مذاکره از پشت دیوارها

همدلی|  محسن رفیق: مذاکرات هسته‌‌ای بین ایران و طرفین اروپایی، روز گذشته طی نشست کمیسیون مشترک برجام در وین، برگزار شد. این گردهمایی که در ادامه هجدهمین نشست کمیسیون مشترک برجام که روز جمعه ۱۳فروردین به صورت مجازی برگزار شد، صورت گرفت دارای اهمیت زیادی برای طرفین در جهت دستیابی به یک نتیجه عملیاتی برای بازگشت دوباره به توافق هسته‌‌ای است. سیدعباس عراقچی، معاون سیاسی وزیر امورخارجه، ریاست هیات ایرانی را در این نشست برعهده داشت و نمایندگانی از سایر دستگاه‌ها از جمله بانک مرکزی، وزارت نفت و سازمان انرژی اتمی نیز او را در این نشست همراهی کردند. ‌‌مهم‌ترین موضوعات دستور کار این نشست، رایزنی‌های فنی در قالب نشست‌های کارشناسی در دو حوزه رفع تحریم‌ها و مسائل هسته‌‌ای اعلام شده است.
در حاشیه نشست این کمیسیون، به روال معمول، جلساتی دوجانبه نیز با روسای سایر هیات‌های ۴+۱ برگزار‌ می‌شود. بر همین اساس، شامگاه دوشنبه دیدار دوجانبه‌‌ای با چین انجام شد و صبح دیروز نیز دیدارهایی با هیات روسیه و اتحادیه اروپایی برگزار شد. در همین راستا عراقچی روز گذشته با انریکه مورا هماهنگ کننده اتحادیه اروپا و رئیس کمیسیون مشترک دیدار کرده و آخرین ترتیبات اجرایی مربوط به برگزاری کمیسیون را مرور کرد. 
بر اساس گزارش رویترز، مقامات کشورهای انگلیس، فرانسه و آلمان قرار است در این مذاکرات و در جهت احیای توافق هسته‌ای، نقش میانجی را داشته باشند. 
بر همین اساس اعضای باقی مانده در برجام، ابتدا در یک هتل برای مذاکرات اولیه دیدار کردند و هیئت ‌‌آمریکایی نیز که سرپرستی آن بر عهده راب مالی نماینده ویژه ‌‌آمریکا در امور ایران است، در هتلی در همان نزدیکی مستقر شده است.
روز گذشته علی ربیعی سخنگوی دولت در یک نشست خبری در ارتباط با موضوع مذاکره با ‌‌آمریکا و برجام اظهار کرد: «در تداوم کشاکش پیشین، امروز شاهد فصل تازه‌‌ای از روند شکست زورگویی و تجدید حیات برجام هستیم. همانطور که در اوج قلدری‌ها و فشارهای رژیم ترامپ پیش‌بینی‌ می‌کردیم، سرانجام ‌‌آمریکا با ناامید شدن از مسیر اشتباه گذشته، اعتراف‌ می‌کند که فشار حداکثری شکست خورده و چاره‌‌ای جز احیای برجام و بازگشت همه طرف‌ها به تعهدات‌شان وجود ندارد.»
ربیعی ادامه داد:«ما هنوز در سرآغاز فرایند احیای برجام هستیم و با اطمینان‌ می‌گوییم که در آینده‌‌ای بسیار نزدیک، دولت ‌‌آمریکا راهی به جز خاتمه دادن به رفتارهای قانون‌شکن ندارد و تحریم‌های یکجانبه و ناقض توافق و مقررات بین‌المللی به پایان خواهد رسید. نشست وین که امروز انجام خواهد شد، فرصتی برای تبادل نظرات همه طرف‌ها درباره نحوه و زمانبندی بازگشت به تعهدات در برجام است.»
سخنگوی دولت همچنین در مورد احتمال مذاکره ایران با ‌‌آمریکا در این نشست، ‌اظهار کرد:«موضع اصولی ما کاملا روشن است و توسط مذاکره کنندگان ما نیز تکرار خواهد شد. همانطورکه بارها گفته شده، هیچ مذاکره‌‌ای میان نمایندگان ایران و ‌‌آمریکا شکل نخواهد گرفت، اما آماده رساندن این پیام به اعضای برجام هستیم که در صورت لغو تحریم‌ها و اجرای قطعنامه 2231، جمهوری اسلامی ایران هم به طور متقابل آماده است که بعد از راستی آزمایی انجام تعهدات طرف‌های دیگر در کوتاه‌ترین زمان ممکن به انجام همه تعهدات خود بازگردد.» او یادآور شد:«در حال حاضر به نتایج این نشست خوش‌بین یا بدبین نیستیم اما اطمینان داریم که در مسیر درستی قدم گذاشته‌ایم و در صورتی که اراده، جدیت  و صداقت ‌‌آمریکا به اثبات برسد،‌ می‌تواند نشانه خوبی برای آینده‌‌ای بهتر برای این توافق و در نهایت اجرای کامل آن در هفته‌های پیش‌رو باشد.»
