تناقض‌های مطهری

همدلی|  خیلی‌ها منتظر بودند تا علی مطهری که در دوره‌های پیشین مجلس شورای اسلامی با برخی موضع‌گیری‌ها مقابل جبهه راست ‌اصول‌گرایی قد علم کرده بود، بالاخره در جایی کارت سیاسی خود را برای کاندیداتوری در انتخابات ریاست جمهوری استفاده کند و البته همین هم شد. این چهره ‌اصول‌گرا که در سال‌های اخیر با انتقادات تندی به سراغ جناح راست رفته و همنشینی سیاسی زیادی در ماجرای برجام و برخی دیگر از چالش‌های ملی به اصلاح‌طلبان پیدا کرده بود، تمایل خود را برای شرکت در انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ ابراز کرد. 
اما اخیراً موضع‌گیری‌های قاطعانه او درباره مسئله زنان موجی از انتقاد و اعتراض را در فضای مجازی متوجه او کرده است. سخنان بحث برانگیز علی مطهری در شبکه مجازی «کلاب‌‌هاوس» درباره تساوی حقوق زنان و مردان و مسئله حجاب اجباری بوده است. او تاکید کرده بود: «من حجاب را انتخاب نمی‌بینم و به آزادی در آن اعتقاد ندارم. من نیمه عریان بودن را آزادی انسانی نمی‌دانم و آن را آزادی حیوانی و غریزی تلقی می‌کنم.» وی گفته:«با بسیاری از سخت‌گیری‌ها و برخوردهایی که با افراد بی‌حجاب می‌شود، مخالفم.» در بخش دیگری اما گفته :«هنوز هم معتقدم اگر رفراندومی برگزار شود رای اکثر مردم به حجاب اختیاری نخواهد بود.» او البته سخنان دیگری گفته که در فضای مجازی به شدت واکنش‌برانگیز شده است:«اگر کسی کنار دریا تحریک نمی‌شود بیمار است. خدا خواسته ما تحریک شویم، باید تحریک شویم. این‌که جوان ما با دیدن دست یک خانم تحریک‌ می‌شود، خوب است. الان در اروپا مشکل دارند با این مسئله و تحریک نمی‌شوند. مردها تحریک نمی‌شوند و زن‌ها رو می‌آورند به مردهای آفریقایی!»
عجیب‌تر این‌که او بر مسئله تعدد زوجات صحه گذاشته و گفته بود: «تعدد زوجات بسیار حکیمانه ا‌ست. چون زنان آماده‌ ازدواج از تعداد مردان بیشتر است و نباید حق ازدواج کردن را از زنان گرفت.»
به نظر می‌رسد وقتی پای حقوق زنان در میان باشد، علی مطهری حاضر است تندترین سخنان را بر زبان بیاورد و حتی بدون توجه به تاثیر آن در سبد رای خود به راحتی تندتر از هر ‌اصول‌گرایی موضع‌گیری می‌کند. هنوز هم افکار عمومی به یاد دارد که این نماینده پیشین مجلس شورای اسلامی با نشان دادن تصاویر ساپورت پوشیدن زنان جنجال به پا کرده بود. 
البته خیلی از فعالان سیاسی همین اعتقادات را نیز دارند، اما در فضای عمومی و رسانه‌ای کمتر درباره آن حرف می‌زنند؛ مخصوصاً وقتی نیاز به آرای مردمی دارند. یکی از نمونه‌های معروف آن محمود احمدی‌نژاد است که جمله معروف او درباره حجاب است که گفته بود: «الان مشکل جوانان ما این است؟» 
کما این‌که در بعد از رسیدن به مسند ریاست جمهوری، ثابت شد که این مسئله اگر دغدغه جوانان نباشد، حتما دغدغه سیاسیون است و از همان زمان گشت‌های ارشاد نیز در کشور پا گرفت.
علی مطهری اما در بحث حجاب زنان نیازی به هیچ تقیه سیاسی همچون دیگر سیاسیون نمی‌بیند. او در کلاب‌‌هاوس تاکید کرده بود: «تساوی حقوق زن ومرد به معنای تشابه حقوق آن‌ها نیست.»
شاید خودش هم تصور نمی‌کرد بعد از ابراز نظراتش درباره حجاب و تعدد زوجات چنین موجی علیه او شکل بگیرد. پیام‌هایی که مردم ذیل خبر سخنان مطهری آمده و نظراتی که در فضای مجازی دست به دست می‌شود، همگی نشان از انتقادی بودن بخش زیادی از جامعه نسبت به او دارد. شاید ارزیابی بود از نگاه جامعه نسبت به مسئله تساوی حقوق زنان و مردان چندان واقع‌بینانه نبوده است. 

