زنان؛ تأثیرگذارتر از همیشه

همدلی|  زنان حدود نیمی از جمعیت کشور را تشکیل می‌دهند و نقش مهمی در تعیین نتیجه هر انتخاباتی دارند. از این روی دفاع از مطالبات زنان در بزنگاه‌‌های انتخاباتی به ابزاری برای رأی‌‌آوری بدل می‌شود. در مناظره‌های تلویزیونی کاندیداهای سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری نیز «زنان» به یکی از کلیدواژه‌های اصلی شعارهای انتخاباتی تبدیل شدند، حتی یکی از کاندیداها پا را فراتر گذاشت و وعده داد تمام اعضای کابینه را از میان زنان انتخاب کند تا دست بالا را داشته باشد!
یکی از ابعاد توسعه، مشارکت سیاسی بوده و مشارکت زنان در همه فعالیت‌های سیاسی ضروری جلوه می‌کند؛ به نحوی که می‌توان گفت اگر زنان در حوزه سیاسی، اقلیت محسوب شوند، دموکراسی ناتمام خواهد ماند. مشارکت زنان در امور سیاسی، یکی از شاخصه‌های مهم جهانی شدن در ابعاد سیاسی است. زنان در کشور ما همچنان برای رسیدن به نسبت قابل قبولی از آمار حضور در چرخه سیاسی در حال تلاش هستند. معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری در دولت دوازدهم تمام تلاش خود را به‌کار گرفت حضور زنان در عرصه سیاست را به شکلی ملموس پُررنگ‌تر کند و آمارها حکایت از موفقیت و کارنامه قابل دفاع دکتر معصومه ابتکار و همکارانش در این معاونت دارد.
به رسم معمول یکی از سرفصل‌‌های رقابت نامزدهای احراز صلاحیت شده، پرداختن به مطالبات زنان در عرصه‌های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی بود. 28خردادماه سال 1400 سیزدهمین دوره انتخابات ریاست ‌جمهوری در کشور برگزار شد و حالا انتظار جامعه زنان از رئیس جمهور منتخب، تحقق وعده‌ها و ادامه مسیری خواهد بود که معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری با کوشش خستگی‌ناپذیر در چهار سال گذشته طی کرد.

 برداشتن گام‌های بلند از سوی معاونت زنان
زنان یکی از پایگاه‌های رأی قابل توجه در هر انتخاباتی به شمار می‌روند. حسن روحانی، رئیس دولت دوازدهم، 14بهمن‌ماه سال گذشته در مراسم بزرگداشت روز زن تأکید کرد: «حق گرفتنی است و زنان حقشان را در انقلاب اسلامی بازستاندند. امروز زنان در تعیین سرنوشت آینده کشور و جامعه ما، همپای مردان هستند. بی‌تردید در هر انتخاباتی اگر زنان تصمیم بگیرند و وارد صحنه شوند، منتخب آنها پیروز می‌شود.»
روحانی در ادامه گفت:«۵۰ درصد جامعه خانم‌ها هستند که در انتخابات‌ها حضور دارند و فعال هستند؛ هم در رأی دادن، هم در تبلیغ کردن، هم در تبیین مسیر و هم برای کاندیداها. الان می‌بینید در انتخابات‌های گوناگون شامل شورای شهر و روستا، مجلس و ریاست جمهوری، حضور زن‌ها بسیار پُررنگ بوده و نقش آنها بسیار زیاد است. این بسیار مهم است؛ یعنی در سرنوشت آینده کشور زنان جامعه ما همپای مردان هستند. دولت یازدهم و دوازدهم در راستای برآورده کردن مطالبات زنان به رغم وجود موانع، تلاش بسیاری کرد.»
