کودتا در میانمار و واقع‌بینی ایران

 در انتخابات پارلمانی میانمار، حزب اتحادیه ملی برای دموکراسی به رهبری خانم آنگ سان سوچی ۷۵ ساله که ریاست دولت را هم در دست داشت، با کسب بیش از ۸0درصد آرا، به پیروزی رسید. این پیروزی، به مذاق نظامیان خوش نیامد. لذا، ارتش میانمار که به نام «تاتمادا» شناخته می‌شود، از روز ۱۳ بهمن ماه 1399 با ادعای تقلب در انتخابات پارلمانی آبان ماه 1399 اقدام به تصاحب قدرت کرد. در کشور میانمار، ارتش مالک اصلی قدرت است، اما با وجود حاکمیت بیش از50ساله نظامیان بر میانمار، درک این موضوع را که اوضاع چگونه پیش خواهد رفت، نه تنها دشوارتر کرده بلکه شرايط را نیز سخت‌تر و پيچيده‌تر کرده است. با افزایش سرکوب معترضان در ميانمار اين بيم و نگراني به وجود آمده که «بهار میانمار» سرانجامی همچون «بهار عربی» شود و شرايط را به سمت جنگ‌های داخلي پيش ببرد. لذا می‌توان گفت که شعار«بهار میانمار» فریبی بیش برای دموکراسی‌خواهی مردم این کشور نیست.
 در کشمکش‌های ژئوپلیتیکی میانمار، از یک سو غربی‌ها به خصوص ایالات متحده و رژیم صهیونیستی و از سوی دیگر، کشور کمونیستی خلق چین به دنبال افزایش اهرم‌های فشار و نفوذ همه‌جانبه خود در این کشور برآمدند. چین کمونیست که بزرگ‌ترین شریک تجاری میانمار است، به دنبال آن است که این کشور را به کشوری «انعطاف‌پذیرتر» تبدیل کند و غربی‌ها هم به بهانه جلوگیری از نفوذ هرچه بیشتر چین کمونیست درکشورهایی از جمله میانمار، هنگ کنگ و تایوان به دنبال پیاده‌سازی «حاکمیت دموکراتیک »هستند. 
تلاش پکن به منظور سیطره بر این کشورها به خصوص با حربه «دیپلماسی وام» یا «دیپلماسی تله» هم قابل اغماض نیست، چرا که این کشور کمونیستی مجموعه‌ای گسترده از دستگاه‌های امنیت سایبری و نرم‌افزارهای جاسوسی را که منجر به افزایش توانایی در«جنگ الکترونیکی» می‌شود، در اختیار نظامیان میانمار قرار می‌دهد و همچنین تلاش‌های شورای امنیت در مورد «انجام اقدامی قابل‌توجه در میانمار» یا فشار یا درخواست تحریم بیشتر بر میانمار مخالفت و آن را وتو می‌کند و کودتای میانمار را فقط یک «تغییر و تحول ساده در کابینه» یا «لحظه فرصت» می‌نامند.
در پی وتو چین، سریعا، شورای امنیت سازمان ملل «نگرانی عمیق خود از وضعیت اضطراری» را طی بیانیه‌ای اعلام می‌کند. در واقع، چینی‌ها «لحظه فرصت» یا کودتا را به «فال نیک» گرفته‌اند. لذا، این‌گونه به نظر می‌رسد که، این کودتا به حمایت و پشتیبانی چینی‌ها صورت گرفته تا بتوانند؛ نخست، اقتدار خود را در منطقه «تحکیم و تثبیت» کنند؛ دوم، نه تنها نفوذ آمریکا را کاهش دهند، بلکه مانع گسترش نفوذ آمریکایی‌ها درمنطقه شوند، سوم این‌که با حمایت از قدرت‌گیری ژنرال‌های میانمار و در پی آن کودتای نظامیان؛ شکل‌گیری دموکراسی در این کشور را فدای منافع اقتصادی خود می‌کنند؛ چرا که میانمار به عنوان«حیاط خلوت» چین در جنوب آسیای شرقی به حساب می‌آید. ایالات متحده هم به بهانه پیاده‌سازی «حاکمیت دموکراتیک» در تایوان، میانمار، هنگ‌کنگ و همچنین کشتار و عقیم کردن مسلمانان در سین کیانگ، تبت و غیره به تقابل راهبردی با چین پرداخته است. اما منافع راهبردی چین ایجاب می‌کند که بدون آنکه هزینه سیاسی بالایی بپردازد، به دنبال آن است که نفوذ سیاسی و اقتصادی خود را در آسیای شرقی عمیق‌تر و وسیع‌تر کند.جمهوری اسلامی ایران بر خلاف این کشورها، طرح برگزاری «گفت‌وگوی دینی با رهبران بودائی» را در دستورکار خود قرار داد. در این راستا، «اولین گفت‌وگوی چندجانبه اسلام و بودیسم» با حضور رهبران و اندیشمندان عالیرتبه بودایی ازجمله «آشین نیان سارای»، رئیس آکادمی مطالعات بین‌المللی بودیسم از میانمار از سوی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در دیماه سال 1393 برگزار شد. حتی این سازمان در سال 1395، براي نخستين بار در تاريخ روابط دو کشور ايران و ميانمار، همایش و نمايشگاهی با عنوان «ایران امروز و فرهنگ و تمدن ایران اسلامی» در شهر ماندلاي ميانمار برگزار می‌کند که اتفاقا افتتاح کننده آن «آشین نیان سارای» بود. او در مراسم افتتاحیه، از برگزاری این همایش ابراز خشنودی و سپس به سفر خاطره‌انگیز خود به ایران اسلامی در قالب نشست «گفت‌وگوی اسلام و بودیسم» اشاره و از احساس متبوع خود در ملاقات با علما و اندیشمندان مسلمان ایرانی یاد می‌کند و می‌گوید که در آن ديدارها، احساس من این بود که با برادران خود دیدار می‌کنم.در این زمینه همچنین سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی نیز توانست با برگزاری نخستین دوره «گفت‌وگوی چندجانبه اسلام و بودیسم» گام مثبتی در روند گسترش هر چه بیشتر روابط فیمابین دو کشور بردارد. لذا، سفر«آشین نیان سارای» به تهران را می‌توان نقطه عطفی در روابط دو کشو ایران و میانمار دانست که توانست دستاوردهای مفید و دوجانبه برای دو کشور و همچنین توسعه صلح جهانی به ارمغان آورد. بر خلاف کشورهای چین، روسیه، رژیم صهیونیستی و هند که در صدر کشورهایی قرار دارند که بیشترین سلاح‌های مرگبار را به میانمار فروخته‌اند، سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی با واقع‌بینی، «گفت‌وگو» را سرلوحه فعالیت‌های خود در عرصه بین‌المللی قرار داده و معتقد است که گفت‌وگو می‌تواند پیام‌آور صلح، دوستي و مدارا باشد و جهانی عاری از خشونت را بسازد. به گفته سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت خارجه کشورمان، قرن ۲۱، قرن کودتا نیست.