پرچم بورس پایین کشیده شد

همدلی| روز گذشته در حالی که در ادامه روند ریزشی بازار سرمایه، شاخص کل بورس با ریزش بیش از 9هزار واحدی، در ارتفاع یک میلیون و 230هزار واحدی قرار گرفت، در پی اعتراض مالباختگان این بازار، پرچم بورس در نهایت به پایین کشیده شد. شعارهای معرتضان به وضعیت تالار شیشه‌ای در روز 22فروردین برای اولین بار بود که در سال جاری شنیده ‌می‌شد و سهامداران این بازار ماسک به صورت با وجود محدودیت‌های کرونایی در مقابل سازمان بورس و اوراق بهادار تهران جمع شده بودند. به عبارت ساده، صف‌های مرغ که به گفته وزیر بهداشت در کنار افزایش مسافرت‌های نوروزی، یکی از مهم‌ترین دلایل تشدید کرونا مطرح شده است، حالا جای خود را به تجمع‌های اعتراضی سهامدارانی داده‌اند که گاه و بی‌گاه به دلیل وضعیت فرسایشی این‌روزهای بازار سرمایه، فریاد اعتراض سر می‌دهند. علی یکی از معترضان به وضعیت این‌روزهای بازار سرمایه به «همدلی» گفت: «طی هشت ماه گذشته که وارد این بازار شدم، سرمایه 10میلیونی من تبدیل شده به 400 هزار تومان»، مریم می‌گوید: «واقعا دیگه چکار می‌شه کرد؟، وقتی پولمون داره به صفر می‌رسه؟»، مجتبی می‌گوید: «ساختمان را هم خراب کنند، اتفاقی نمی‌افتد، مگر می‌شود بورس کشوری با وجود وضعیت خوب بسیاری از شرکت‌ها و گزارش‌های خوب کدال و حتی خبرهای خوب سیاسی، هشت ماه قرمز باشد؟»، لیلا می‌گوید: «سرمایه کارگری من به کلی در این بازار از بین رفت». 

 واکنش رسانه‌ها به تجمع اعتراضی مالباختگان در مقابل سازمان بورس 

در پی اعتراض تعدادی از سهامداران حقیقی به خاطر ریزش مداوم شاخص‌های بورس و زیان‌هایی که از این ناحیه متوجه سرمایه آنها شده است، روز گذشته مقابل ساختمان شرکت بورس اوراق بهادار تهران در سعادت‌آ‌باد دوباره صحنه اعتراض مالباختگان این بازار بود.  شعاری که در فیلم منتشرشده از آنها به گوش می‌رسید، «عزا عزاست امروز، روز عزاست امروز». تجمعات اعتراضی سهامداران بورسی از اواخر شهریور سال گذشته در حالی است که رسانه‌های کاغذی و مجازی توجه زیادی به پوشش خبری این اعتراضات ندارند. نگاهی به سایت‌های خبری اقتصادی در روزی که گذشت نشان می‌دهد که تنها تعداد انگشت‌شماری از رسانه‌ها به مطالبات سهامداران این بازار توجه کرده و این اخبار را پوشش داده بودند. فارس در این زمینه نوشت، سال 99 به موازات آزاد شدن سهام عدالت بعد از چهارده سال و همچنین رشد بی‌رویه نرخ ارز، شاخص بورس هم رو به افزایش بود به گونه‌ای که شاخص کل به عنوان میانگین بازار از 508 هزار واحد در ابتدای سال 99 به 2 میلیون و 100 هزار واحد در نیمه مرداد همان سال افزایش یافت و این باعث روی‌آوری عده زیادی از مردم به حضور در بورس شد و بعد از آن شاخص کل بورس مرتب کاهش یافت، به گونه‌ای که در پایان سال شاخص کل بورس با رشد 150درصدی به حدود یک‌میلیون و 300 هزار واحد رسید. در این بین بسیاری از سهامداران حقیقی که اطلاعات زیادی از بازار نداشته و برخی از آنها دست به اقدامات خطرناکی مانند فروش اموال و دارایی‌های مورد استفاده خود کرده بودند، دچار زیان شده و هنوز نتوانسته‌اند سرمایه خود را از بازار بیرون بکشند. 

