ترافیک در مسیر ایران - شرق

همدلی|  محسن رفیق: روز گذشته سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه که دوشنبه شب وارد تهران شده بود، با رئیس جمهور حسن روحانی و محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه، دیدار و گفت‌وگو کرد. این روزها و موازی با مذاکرات هسته‌ای وین،‌ رفت‌وآمدهای مقام‌‌های سیاسی کشورهای مختلف به ایران نیز بیشتر شده است؛ نهایی شدن قرارداد ایران با چین، حضور عالی‌ترین مقام کره جنوبی در ایران جهت حل اختلافات و در حال حاضر ورود وزیر خارجه روسیه به ایران، همه نشان از پیام‌‌های  دستگاه سیاست خارجی ایران به طرف‌‌های دیگر برجام است تا نشان دهد در صورت عدم توافق هسته‌ای، مسیرهای جایگزینی را نیز تدارک دیده است. این در شرایطی است که اقدامات خرابکارانه اخیر در سایت غنی‌سازی نطنز نیز نتوانسته است برنامه‌‌های دستگاه دیپلماسی ایران را از مدار پیش‌بینی خود خارج کند.
سفر لاوروف به تهران به منظور گفت‌وگو درباره مسائل منطقه‌ای، بین‌المللی و دوجانبه نظیر برجام، سوریه، یمن، افغانستان و تبادل نظر در خصوص مسائل اقتصادی دوجانبه صورت گرفته است. روز گذشته رئیس جمهور حسن روحانی در دیدار با سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه، با اشاره به علاقه‌مندی جمهوری اسلامی ایران برای توسعه همکاری‌‌های منطقه‌ای، از توسعه این همکاری‌‌ها با هدف کمک به برقراری صلح و ثبات در منطقه به عنوان اقدامی راهبردی در مقابله با یک‌جانبه‌گرایی آمریکا و مداخله در امور منطقه از سوی این کشور استقبال کرد. روحانی با اشاره به اهمیت روابط ایران و روسیه و لزوم بهره‌گیری از ظرفیت‌‌های دو کشور برای ارتقای روابط در همه زمینه‌‌ها به‌ویژه روابط اقتصادی و تجاری و با اشاره به اراده مقام‌‌های عالی دو کشور برای ارتقای مناسبات، بر لزوم توسعه روابط در راستای منافع متقابل بدون تاثیرپذیری از فشارهای خارجی تاکید کرد. رئیس جمهور با قدردانی از مواضع و حمایت‌‌های مسکو از مذاکرات ‌‌هسته‌ای، بر تداوم تلاش‌‌ها برای حفظ و احیای برجام به عنوان یک توافق چندجانبه بین‌المللی که الگویی برای حل و فصل مشکلات از مسیر مذاکره و دیپلماسی بوده است، تاکید کرد و گفت: «امروز آمریکا و همه دنیا به این نتیجه رسیده‌‌‌اند که فشار حداکثری شکست خورده و تنها راه آمریکا برای بازگشت به برجام، لغو تحریم‌‌ها است.» روحانی اضافه کرد:«حرکت دو کشور در این خصوص نشان دهنده نگاه مشترک درمورد مسائل بین‌المللی از جمله برجام است و همچنین امروز برای این‌که بتوانیم برجام را احیا و فعال کنیم، همکاری دو کشور به طور قطع بسیار موثر خواهد بود.» رئیس جمهور تاکید کرد:«ما در واقع می‌خواهیم فضا و روابط به تعهدات و توافقات سال 2015 برگردد و همه طرف‌‌های برجام، همان قول‌‌ها و گفتارهای خود را عملیاتی کنند و هرآنچه در آن زمان توافق شده پذیرفته شود، نه حاضریم کمتر از آن را بپذیریم و نه دنبال آن هستیم که بیش از آن را به‌دست آوریم.»  رئیس جمهور همچنین با اشاره به همکاری‌‌های خوب دو کشور در حوزه‌‌های سیاسی و منطقه‌ای، بر ضرورت تقویت مناسبات اقتصادی و همچنین تسریع در اجرایی و عملیاتی شدن توافقات و پروژه‌‌های مشترک اقتصادی دو کشور در حوزه‌‌های نفت، انرژی و حمل و نقل و همکاری دو کشور در حوزه هسته‌ای در ساخت دو نیروگاه در بوشهر و همچنین سوخت نیروگاه‌‌ها و ایزوتوپ‌‌ها، با استفاده از ظرفیت شرکت‌‌های خصوصی تاکید کرد.روحانی در این دیدار با اشاره به موفقیت‌‌های روسیه در زمینه کرونا و توفیق در ساخت واکسن، تسریع در ارسال محموله‌‌های واکسن ساخت این کشور به ایران را مورد اشاره قرار داد و بر لزوم تسریع در راه‌اندازی خط تولید مشترک واکسن در کشورمان تاکید کرد.  وزیر امور خارجه روسیه نیز در این دیدار با بیان این‌که دو کشور برای توسعه و تعمیق روابط مصمم بوده و اراده قوی دارند، گفت: «برای توسعه همکاری‌‌های مسکو – تهران از جمله همکاری‌‌های فنی و دفاعی هیچ محدودیتی وجود ندارد.»  