حقیقت درباره‌ موسیقی و انقلاب

انقلاب ایران در اواخر دهه پنجاه خورشیدی به ده‌ها دلیل واضح و مبرهن، از عجیب‌ترین و تاثیرگذارترین انقلاب‌های جهان تا امروز بود که علاوه بر وضعیت روحی و روانی مردم کشور، شرایط بسیاری از عناصر و عقاید فرهنگی، هنری، اجتماعی و سیاسی کشور را دگرگون کرد و سمت‌وسویی تازه و متفاوت (و نَه حتماً مثبت) بخشید. از جمله موسیقی،که از آغاز شکل‌گیری انقلاب57 تاکنون با سخت‌گیری‌ها و حساسیت‌های بی‌شمار و غیرقابل‌باوری ـ که هم‌چنان ادامه دارد ـ روبه‌رو بوده اما درباره‌ حال و روز آن برهه‌ جَوزده و به خصوص مسئله‌ موسیقی به ندرت کسی در سینما فیلم ساخته است. با وجود این، خوش‌بختانه با ورود به دهه‌ نود و راه‌اندازی گروه فرهنگی و موفق سینمای «هنر و تجربه»، توجه مستندسازان به چنین موضوع‌هایی بیش‌تر شد و برای مستندنگاری دوران انقلاب و حواشی‌اش دست به‌کار شدند. یکی از فیلم‌سازان جوان، خلاق و مستعد این کارزار، کتایون جهانگیری بود که سابقه فعالیت جدی و حرفه‌‌ای در حوزه‌ بازیگری و دست‌یاری سینما و تئاتر داشت و کم‌کم قدم به میدان فیلم‌سازی گذاشت. او،که با ارائه‌ طرح تحقیقاتی خود در سال 87 استارت ساختِ مستندی در مورد موسیقی انقلابی ایران را زد، بخش نخست کارش را با حمایت مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی، به نام «فریاد شد آواز» ـ درباره‌ ترانه‌های سیاسی ایران ـ تولید و عرضه کرد و در ادامه، مستند 93 دقیقه‌ای «قطار مسیر60» را ساخت که گرچه سال 92 آماده‌ی اکران بود، ولی نمایش آن به خاطر تغییرات مدیریتی مرکز در آرشیو ماند و تا سال 97 به تعویق افتاد. با این‌حال از یکی‌دو اکران خصوصی بی‌بهره نماند. مستند «قطار...» با وجودی که موضوعی خاص و تخصصی را دربرمی‌گیرد اما به لحاظ ساخت، ریتم و اطلاعات موجود در فیلم می‌تواند برای عموم تماشاگران و علاقه‌مندان به تاریخ انقلاب و موسیقی‌های حماسی آن دوره‌ی ملتهب، جذاب و دیدنی باشد. به ویژه این‌که، کارگردان علاوه بر مستندات پراهمیتی که برای نخستین‌بار در فیلم ارائه کرده، با زیرکی و شیطنت منحصر به فرد خود، طنز و لحن شیرینی در روایت فیلم به کار گرفته که ممکن نیست هیچ مخاطبی را از تماشای این مستند خسته و پشیمان بکند. مستند «قطار...»، پس از فیلم‌های «برسد به دست آقای بنان» (زهره محقق)،«بزم رزم» (وحید حسینی)،«چاووش؛ از درآمد تا فرود» (آرش رئیسان) و «ابوییست» (امیرصادق محمدی)، پنجمین مستندی است که با مضمون موسیقی معاصر ایران ساخته و نمایش داده می‌شود. جهانگیری در مستند خود، سراغ افراد تراز اول‌ موسیقی انقلاب رفته و بدون کم‌ترین جهت‌گیری شخصی، حال‌وهوای موسیقی دهه‌ 60 ایران را مورد بازخوانی و بررسی قرار داده. به زعم کارگردان «قطار...»، افرادی که نظرشان را در فیلم در رابطه با پدیده موسیقی انقلاب می‌شنویم، از پرچم‌داران موسیقی دهه‌ ۶۰ بوده‌اند و جهانگیری با هوش‌مندی،کوشیده نگاه بی‌طرفانه‌‌ای به موضوع فیلم داشته باشد تا بتواند به بررسی همه‌جانبه‌ سوژه بپردازد. نتیجه این‌که مخاطب در مواجهه با مستند «قطار...»، شاهد گزارش شفاهی و منطقیِ تقریباً جامع و کاملی از تمام رویدادهایی است که در روزهای انقلاب 57 به وقوع پیوست. این فیلم، موسیقی‌های عجیب و نوظهور دهه‌ اول انقلاب ایران را از دو ‏زاویه دولت و مردم تا زمان بروز دوباره‌ موسیقی ‏پاپ در کشور، به تماشا و قضاوت بینندگان می‌گذارد. در این مستند، روایت سرشت و سرنوشتِ موسیقی انقلاب را از زبان افراد نام‌دار و معتبری نظیر حسام‌الدین سراج، کیوان ساکت، نادر مرتضی‌پور، رامین بهنا، مهرداد کاظمی، علی مرادخانی، ناصر فرهودی، جهانگیر زمانی، علی‌اکبر قاضی‌زاده، فروغ بهمن‌پور، نعمت‌الله گلزار، حبیب‌الله معلمی، همایون رحیمیان، محمد میرزمانی، جمشید عزیزخانی، صادق آهنگران و ‏محمد گلریز می‌شنوید. اگر از دوران انقلاب 57 ایران خاطراتی دارید یا به قولِ خانم کارگردان، گاهی آهنگ‌ها و ترانه‌های آن دوره زمانی را زیر لب زمزمه می‌کنید پیشنهاد می‌کنیم این مستند خوب را دانلود بکنید و با «قطار مسیر60» همراه بشوید.