زنانی که می‌توانند وزیر شوند

همدلی| دومین مناظره تلویزیونی کاندیداهای سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری، سه‌شنبه شب هفته گذشته روی آنتن رفت. هرچند عنوان مناظره دوم «فرهنگی، اجتماعی و سیاسی» بود، اما مباحث متنوع دیگری نیز مطرح شد. یکی از مباحث بسیار مهمی که در مناظره‌های تلویزیونی به محور بحث و گفت‌وگو بین نامزدها تبدیل شد، موضوع «زنان» بود.
محسن رضایی وعده داد اینترنت ارزان را برای زنان سرپرستان خانوار فراهم کرده و مشکل ورود ورزشکاران زن برای ورود به ورزشگاه‌ها را حل کند. او گفت: «حتماً دولت ما مانع از ایجاد محدودیت برای زنان خواهد شد.»
محسن مهرعلیزاده نیز با بیان این‌که زنان و جوانان نقش مهمی در دولت وی دارند، افزود: «با توجه به آنکه بخش عمده‌ای از جمعیت کشور، جوانان و زنان هستند، باید بستر و نهادهایی برای رفع فشاری که مانع از پیشرفت آنها شده است، پیش‌بینی شود. این اقشار در چند سال گذشته به خاطر بعضی مسائل از برخی حقوق اجتماعی محروم شدند.»
مهرعلیزاده با اشاره به این‌که باید زنان در بخش کارشناسی و مدیریت به کار گرفته شوند، گفت: «به استاندارهای خود تکلیف می‌کنم تا یک معاونت را از زنان انتخاب کنند و سه وزیر زن را معرفی می‌کنم. اگر مجلس تأیید کرد که خیلی خوب؛ اگر هم نه، آنان را در معاونت به کار خواهم گرفت.»
امیرحسین قاضی‎زاده هاشمی نیز در نیمه دوم مناظرات عنوان کرد: «در این جمع برای جلب توجه نباید هر حرفی را بزنیم. نزدیک انتخابات که می‌شود یاد آزادی زنان، کولبران، محرومان می‌افتیم و بارها تکرار می‌شود و مردم از پشت گیرنده‌ها نگاه می‌کنند و می‌گویند یادمان است که قبلی‌ها هم این حرف‌ها را زدند.»
او پا را فراتر گذاشت و برای خاتمه دادن به بحث زنان در مناظره گفت: «از آنجایی که نرخ به‌کارگیری زنان در این جمع کم‌کم در حال بالا رفتن بود، می‌خواستم بگویم کل کابینه‌ام را از زنان می‌گذارم که دیگر دستی بالاتر از دست من نباشد.» نامزد انتخابات ریاست جمهوری خاطرنشان کرد: «رئیس ستادم، مادر سه فرزند است. مادران هم می‌توانند فعالیت سیاسی و اجتماعی داشته باشند. همان زنان از ما شایسته‌سالاری می‌خواهند. زنان شایسته زیادی داریم که می‌توان تمام کابینه را از آنها انتخاب کرد.» عبدالناصر همتی هم با بیان این پرسش که چه میزان برای زنان در جامعه محدودیت ایجاد کردیم؟ افزود: «این قشر از جامعه چه تقصیری دارند، در حالی که ۵۰ درصد جمعیت کشور را تشکیل می‌دهند؟» همتی گفت: «بارها به من تذکر دادند که چرا گفتید به زنان پیامک ندهند که حجاب خود را رعایت نکردند، این اقدامات باعث ایجاد استرس می‌شود و با وضع قوانین باید این‌گونه اعمال و نحوه برخورد گشت‌های ارشاد را ممنوع کنیم. تعارض منافع کشور را دربرگرفته است و ما به دنبال این هستیم که جوانان چه کارهایی را انجام می‌دهند.  در کابینه خود حداقل پنج زن را منصوب کرده و تبعیض جنسیتی در محیط کار و درآمد را لغو خواهم کرد.»
زاکانی هم در ادامه این مناظره گفت: «آقای همتی در مورد کدام زنان حرف می‌زنند؟ در مورد کدام جوانان حرف می‌زنند؟»