لاوروف با بیان این‌که ایران و روسیه درخصوص همکاری‌‌های منطقه‌ای و بین‌المللی اهداف مشترک و نزدیک دارند، به مذاکرات هسته‌ای اخیر در وین و تمایل آمریکا برای بازگشت به برجام  اشاره کرد و افزود: تنها راه حل مسئله از نظر مسکو بازگشت بی‌قید و شرط و کامل آمریکا به برجام با اجرای قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل متحد و عمل به تعهدات از سوی این کشور است. لاوروف تصریح کرد:«از نظر ما این کاملا غیر مفید است که از ایران خواسته شود در چارچوب برجام شرایط جدیدی را بپذیرد و یا فراتر از تعهدات خود در قالب برجام عمل کند.» محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه نیز روز گذشته در دیدار با همتای روسی خود تاکید کرد که دو کشور دارای روابط راهبردی با یکدیگر هستند و روسیه یک همسایه مهم برای جمهوری اسلامی است که دارای روابط متنوع سیاسی، فرهنگی، اقتصادی، امنیتی و راهبردی با جمهوری اسلامی ایران است. ظریف همچنین با ابراز خرسند از موضع قوی روسیه درباره خرابکاری در نطنز تصریح کرد: «آمریکا باید بدون توقف در اجرای تعهداتش تمام تحریم‌ها را رفع کند و ایران پس از راستی‌آزمایی، اقدامات خودش را انجام خواهد داد. اما آمریکایی‌ها باید بدانند که نه تحریم و نه اقدام خرابکارانه ابزار مذاکراتی نخواهد بود و تنها وضعیت را برای آن‌ها دشوارتر خواهد کرد.» سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه نیز در این دیدار دیالوگ سیاسی بین دو کشور را  منظم و پر محتوا خواند. وزیر خارجه روسیه با تاکید بر افزایش همکاری‌‌ها در چارچوب اتحادیه اقتصادی  اوراسیا افزود: «در زمینه مقابله با کرونا و تامین واکسن اسپوتنیک، تلاش می‌کنیم که واکسن در خاک ایران به صورت مشترک تولید شود.» او همچنین با اشاره به گفت‌وگوهای جاری در وین اظهار کرد: «باید همه را دعوت کنیم که به اجرای سند برجام برگردند.» لاوروف همچنین اقدام اخیر اتحادیه اروپا برای تحریم ایران را غیرقابل قبول توصیف و تاکید کرد: «ما هرگونه تلاش در جهت تضعیف و نابودی مذاکرات برای احیای برجام را محکوم می‌کنیم.» در همین حال علی‌اصغر خاجی مشاور ارشد وزیر امور خارجه در امور ویژه سیاسی نیز روز گذشته با میخائیل بوگدانوف، معاون وزیر خارجه روسیه و نماینده ویژه پوتین در امور خاورمیانه و آفریقا، دیدار و پیرامون مسائل خاورمیانه بویژه سوریه و یمن، گفت‌وگو و تبادل نظر کرد. در این دیدار دو طرف ضمن  اشاره به رایزنی‌‌های اخیر به‌عمل آمده با دولتمردان سوریه و همچنین پترسون، نماینده ویژه سازمان ملل در امور سوریه در باره اهمیت موضوع  گفت‌وگو‌‌های ملی سوریه در قالب کمیته قانون اساسی، بر ضرورت استمرار آن تاکید کردند. این دو مقام سیاسی همچنین در خصوص برگزاری انتخابات ریاست جمهوری سوریه، خاطرنشان کردند که برگزاری این  انتخابات، امری قانونی است که بر اساس قانون اساسی فعلی سوریه صورت می‌گیرد و  باید به قانون اساسی سوریه احترام گذاشته شود. به هر روی، علاوه بر رایزنی‌های برجامی لاوروف در تهران در آستانه دور جدید گفت‌وگوهای ۴+۱ در وین، توسعه همکاری‌های دوجانبه یکی دیگر از محورهای مهم گفت‌وگوهای وزیر خارجه روسیه در تهران بود. امضای تمدید معاهده «اساس روابط متقابل و اصول همکاری ایران و روسیه» که ۲۰سال پیش به امضای رؤسای جمهوری وقت دو کشور رسیده، در همین راستا خواهد بود. معاهده روابط متقابل و اصول همکاری ایران و روسیه در ۲۲ اسفند ماه سال ۱۳۷۹ برابر با ۱۲ مارس ۲۰۰۱ میلادی در ۲۱ ماده در جریان سفر رئیس جمهوری وقت ایران به مسکو به امضای دو طرف رسید. سعید خطیب‌زاده، سخنگوی دستگاه دیپلماسی دیروز در نشست خبری خود با خبرنگاران گفت که در جریان سفر سرگئی لاوروف توافقنامه همکاری جامع بین ایران و روسیه امضا خواهد شد. تاریخ این توافقنامه فروردین منقضی شده و در این سفر امضا می‌شود. او در توضیح بیشتر امضای موافقتنامه همکاری جامع با روسیه گفت: روابط ایران و روسیه کاملاً راهبردی است و همکاری‌های نزدیکی در سطوح مختلف داریم. تنظیم روابط در چارچوب موافقتنامه را با روسیه داشتیم. برای تمدید و ارتقا حرکت‌هایی کردیم و آنچه در این سفر امضا می‌شود نتیجه این تلاش‌هاست؛ ولی این همچنان پایه همکاری‌های ایران و روسیه را در ابعاد مختلف تعریف می‌کند.
وزیر خارجه روسیه در آستانه سفر خود به تهران نیز بر عزم کشورش برای توسعه روابط با ایران تأکید کرده بود. او پیش از سفر به تهران در گفت‌وگو با خبرنگاران تاکید کرد:«توسعه روابط با ایران یکی از اولویت‌های سیاست خارجی روسیه است. اجرای پروژه‌های عظیم زیرساختی در ایران، از جمله احداث و بهره‌برداری از نیروگاه اتمی بوشهر در حال ادامه می‌باشد. همکاری در حوزه بهداشت و مبارزه با سرایت عفونت ویروسی کرونا توسعه می‌یابد. ارسال محموله‌های واکسن روسی اسپوتنیک به ایران صورت می‌پذیرد و سازماندهی تولید آن درایران برنامه‌ریزی شده است.»