 از دست دادن فرصت‌ها 

علی مطهری نیز از آن دست چهره‌هایی بود که همیشه انتظار می‌رفت زمانی مناسب کارت خود را برای رئیس جمهور شدن رو کند. از آنجا که او همیشه از خود چهره ‌اصول‌گرایی آوانگارد را به نمایش گذاشته بود، به نظر می‌رسید او نیز زمانی شانس خود را برای رسیدن به صندلی پاستور امتحان کند. اما با در نظر گرفتن نشانه‌ها شاید بتوان گفت که بدترین زمان را برای خودش انتخاب کرده است. 
این روزها یکی از اصلی‌ترین مباحثی که نقل محافل سیاسیون و تیتر رسانه‌های دو جناح شده است، مشارکت پایین مردم در انتخابات ریاست جمهوری است. از آنجا که انتخابات مجلس یازدهم در اسفند ماه سال ۹۸ با مشارکت حداقلی مردم رو به رو بود، بسیاری پیش‌بینی می‌کنند انتخابات ریاست جمهوری ۹۹ نیز یکی از سردترین دوره‌های انتخاباتی خواهد بود. در چنین شرایطی حتی چهره‌ای مثل علی لاریجانی که لااقل سه دهه در مجلس بوده، از شرکت در انتخابات مجلس یازدهم دست کشید. اگرچه این تصمیم شاید به علت تمایل او برای شرکت در انتخابات ریاست جمهوری باشد و هنوز شواهد و قرائنی در این زمینه نداریم، اما به هر حال تدبیر سیاسی حکم می‌کند که برای حیات بلندمدت‌تر در ویترین سیاسیون، زمان مناسبی برای کاندیداتوری انتخاب شود.  
برخی چهره‌های ‌اصول‌گرایی آیینه تمام نمای همین وقت ناشناسی در کاندیداتوری هستند و همین امر، منجر به چند بار شکست آنها شد. البته مطهری با چالش تایید صلاحیت نیز مواجه است؛ چراکه پیش از این در انتخابات مجلس یازدهم ردصلاحیت شده بود. او در گفت و گویی تاکید کرده است که «در شرایط امروز فردی با ویژگی‌های من باید رئیس‌جمهور شود.» مطهری در اواخر سال گذشته در نشست خبری، نامزدی خود را برای انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۴۰۰ اعلام کرد و درباره دلیل نامزد شدنش در انتخابات، گفت: «کشور در شرایط ویژه‌ای قرار دارد و با توجه به تجربه‌ای که دارم و توانایی که در خودم احساس می‌کنم، لازم دیدم که وارد این میدان شوم.»
با این حال او با سخنان اخیر خود درباره حقوق زنان، عملاً علاوه بر فاکتور نارضایتی عمومی که منجر به کاهش مشارکت اجتماعی می‌شود، امتیاز منفی دیگر و ضدتبلیغی را برای خود به وجود آورد. با این شرایط بعید نیست که در صورت حضور در عرصه انتخابات نتواند آرای مطلوبی را کسب کند.

 واکنش‌ها به حرف‌های جنجالی 

پیشتر اشاره شد که واکنش‌ها به سخنان علی مطهری در فضای شبکه‌های اجتماعی بسیار تند بوده است. با این حال از بین سیاسیون افراد زیادی در برابر سخنان مطهری موضع‌گیری نکردند. در این بین سکوت برخی چهره‌های زن اصلاح‌طلب از جمله معصومه ابتکار و شهیندخت مولاوردی که خود را میدان‌دار این‌گونه مباحث معرفی می‌کنند، معنادار است. یکی از کسانی که به این موضوع واکنش نشان داد، ناهید خداکرمی، عضو شورای شهر تهران بود که در صفحه اینستاگرامی خود نوشت: «آقای مطهری لطفاً سودای کاندیداتوری رئیس جمهور شدن را از سر به‌در کنید، حتی اگر برای گرم کردن تنور انتخابات باشد.‌ای کاش سکوت می‌کردید و دهانتان را می‌بستید. این نظریه‌های سخیف و توهین به مردان ایرانی را بر اساس کدام مستندات ارائه دادید؟ شرم دارم تا آنچه با حضور در کلاب‌‌هاوس، از زبان شما شنیدم را باز نشر کنم.»
همچنین عباس عبدی فعال سیاسی اصلاح‌طلب نیز درباره اظهارات جنجالی علی مطهری درباره حجاب و در پاسخ به این اظهارات در صفحه توئیترش نوشت: «آقای مطهری با معیار قراردادن فرهنگ خود برای داوری رفتار دیگران، این نتیجه نادرست را گرفته است. آفریقایی‌ها عموما عریان‌تر از غربی‌ها هستند و قدرت جنسی آنان ربطی به پوشیدگی زنانشان ندارد. آنها هم در اروپا زندگی می‌کنند.«فرهنگ» برساخته انسان و جامعه است و نه امری ثابت و ابدی و ازلی.»

 خطای محاسباتی در تبلیغات انتخاباتی

هرچه هست علی مطهری دچار خطای محاسباتی شده است. او همچون دیگر سیاستمداران در نزدیکی ایام انتخابات دست روی داغ ملت گذاشته و سعی کرده بود در حوادث آبان ۹۸ خود را طرف مردم نشان دهد. این نماینده مجلس دهم حوادث ناشی از اعتراضات آبان ۹۸ را «فاجعه» دانسته و گفته بود عملکرد دولت روحانی در این «ماجرای تلخ» بد و «بسیار غلط» و در حدی بود که حتی رئیس جمهور ساقط شود. با این حال وقتی موضوع به حقوق زنان برسد، علی مطهری نظرات خاص خودش را دارد. نظراتی که حتی چهره‌های تند ‌اصول‌گرا نیز برخی از آنها را بر زبان نیاورده‌اند، اما او این جملات را با افتخار بیان می‌کند.

 تناقض‌‌های مطهری در فضای عمومی

در ایران افراد منتسب به دوجناح معمولا مواضع سیاسی، اجتماعی و فرهنگی هماهنگی دارند، اما علی مطهری در چندسال اخیر این کلیشه را شکسته است وگاه مواضع سیاسی‌اش مانند، انتقاد از وضعیت محصوران، موضوع رابطه با ‌آمریکا، انتقاد از برخی چهره‌‌های منتسب به رهبری و مسائل نزدیک به خط قرمز فضای سیاسی، بسیار تندتر از برخی چهره‌‌های تندرو اصلاح‌طلب است و از آن سو دیدگاه‌‌های اجتماعی او به ویژه درباره حجاب گاه به تندروترین گروه‌‌های جناح ‌اصول‌گرا نزدیک است.