به گفته او، پیش‌تر در بخش اداره کشور در استان‌ها، بخش‌ها و فرمانداری‌ها، حضور زنان و تعداد خانم‌هایی که فعالیت داشتند خیلی کم و محدود بود، اما در دولت‌های یازدهم و دوازدهم، زنان در بسیاری از استانداری‌ها، فرمانداری‌ها، بخشداری‌ها و حتی وزارتخانه‌ها کاملاً فعال شدند. رئیس جمهور از روز نخست فعالیت دولت به همه وزرا تأکید کرد یکی از مشاورین و معاونان باید از خانم‌ها باشند و در هر وزارتخانه حداقل دو نفر خانم در سطح مدیریت عالی مشغول به کار شوند. این کار انجام گرفت و امروز در سطح معاونان وزرا تعداد زنان افزایش چشمگیری داشته است.
از ابتدا برنامه‌ دولت این بود که ۳۰ درصد مدیریت میانی و عالی دولت در اختیار خانم‌ها قرار بگیرد. در آغاز دولت در مدیریت میانی و عالی سهم خانم‌ها فقط پنج درصد بود و دولت مستقر تلاش کرد این میزان را به ۳۰ درصد برساند. این عدد به ۲۵ درصد رسید و حالا حدود یک‌چهارم مدیریت‌های میانی و عالی در اختیار خانم‌هاست.
تحقق همین میزان از مطالبات زنان در دولت روحانی؛ با توجه به موانع و مخالفت‌های بسیاری که وجود دارد، گامی مهم محسوب می‌شود. این در حالی است که حتی در دوره‌هایی نه تنها دولت‌ها در مسیر برآورده کردن مطالبات جامعه زنان گامی برنداشتند، بلکه با اتخاذ برخی سیاست‌ها و راهبردها؛ خواسته یا ناخواسته در راستای کمرنگ کردن حضور زنان در جامعه حرکت کردند.
 تلاش معاونت زنان برای افزایش مشارکت بانوان
اگرچه اهتمام به مسائل زنان با توجه به جمعیت و اهمیت جایگاه آنها در خانواده و جامعه بسیار مهم است، ولی از دید ناظران در بسیاری از موارد پرداختن به مطالبات بانوان تنها به دوره رقابت‌های انتخاباتی و تقلیل آن به ابزاری برای کسب آرای بیشتر تقلیل پیدا می‌کند.
آنچه از برآیند مطالعات سیاسی و اجتماعی جامعه برمی‌آید، نشان می‌دهد جریان‌هایی در داخل کشور، نه تنها مطالبات و خواسته‌های زنان به عنوان شهروندان جامعه را به رسمیت نمی‌شناسد، بلکه با نمودهای تغییرات اجتماعی و عرفی جامعه و مقتضیات زمان برای حضور زنان در جامعه مقابله می‌کنند. مطالبات زنان امروز کشور به واسطه افزایش سطح تحصیلات و آگاهی آنها با گذشته متفاوت است و اگر ساختار اجتماعی و سیاسی زمینه تحقق این مطالبه جمعی را فراهم نکند، با گسستی عمیق مواجه خواهد شد.
امروز پرسشی جدی برای افکار عمومی مطرح است؛ آیا معنای واقعی نقش زنان در سیاست، تنها به رأی دادن در بزنگاه‌های انتخاباتی محدود می‌شود؟ این در حالی است که در چنین شرایطی دست‌کم دولت‌ها می‌توانند با اتخاذ سیاست‌ها و تعیین آیین‌نامه‌‌هایی در محدوده اختیارات خود، زنان را در امور مدیریت سیاسی بیش از پیش مشارکت دهند، چنانکه روحانی در محدوده اختیارات خود توانست ۲۵ درصد مدیریت میانی و عالی دولت را در اختیار خانم‌ها قرار دهد.