واکنش معاون امور زنان و خانواده ریاست جمهوری به مناظره دوم

این صحبت‌ها با واکنش معاون امور زنان و خانواده رئیس‌جمهور ایران، همراه بود. او در رشته توئیتی در تشریح عملکرد دولت دوازدهم در حوزه زنان نوشت: «آموزش ۱۳هزار دختر روستایی و عشایری با همکاری نهضت سوادآموزی، تدوین و اجرای بسته عملیاتی بازگرداندن دختران بازمانده از تحصیل در پنج استان و تأمین نیازهای درسی حدود ۱۰هزار نفر از این دختران که در خانواده‌های محروم هستند و آموزش مهارت‌های ارتباطی و گفت‌وگو برای ۷۵۰هزار دانش آموز از جمله عملکرد دولت دوازدهم بود.»
دکتر معصومه ابتکار در توئیتی دیگر افزود:«آموزش ۱۷هزار زن تسهیل‌گر روستایی با همکاری وزارت جهاد کشاورزی و آموزش۵۰هزار زن روستایی برای تولید محصول استاندارد، آموزش هفت هزار زن روستایی برای تولید گیاهان دارویی، حمایت و توان‌افزایی برای ایجاد و توسعه بیش از چهار هزار صندوق اعتبارات خرد روستایی در کشور، بخشی دیگر از این عملکرد است.»
معاون رئیس جمهور در توئیتی دیگر یادآور شد: «اجرای برنامه ملی سنجش ساختار قامتی و آموزش حرکتی دختران روستایی و عشایری در کشور با همکاری وزارت ورزش و جوانان، شناسایی ۱۹ناهنجاری اسکلتی، عضلانی ناشی از فقر حرکتی یا عادت‌های نادرست در میان زنان روستایی و آموزش و توانمندسازی 2 هزار مربی آمادگی جسمانی و پیلاتس برای اصلاح این ناهنجاری‌ها در این دولت اجرایی شد.»
به نوشته ابتکار، اجرای طرح ارتقای تاب‌آوری اجتماعی برای آموزش خانواده‌های در معرض آسیب در هزار و 130 نقطه کشور به مدت حداقل ۶۰ ساعت و آموزش مربی و تسهیل‌گر برای هر استان، حمایت از اورژانس اجتماعی ۱۲۳ از طریق توان‌افزایی کارشناسان و تقویت خانه‌های امن برای مقابله با خشونت در خانواده‌‌ها از دیگر عملکرد‌ها بود.
او ادامه داد: «هشت نشست منطقه‌ای برای توان‌افزایی هزار و 200 سازمان مردم‌نهاد زنان و خانواده و دوره مجازی مهارت افزایی برای هزار تشکل در شرایط کرونا و اجرای ۱۶۰ پروژه مشترک با سمن‌ها در زمینه‌های خانواده، آسیب‌ها و توان‌افزایی اقتصادی جوامع محلی برگزار شده است.»
معاون رئیس جمهور تصریح کرد: «همکاری با وزارت کار و جهاد دانشگاهی برای توان‌افزایی اقتصادی هفت هزار و 200 زنان سرپرست خانوار در ایجاد مشاغل نوین خانگی همچنین همکاری  با وزارت کشور در ایجاد کسب و کار پایدار برای 6 هزار و 500 زن سرپرست خانوار در حاشیه شهرها صورت گرفت.»
ابتکار در توئیتی دیگر به آموزش و توان‌افزایی زنان برای بهره‌مندی از بازارهای مجازی و استفاده از ظرفیت شرکت ملی پست و برگزاری پنج استارتاپ با همکاری معاونت علمی و فناوری برای توانمندی زنان کارآفرین اشاره کرد و در دیگر توئیتی نوشت: «برگزاری دوره کار، مهارت و نوآوری «کمند» برای صدها دختر دانشجو در ترم آخر کارشناسی در ۱۵ استان کشور برای آموزش مهارت‌های کسب و کار و برگزاری نمایشگاه‌های واقعی و مجازی برای عرضه و معرفی تولیدات مد و لباس و صنایع دستی و هنری دختران دانشجو و تشکیل بازار دائمی مجازی محصولات در این دوره انجام شده است.»

