مدیرکل هنرهای تجسمی:
دستورالعمل جدید صدور مجوز تأسیس گالریها تدوین شد
همدلی| هادی مظفری مدیرکل هنرهای تجسمی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با اعلام تدوین آییننامه جدید مجوز تأسیس و فعالیت نگارخانهها گفت: این پروسه با یک پژوهش بینالمللی که به استادان دانشگاه هنر سپرده شد شکل گرفت و وضعیت مدیریت نگارخانهها در دیگر کشورهای دنیا بررسی و بر مبنای آن و همچنین شرایط نگارخانهها در کشور، آییننامه قبلی و اسناد بالا دستی و شرایط و اقتضائات هنرهای تجسمی در کشور، آییننامه جدید تدوین شد. مظفری گفت: ویژگی اصلی آییننامه جدید این است که درباره موضوعاتی که پیش از این در آییننامه مسکوت مانده بود و یا تصمیمگیری نشده بود، بازنگری شد و در این بازنگری جامعیت نگارخانهها و گسترش هنرهای تجسمی مورد توجه قرار گرفت. چند تفاوت مهم در این آییننامه با آییننامه قبلی وجود دارد؛ از آن جمله اینکه در بازنگری، تعاریف مربوط به هنرهای تجسمی و نگارخانهها با استانداردهای جهانی تطبیق یافت که امر مهمی است زیرا در افکار عمومی واژه نگارخانه با معانی دیگری مترادف شده بود، در این آییننامه تعریف نگارخانه منحصراً در حوزه هنرهای تجسمی ارائه شده است. مظفری گفت: یکی از مهمترین بخشهای آییننامه جدید این است که مرجع صدور مجوز و بررسی عملکرد نگارخانهها از نگاه مدیریتی صرف خارج شده و مراحل صدور مجوز و نظارت بر کار نگارخانهها و دیگر امور، به شورای هفت نفره واگذار شده است که در ماده ۴ آییننامه جدید با جزئیات بیان شده و ترکیب اعضا که برای دو سال از سوی مدیرکل هنرهای تجسمی انتخاب میشوند عبارتند از:
یکی از معاونان اداره کل هنرهای تجسمی
یک نفر از کارشناسان اداره کل هنرهای تجسمی
سه نفر از کارشناسان و متخصصان هنرهای تجسمی با تأیید اداره کل هنرهای تجسمی
یک نفر از اعضای انجمن صنفی نگارخانه داران
یک نفر از اعضای هیأت مدیره انجمنهای هنرهای تجسمی
وی خاطرنشان کرد: معتقدیم که در موضوع بازار و اقتصاد هنر در رابطه بین هنرمند و مخاطب و نگارخانه دار نباید وارد جزئیات شد اما در این آییننامه، رابطه و نظام مندی بین هنرمند و گالری دار و مخاطب تا حد لازم تعریف شده است و حقوق هر یک از آنها در قانون مشخص است. در واقع نظام اقتصادی و بازار در حوزه هنر هم تابع عرضه و تقاضاست و صاحب اثر و نگارخانه دار و مشتری باید به توافق برسند. ممکن است که در بسیاری از خرید و فروشها صاحب اثر یا هنرمند حضور نداشته باشد. اما حقوق هنرمند تعریف شده است.
مدیرکل هنرهای تجسمی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: در آییننامه جدید هم به تبعیت از آییننامه قبلی مسئولیت برپایی هر نمایشگاه با مدیر مسئول است و شامل تمام جوانب برپایی نمایشگاه و فروش اثر و قوانین مرتبط با کپی رایت و حقوق معنوی هنرمندان است و مسئولیت اصالت اثر هم با مدیر نگارخانه است. اگر اثری فاقد اصالت و یا خلاف مقررات و باورهای جامعه و موجب وهن باشد به عهده مدیر نگارخانه است که نمایش داده نشود. در عین حال حق فروش آثار عتیقه را ندارند. مباحث مربوط به کپی رایت و حقوق معنوی هنرمند و حتی مسئله مرمت آثار هم در آییننامه جدید ذکر شده است. آییننامه قبلی اشاره داشت که مدیر هر نگارخانه موظف است یک هفته قبل از برپایی نمایشگاه برنامههای خود را به اداره کل هنرهای تجسمی اعلام کند. این مسئله در آییننامه جدید هم وجود دارد. نکته حائز اهمیت این است که شاید مدیران نگارخانهها چندان به این مسئله توجهی نکنند. خاطر نشان میکنم که گاهی مراجع قضایی در خصوص عملکرد یک نگارخانه در بازه زمانی مشخص سوال کردهاند. وقتی گزارشی از سوی مدیر نگارخانه به اداره کل و شورای مرکزی رسیده باشد، شورا میتواند پاسخگو باشد. این کار برای آگاهی و اطلاع است. چرا که در حوزه نگارخانهها و نمایشگاهها هم مانند نظارت بر آثار موسیقی، کتاب، سینما و قانون مطبوعات، نظارت وزارت فرهنگ و ارشاد پسینی است و بعد از اجرای برنامه و برگزاری نظارت انجام میشود. با این حال اطلاع داشتن شورای مرکزی از جزئیات برنامههای نگارخانهها رافع مشکلات آتی است.
وی با اشاره به شناور شدن حقالعمل گالریها، اظهار کرد: نکته دیگری که در آییننامه جدید نسبت به آییننامه قبلی تغییر کرده است شناور شدن حق العمل نگارخانهها در فروش آثار است. حقالعمل نگارخانه قبلاً ۳۰ درصد بود و الان بین ۲۰ تا ۴۰ درصد شناور است که در صحبت با انجمن نگارخانه داران و مشورت با هنرمندان بر اساس سوابق هنرمند و اثر و نوع نگارخانه و ... این شناور بودن لحاظ شد.
مظفری در پایان گفت: در آییننامه جدید به مواردی از جمله فوت مؤسس و یا در مواردی که شخص فاقد شرایط مصرح در دستورالعمل باشد و حق مدیریت نگارخانه و تخلفات احتمالی از سوی نگارخانه دار هم تاکید شده است. برای مثال دیگر مثل گذشته مرجع انحلال فعالیت یک نگارخانه یک نفر با عنوان مدیر کل نیست و مراجع تصمیم برای انحلال فعالیت نگارخانه و شرایط آن بر اساس نوع تخلف متغیر و متنوع است.