 توجه اسلام به حقوق زنان
یکی از حقوق عمده سیاسی و اجتماعی زنان؛ مشارکت در انتخابات است. ادعای بیشتر کشورهای مدعی حقوق بشر این است که زن در بیشتر دوره های حیاتش و در برخی از ادیان از این حق محروم بوده و تنها به خاطر تلاش آنها، این حق برای زنان به رسمیت شناخته شده است، اما با توجه به این‌که زنان نیمی از پیکره اجتماع را تشکیل می‌دهند از نقش و جایگاه مهمی در عرصه‌های اجتماعی برخوردارند. آنها می‌توانند عامل سعادت یا شقاوت یک جامعه را فراهم آورند. اسلام ضمن تشویق و ترغیب به حضور در عرصه‌هایی که می‌توانند به شکوفایی جامعه اسلامی کمک کنند، از بروز مفسده‌ها نیز جلوگیری می‌کند. تاریخ اسلام نقش ویژه‌ای در حفظ حکومت اسلامی داشته و در این امر بسیار مهم نیز زنان دوشادوش مردان حضور داشته‌اند؛ همانگونه که پیامبر اکرم(ص) ضمن فراهم کردن شرایط بیعت برای مردان، برای زنان نیز این امکان را مهیا کردند. حضور زنان در امور اجتماعی سیاسی چنان فراگیر بود که اولین بیعت پیامبر را عقبه اولی یا بیعت نسا نامیدند.
 پیروزی انقلاب؛ نقطه‌عطفی در سرنوشت زنان ایرانی
بانوان ایرانی در طول دوران پیروزی انقلاب اسلامی، هشت سال دفاع مقدس، دوران سازندگی و تحمل تحریم‌های ظالمانه نشان دادند ظرفیت لازم برای حضور در فعالیت‌های مختلف را دارند و در تمام عرصه‌های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی همپای مردان برای پیشرفت همه جانبه نظام و کشور تلاش می‌کنند.
بدون شک، بانوان در توسعه و تثبیت سرمایه‌های اجتماعی در جامعه ایرانی و اسلامی نقشی اثرگذار و غیر قابل انکار دارند و زنان فعال و اندیشمند ایران اسلامی همیشه با انتخابی درست و هدایت خانواده به سمت این جریان، نقش خود را در افزایش مشارکت حداکثری در انتخابات به خوبی ایفا کرده‌اند.
معاون رئیس جمهوری چند روز پیش در امور زنان و خانواده با تأکید بر حضور تعیین‌کننده مردم در انتخابات سال‌های ۷۶، ۸۰، ۹۲ و ۹۶ گفت:‌ «بازندگان این انتخابات، تلاش دارند این‌گونه القا کنند که انتخاب‌های گذشته درست نبوده تا به هدف غایی خود یعنی ناامیدسازی و اثبات اشتباه مردم برسند.»
دکتر معصومه ابتکار با تأکید بر این‌که در برهه‌های مختلف زندگی و از زمانی که فکر و اندیشه در فرد فعال می‌شود، چه و چگونه انتخاب کردن همواره با انسان بوده، اظهار کرد: «در مواقعی که با چالش‌ها و انتخاب‌های بزرگ روبرو هستیم چه و چگونه انتخاب کردن شدت پیدا می‌کند.»
او ادامه داد: «در آستانه انتخابات ریاست جمهوری مشخص شد اهمیت این موضوع برای آحاد مختلف مردم شدت یافته است؛ مردمی که در سپهر سیاسی ایران و چند دوره انتخابات ریاست جمهوری بخصوص در سال‌های ۷۶، ۸۰، ۹۲ و ۹۶ حضور بسیار تعیین کننده داشته‌اند.»
«معاون رئیس جمهوری با تأکید بر این‌که سهم مشارکت زنان و جوانان در این سال‌ها بیش از همیشه بوده به طوری که بر اساس آمار، در سال ۹۶ سهم زنان از مردان بیشتر و تعیین‌کننده‌تر بوده، خاطرنشان کرد: «بازندگان این دوره‌های انتخابات، همواره تلاش کرده‌اند با هشتگ زدن و ایجاد فضای پشیمانی، اینگونه القا کنند که انتخاب‌های گذشته درست نبوده تا به هدف غایی خود یعنی ناامیدسازی مردم و اثبات اشتباه مردم دست یابند.»