نگاه ویژه دولت دوازدهم به زنان

ابتکار همچنین سه‌شنبه شب هفته گذشته در توئیتی به دومین مناظره هفت نامزد سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری با محوریت مسائل فرهنگی، اجتماعی و سیاسی واکنش نشان داد و نوشت: «امروز آمار نادرستی در مورد برنامه‌های دولت برای ‎زنان و هزینه‌ها مطرح شد.»
او در این توئیت نوشت: «‏مشخص شد برخی داوطلبان ریاست جمهوری علاوه بر پوشش دادن، نقش تخریب دولت را هم به عهده گرفته‌اند و متأسفانه آمار غلط و اطلاعات نادرست به مردم منتقل می‌کنند.»
معاون رئیس جمهور افزود: «امروز آمار نادرستی در مورد برنامه‌های دولت برای ‎زنان و هزینه‌های آن مطرح شد. ما در تمام برنامه‌ها و هزینه‌ها به‌طور شفاف اطلاع‌رسانی کرده‌ایم.» او ادامه داد: «مشخص است مشاوران و گردآورندگان اطلاعات برای آنها یا بی‌اطلاعند یا مغرض و غیر قابل اعتماد. این‌همه اطلاعات غلط، توانایی این کاندیداها را در تشخیص حقیقت و دروغ زیر سؤال می‌برد و این برای اداره کشور خطرناک است.» ابتکار افزود: «گزارش بخش‌هایی از فعالیت‌ها و دستاوردها را با آمار و هزینه ارائه خواهم داد.»

96 معاون زن در حال فعالیت هستند

همچنین پیش‌تر معاون امور زنان و خانواده رئیس جمهوری با اشاره به وعده‌های نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری در حوزه زنان گفته بود: «نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری در حوزه زنان وعده و شعار ندهند یا این‌که به طور مشخص بگویند چه تعداد وزیر، معاون رئیس جمهور، استاندار و سفیر زن در کابینه دولت خود می‌گذارند.» او با اشاره به اقدامات انجام شده برای انتصاب زنان در دولت دوازدهم، ادامه داد: «هم‌اکنون ۹۶ معاون وزیر زن داریم و رئیس جمهور آینده حداقل می‌تواند ۱۰ وزیر زن منصوب کند و از این رو اگر کسی بگوید نیمی از کابینه یا تعدادی از کابینه‌ام زن خواهند بود، دیگر حرف شعاری نزده است، چرا که بر حسب شایسته‌سالاری و تجربه اکنون دو معاون وزیر بهداشت، دو معاون وزیر آموزش و پرورش، دو معاون وزارت راه و شهرسازی، دو معاون  وزیر ورزش، معاون اداری و مالی وزارت ارشاد و رئیس سازمان هواشناسی کشور زن هستند. بنابراین نمی‌توان گفت این کار نشدنی است.»

از 16 معاون استاندار تا پنج سفیر

معاون امور زنان و خانواده رئیس جمهوری با بیان این‌که از سال ۷۶، سیدمحمد خاتمی راه را برای حضور زنان در مسئولیت‌های غیر امور زنان باز و افق‌گشایی کرد، افزود: «هم‌اکنون ۱۶ معاون استاندار زن در کشور داریم و این دستاوردها واقعی و اتفاقات مهمی هستند. هم‌اکنون رؤسای سازمان‌های بزرگ مثل سازمان بهره‌وری کشور، زنان موفقی هستند. در این دوره پنج سفیر زن در کشور داشتیم و دکتر محمدجواد ظریف شجاعانه پای این موضوع ایستاد، در حالی که عده‌ای از همان ابتدا مخالفت می‌کردند»
او همچنین گفت که ما می‌توانیم در دولت بعدی، وزیر زن و باید استاندار، سفیر، فرماندار و بخشدار زن داشته باشیم.