 سکوت سکانداران اقتصادی در مقابل مطالبات 60 میلیون ایرانی در بورس 

بر اساس گزارش‌های مختلف، از سال گذشته تاکنون، معیشت 60 میلیون ایرانی که معادل 75درصد جمعیت کشور است، به بورس گره خورده است. آمار جدید و دقیقی درباره تعداد واقعی سهامداران بورس وجود ندارد، اما بر اساس آمارهای به دست آمده از شرکت سپرده‌گذاری مرکزی و تسویه، در ۶ماه نخست سال ۹۹ شاهد رشد ۷۶ درصدی تعداد کدهای بورسی صادرشده در مقایسه با پایان سال ۹۸ بودیم. در واقع، افزایش پرشتاب نقدینگی در کشور و به‌دنبال آن رشد تورم و کاهش ارزش پول ملی سبب شد تا در دو سال گذشته شاهد گسیل حجم قابل توجه پول‌های سرگردان به گردونه معاملات تالار شیشه‌ای باشیم که این وضعیت در سال ۹۹ شکلی جدی‌تر به خود گرفت.  به این ترتیب تنها در نیمه نخست سال گذشته، هشت میلیون و ۸۳۵ هزار کد معاملاتی جدید صادر شد تا مجموع دارندگان کد بورسی به ۲۰ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر افزایش پیدا کند تا یک چهارم جمعیت کشور دارای کد معاملاتی شوند. در صورتی که هر کد بورسی صادر شده به طور متوسط از یک خانواده چهار نفره برخوردار باشد، یعنی معیشت حدود 80 میلیون نفر ایرانی به اتفاقات این بازار گره خورده است. ناگفته نماند پیش از این، رکورد افزایش کدهای سهامداری با نرخ رشد  سالانه ۴۸ درصدی در سال ۹۰ ثبت شده بود. در سال‌ ۹۰ شاهد رشد افسارگسیخته نرخ دلار و افزایش سه برابری این ارز از هزار تومان به ۳۹۰۰ تومان بودیم. هر چند بازار سهام در این سال عملکرد درخشانی را به نمایش نگذاشت و پس از گذر از دو سال رویایی ۸۸ و ۸۹ که به ترتیب ۵۷ و ۸۵ درصد سود به سرمایه‌گذاران داده بود، به سختی توانست بازدهی دو رقمی (در محدوده ۱۰ درصد) را به ثبت برساند.  بر همین اساس به نظر می‌رسد که با توجه به حضور حدود 75 درصدی جمعیت ایران در بورس، باید سکانداران اقتصادی همچون روزهایی که در صدد دعوت مردم به این بازار بودند، در مقابل روند فرسایشی هشت ماه اخیر بورس سکوت نکرده و واکنش نشان دهند. برخی کارشناسان می‌گویند، لازم است کانون سهامداران حقیقی باید تشکیل شده تا سهامداران حقیقی و خرد از طریق صندوق‌هایی مدیریت شوند که دچار زیان‌های هنگفت نشوند. گرچه بازار سرمایه ذاتاً دارای ریسک و نوسان است و همانطور که سود افراد به خودشان برمی‌گردد، زیان آنها نیز به کسی مربوط نیست و به خودشان مربوط است، اما در عین حال باید با اصلاح قوانین به نفع سرمایه‌گذاران خرد از زیان بیش از حد مردم جلوگیری شود.  چرا که سرمایه‌گذاری در بورس روشی برای اصلاح پس‌انداز ملی و تزریق پس‌اندازها به تولید کشور به شمار می‌رود و بنابراین در سال‌هایی که با عنوان تولید نام گرفته، بی‌توجهی به وضعیت این بازار نمی‌تواند در تحقق شعار سال به خوبی عمل کند.