ پیش بینی شده برای سال آینده: ۱۰ هزار و ۲۹۹ دلار و نرخ پیش بینی شده برای دو سال بعد: ۱۰ هزار و ۳۱۵ دلار است. در زمینه  جمعیت نیز نرخ پیش بینی شده برای سال جاری: ۸۵.۰۳ میلیون نفر برآورد شده. از سوی دیگر این نرخ برای سال آینده  ۸۶.۰۲ میلیون نفر و نرخ پیش بینی شده برای دو سال بعد: ۸۶.۹۸ میلیون نفر است. در زمینه تورم نیز گفته می‌‎شود نرخ پیش بینی شده برای سال جاری: ۱۶ درصد، نرخ پیش بینی شده برای سال آینده: ۱۲ درصد و نرخ پیش بینی شده برای دو سال بعد: ۱۰ درصد است. این برآوردها در زمینه نرخ رسمی نیز مطرح است؛ نرخ پیش بینی شده برای سال جاری: ۴۲۰۰ تومان، نرخ پیش بینی شده برای سال آینده: ۴۵۰۰ تومان و نرخ پیش بینی شده برای دو سال بعد: ۵۱۵۰ تومان است. در زمینه حجم ذخایر ارزی نیز گفته می‌شود که میزان پیش بینی شده برای سال جاری: ۸۷.۹ میلیارد دلار، میزان پیش بینی شده برای سال آینده: ۹۱.۴ میلیارد دلار و میزان پیش بینی شده برای دو سال بعد: ۹۵ میلیارد دلار است. در زمینه کفایت ذخایر ارزی برای تامین نیازهای وارداتی میزان پیش بینی شده برای سال جاری: ۱۶ ماه، میزان پیش بینی شده برای سال آینده: ۱۵ ماه و میزان پیش بینی شده برای دو سال بعد: ۱۴.۸ ماه است. درباره سایر شاخص‌های کلان اقتصادی ایران، ۱۹۸ هزار و ۸۶۶ کیلومتر راه جاده‌ای،  ۸۴۸۴ کیلومتر شبکه راه آهن و  تعداد کل فرودگاه‌های کشور: ۱۴۰ فرودگاه تخمین زده شده. از سوی دیگر برآوردها نشان می‌دهد  شاخص ریسک سیاسی: ۵۴.۱ (دوازدهمین کشور منطقه از نظر ریسک سیاسی و ۱۳۰ در جهان، شاخص ریسک اقتصادی کوتاه مدت: ۴۸.۵ (دهمین کشور منطقه و ۱۰۱ در جهان) و شاخص ریسک اقتصادی بلند مدت: ۴۶.۳ (نهمین کشور منطقه و ۱۱۳ در جهان) خواهد بود. 

**کاهش وابستگی ایران به درآمدهای نفتی به چند درصد رسید؟

در طول سه سال جنگ اقتصادی، درآمد نفتی کشور بیش از ۱۰۰ میلیارد دلار کاهش یافت اما طبق گفته‌های وزیر نفت دولت در این شرایط تلاش کرد در کنار استفاده از روش‌های غیرمتعارف در فروش نفت و فرآورده‌های نفتی، وابستگی به نفت را در بودجه کشور کاهش دهد و آن را به زیر ۱۰ درصد برساند.به گزارش ایسنا، از سال ۱۳۹۷ با خروج یکجانبه آمریکا از برجام و آغاز جنگ اقتصادی ترامپ علیه ملت ایران، با اعمال سیاست ارعاب و تهدید دولت آمریکا مشتریان نفتی کشور، تقاضای خود را کاهش دادند و این کاهش درآمد، بر همه بخش‌ها از جمله بودجه دولت تأثیر گذاشت.در سال ۱۳۹۹ نیز افزون بر تحریم‌های آمریکا و شرایط ویژه شیوع ویروس همه‌گیری جهانی کرونا، پایین آمدن قیمت نفت، این موضوع را تشدید کرد، به‌نحوی که طبق اعلام بیژن زنگنه - وزیر نفت در مجموع در سه سال جنگ اقتصادی، درآمد نفتی کشور بیش از ۱۰۰ میلیارد دلار کاهش یافت.به گفته وی دولت در این شرایط تلاش کرد در کنار استفاده از روش‌های غیرمتعارف در فروش نفت و فرآورده‌های نفتی، وابستگی به نفت را در بودجه کشور کاهش دهد تا آنجا که وابستگی ۴۲ درصدی بودجه به نفت در ابتدای دولت تدبیر و امید، در لایحه بودجه ۹۹ به کمتر از ۱۰ درصد رسید و برای نخستین بار در کشور، بودجه بدون اتکا به درآمدهای نفتی تدوین شد.

بودجه بدون نفت

چندی پیش نیز حسن روحانی هم با اعلام طراحی و اجرای بودجه بدون نفت گفت: در این دولت در سه سال و نیم گذشته نتوانستیم از بودجه نفت استفاده کنیم،   ۲.۵ درصد بودجه کشور معادل ۱۲ هزار میلیارد تومان از نفت بوده است، ما در این شرایط بودجه بدون نفت را طراحی کردیم، هیچ شخصی فکر نمی‌کرد در این کشور بودجه بدون نفت طراحی و عمل شود.