روحانی، مشارکت زنان را افزایش داد

ابتکار با بیان این‌که عده‌ای بی‌توجه به انتصاب زنان در حوزه‌های یاد شده در دولت دوازدهم، تنها این موضوع را مطرح می‌کنند که چرا آقای روحانی در دولت خود وزیر زن نداشت؟ تصریح کرد: «رئیس جمهور گفتند من مشارکت زنان را افزایش می‌دهم و برای وزیر زن هم تلاش می‌کنم. رئیس جمهوری واقعاً مشارکت زنان را افزایش داد، اما در نقل وارونه این بحث‌ها نادیده گرفته می‌شود و صرفاً بحث وزیر زن را می‌بینند، در حالی که تمام اختیارات در انتخاب وزیر با رئیس جمهوری نیست و نهایتاً وزیر باید رأی اعتماد را از مجلس بگیرد و به این نکته توجه نمی‌کنند.

هم‌اکنون 56 بخشدار زن در کشور داریم

معاون امور زنان و خانواده رئیس جمهوری با بیان این‌که هم‌اکنون ۵۶ بخشدار زن در کشور داریم، در حالی که پیش‌تر در وزارت کشور درباره این مسائل به طور کلی مقاومت می‌کردند، اظهار کرد: «رئیس جمهور بعدی فکر نکند می‌تواند عقب‌نشینی کند و بهانه‌ آورد، بلکه باید روی همین خط حرکت کند. حتی مقام معظم رهبری در نخستین کنگره ملی «17هزار زن شهید» که در این دولت برگزار شد؛ پیامی دادند و به دستاوردهای درخشان زنان ایرانی اعم از علمی، اجتماعی، فرهنگی و ایثارگری طی این سال‌ها و برای نخستین بار به موضوع مدیریت زنان اشاره کردند؛ پس اتفاقی در این دولت افتاده که مقام معظم رهبری آن را به رسمیت شناختن و این برایمان خیلی مهم است.

خانواده، محور مهم معاونت زنان در دولت دوازدهم

دکتر ابتکار معتقد است که مهم‌ترین اولویت دولت سیزدهم در حوزه زنان و خانواده باید اجرای «عدالت جنسیتی» و ادامه دادن برنامه‌های دولت دوازدهم در حوزه‌های مختلف آموزش، بهداشت، ورزش، اشتغال، حقوق و... عدالت جنسیتی باشد.
«خانواده» از جمله حوزه‌های مهم برنامه‌ریزی معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری در دولت دوازدهم بود. تصویب شاخص‌های خانواده و تصویب سیاست‌های دوستدار خانواده در دولت کنونی اتفاق افتاد. در این راستا برنامه‌هایی نظیر گفت‌وگوی ملی خانواده در راستای تحکیم خانواده و افرایش مهارت‌های اعضای خانواده در ۶۸ شهر کشور با همکاری تشکل‌ها اجرا شد. جریانی برای توجه به مهارت‌های خوب زیستن و مهارت‌های زندگی در وزارت آموزش و پرورش و وزارت علوم شکل گرفت؛ کارهای قابل اعتنایی که معاونت زنان در حوزه اجتماعی و خانواده انجام داد.