ابتکار گفت: «انتشار اخبار نادرست، دروغ و فیک در جهت مدیریت افکار عمومی یکی از راهکارهای این افراد بود که همزمانی آن با حوادث طبیعی و کرونا که مشکلات فراوانی برای دولت به وجود آورد، بر موج‌سواری آنان افزود تا آنجا که رشد اقتصادی و موفقیت‌های برجام و تلاش‌ها و مشارکت‌های بخش خصوصی و مردم با دولت و روی کار آمدن ترامپ و جنگ اقتصادی که پس از آن بر کشور تحمیل شد را نادیده گرفتند.»
معاون رئیس جمهوری با اشاره به این‌که امروز در شرایط سخت اقتصادی همچنان امواج جنگ تخریبی از بیرون و درون برای مشارکت نکردن در انتخابات بر پیکره مردم می‌کوبد، خاطرنشان کرد: «این امر در جهت تضعیف مجموع حاکمیت صورت می‌گیرد در حالی که تجربه کشورهای جهان نشان داده که قهر کردن و رأی ندادن هیچ خاصیتی برای پیشبرد آزادی‌های عمومی، مردم سالاری، استقرار اخلاق، رعایت حقوق انسان‌ها و شهروندی و همچنین بهبود شرایط اقتصادی ندارد.»
او افزود: «همچنین تجربه نشان داده وقتی مردم پای صندوق‌های رأی نیامدند کسانی بر کرسی نشسته و برای مردم تصمیم گرفته‌اند که هیچ سنخیتی با رأی مردم نداشته و خلاف جهت مطالبات و خواسته‌های مردم حرکت کرده‌اند. تجربه‌ای که در مورد مجلس شاهد آن هستیم؛ مجلسی که بیشتر در جهت انتقام‌گیری و مقابله با دولت پیش می‌رود و تاکنون دستاورد چندانی هم نداشته است.»
معاون رئیس جمهوری با تأکید بر این‌که برگه رأی بسیار با ارزش است و هزاران جوان ایرانی برای این‌که این جمهوریت و حق رأی برای تعیین سرنوشت حفظ شود جان داده و زنانی در این راه شهید یا جانباز شده‌اند، تصریح کرد: «این افراد فداکاری کردند تا ایران سربلند باشد و مردم در تعیین سرنوشت خود نقش داشته باشند. این را نباید دست کم گرفت زیرا قیمت این برگه رأی نه تنها به قیمت خون شهدا بلکه به قیمت لحظه لحظه زندگی چهار سال آینده همه ایرانیان است. پس روزی را نسازیم که حسرت فرصتی که از دست رفته را بخوریم.»
پس از اعلام نتایج انتخابات ریاست جمهوری، معاون امور زنان و خانواده رئیس جمهور برای رئیس جمهور منتخب آرزوی توفیق کرد. معصومه ابتکار در حساب توئیتری خود نوشت: «‏حضور مردم درعرصه تعیین سرنوشت، حضور مسئولانه و ارزشمندی است که این بار انتخابات ۱۴۰۰را با همه فراز و نشیب‌ها رقم زد.»
او ادامه داد: «با آرزوی توفیق برای همه کسانی که انتخاب شدند به ویژه رئیس جمهور منتخب که رئیس جمهور همه سلایق و حتی آنهاست که رأی نداده‌اند، امیدوارم در خدمت و حل مشکلات مردم موفق باشند.» حالا تمام زنان ایران‌زمین امیدوار به آینده‌ای روشن هستند و آرزو می‌کنند گاه‌های بلندی برای تحقق مطالبات آنها برداشته شود؛ همان‌طور که معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری در دوران تصدی دکتر معصومه ابتکار، اقدامات مثبت و مؤثری انجام داد که در قیاس با گذشته کاملاً ملموس و امیدبخش جلوه می‌کند.