تدوین 15 لایحه در حوزه زنان و خانواده توسط معاونت زنان

در دوره فعلی ساختار خیلی خوب و زیرساختی بسیار قوی برای لوایح گذاشته شد. معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری ۱۵ لایحه در حوزه زنان و خانواده تدوین کرد که سه، چهار  لایحه به نتیجه رسیده و شاید دو، سه لایحه دیگر نیز تا آخر دوره فعلی به نتیجه برسد. دکتر ابتکار و همکارانش در چهار سال گذشته زمان و انرژی بسیار زیادی را صرف بررسی، کارشناسی و تدوین لوایح کردند. اصلاح قوانینی که مورد مطالبه و درخواست زنان بوده تا حد امکان توسط معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری پیگیری شده است. معاون امور زنان و خانواده رئیس جمهوری در این باره گفت: «مخالفت‌ها در راستای تدوین لوایح خیلی زیاد بود. ما مشکلات بسیاری داشتیم. نمی‌دانیم چرا ثبت مشخصات مادران در کارت ملی با این همه جبهه‌گیری مواجه می‌شود؟ البته می‌دانیم. جبهه‌گیری‌های خاصی به دلایل مختلف انجام می‌شود. دولت بعد این‌ها را اجرایی کند و ادامه دهد. خیلی از این‌ها مسائلی نیستند که تحت تأثیر نگرش‌های سیاسی قرار گیرند.» ابتکار «دوربرگردان» زدن در سیاست‌ها را از جمله مشکلات کشور دانست و تصریح کرد: «از جمله مشکلات ما در کشور این است که دولت‌ها وقتی از نظر سیاسی تغییر می‌کنند؛ در سیاست‌هایی که اصلاً ارتباطی با جهت‌گیری‌های سیاسی ندارد دوربرگردان می‌زنند. این را متأسفانه در سال ۸۴ دیدیم و دیدیم چه آسیب‌های بزرگی به ایران وارد شد.» معاون امور زنان و خانواده رئیس جمهوری به تحریم‌ها و شیوع کرونا به عنوان دو معضل بزرگ دولت اشاره کرد و افزود: «امیدوارم دولت بعد با پشتوانه قوی مردم بر روی کار آید تا بتواند کار کند. یکی از دلایلی که دولت آقای روحانی در تمام این سختی‌ها، فشارها، جنگ روانی، جنگ اقتصادی، پاندمی کووید19 و مشکلات چهار ساله توانست کار کند و در هر بخشی به نتیجه برسد؛ اولاً لطف و عنایت خداوند بود و سپس رأی بزرگ و پشتوانه قوی رأی مردمی بود و این به نظر اتفاق مهمی بود.»

تلاش معاونت زنان برای استقلال هویتی زنان

دکتر ابتکار توصیه کرد: «دولت بعد به این مسائل توجه داشته باشد و مطالبات مردم را دنبال کند. ببیند مردم چه می‌خواهند، زنان چه می‌خواهند و چه مشکلاتی دارند. سراغ موضوعات و مسائلی نروند که نتیجه‌بخش نبوده است. یک طیف و تفکری ۴۳ سال است سعی می‌کنند یک سری دیدگاه‌های خاص خود را اعمال کنند و هرچند وقت یک بار هم ورود می‌کنند؛ نظیر نگاه‌شان نسبت به تحصیل دختران و زنان یا این‌که اسم دختران خود را در مجامع عمومی نیاورید یا بحث هویت زنان که آن را وابسته به پدر و شوهر یا پسر می‌دانند و زن از خود هیچ هویتی ندارد.»
ابتکار ادامه داد: «این‌ها ذات تفکر یک جریان است؛ همان تفکری که امام خمینی (ره) چقدر با آن مقابله کرد. این‌ها ذات تفکر جریانی است که می‌گوید اول زن باید فرزندآوری کند، دوم فرزندآوری کند، سوم فرزندآوری کند، چهارم فرزندآوری کند و اگر جانی برایش ماند و اگر ضرورت داشت و در موضوعات خیلی خیلی خاص اجازه تحصیل و فعالیت اجتماعی داشته باشد. این طیف اصلاً ضرورتی برای حضور زنان در عرصه‌های اجتماعی نمی‌بیند.» معاون امور زنان و خانواده رئیس جمهور همچنین گفت: «فکر نکنیم این تفکر مربوط به اول انقلاب می‌شود و ما با آنها مقابله کردیم. این تفکر امروز هم هست. زمانی دنبال این بودند که ادارات، بیمارستان‌ها و در همه‌جا زنان و مردان را تفکیک کنند و فکر می‌کردند این راه حل مشکلات در مسائلی نظیر فساد اخلاقی است. یا این‌که به دنبال بستن فضای مجازی هستند درحالی که فضای مجازی را باید مدیریت کرد و به مخاطب آموزش داد. بله آسیب‌هایی وجود دارد و ما آنها را انکار نمی‌کنیم ولی راه حل آن هیچ وقت تفکیک سازی و بستن مسیرها نیست.»
او در پایان گفت: «اگر با این نگاه جلو رویم می‌توانیم به طرح‌ها و برنامه‌ها امید داشته باشیم، در غیر این صورت دیده‌ایم که دولت جدید آمده و کلا «دوربرگردان» زده و تخصصش دوربرگردان زدن، بوده است. این‌گونه همه‌چیز دوباره به عقب بازمی‌گردد و فاصله ایجاد می‌شود.»