در همین حال خبرگزاری رویترز در گزارشی به نقل از یک مقام ایرانی مطع از روند مذاکرات وین نوشت: «دستور کار ما در نشست، لغو کلیه تحریم‌های ایران خواهد بود و هر چیزی کمتر از آن برای تهران قابل قبول نخواهد بود.» یک مقام اتحادیه اروپا هم به رویترز گفت که کارگروه‌هایی با هدف یکی کردن لیست تحریم‌هایی که ‌‌آمریکا‌ می‌تواند لغو کند و تعهدات هسته‌ای ایران که باید انجام شوند، تشکیل خواهد شد.
بر اساس این گزارش، دیپلمات‌ها گفته‌اند که این مذاکرات ممکن است برای حل کردن برخی مسائل آسان‌تر تا پیش از از سرگیری مذاکرات در هفته بعدی، ادامه داشته باشد. رویترز نوشت:«هدف اصلی، رسیدن به نوعی توافق پیش از انتخابات ریاست جمهوری خردادماه ایران است، اگرچه مقامات ایرانی و ‌‌آمریکایی گفته‌اند که عجله‌‌ای در این زمینه وجود ندارد.»
در همین زمینه روز گذشته مجید تخت روانچی، نماینده کشورمان در سازمان ملل درباره مذاکرات اعضای کمیسیون مشترک برجام که در وین انجام‌ می‌شود، در صفحه توئیترش نوشت:«ایران و گروه ۱+۴ در حالی مذاکرات هسته‌‌ای را در وین از سر‌ می‌گیرند که ‌‌آمریکا تا کنون نتوانسته به وعده کارزار انتخاباتی جو بایدن رئیس جمهور ‌‌آمریکا  مبنی بر بازگشت به توافق هسته ای، عمل کند.» روانچی در ادامه نوشت: «اگر ‌‌آمریکا تمام تحریم‌ها را لغو کند، سپس ایران تمام اقدامات جبرانی را متوقف خواهد کرد. این می‌تواند یک موقعیت برد-برد برای همه باشد.»
اتحادیه اروپا نیز در توئیتی در این زمینه نوشت: «هدف نشست وین، گفت‌وگو درباره تحریم‌هایی است که علیه ایران است و می‌توان آنها را لغو کرد. می‌خواهیم برجام را به مسیر درست خود هدایت کنیم. 
ما در نشست به دنبال  احیای توافق هسته‌ای هستیم اما تازه در شروع راهی طولانی و سخت و قرار داریم.»
نشریه ‌‌آمریکایی لس‌آنجلس تایمز نیز در گزارشی درباره این نشست کمیسیون مشترک برجام در وین نوشت: «جو بایدن باید خطای ترامپ درباره خروج از توافق هسته‌‌ای ایران را جبران کند.» در بخشی از این گزارش آمده است‌:«چنانچه ایران موافق است تا به تعهدات خود بنابر توافق هسته‌‌ای ۲۰۱۵ بازگردد؛ بایدن باید روشن سازد که دولت او خواهان اقداماتی سریع جهت برداشتن تحریم‌هایی که پیشتر از سوی ترامپ علیه ایران اعمال شده،‌ می‌باشد. رئیس جمهوری ‌‌آمریکا و نمایندگان دیپلمات او باید برای راه‌های خلاقانه‌‌ای که ایران و ‌‌آمریکا را به‌طور همزمان به این توافق باز‌ می‌گرداند کاملا راغب باشند و ممانعتی دراین زمینه به وجود نیاورند.»
این گزارش در ادامه‌ می‌نویسد:«بایدن در جریان کارزار انتخاباتی خود گفته بود درصورتی که ایران به تعهدات خود در قبال توافق هسته‌‌ای پایبند باشد، ‌‌آمریکا باید به برجام بازگردد اما اظهارات او در نهایت این‌چنین نمود پیدا کرد که گویا ایران باید دراین زمینه اقدام کند.»
 این نشریه ‌‌آمریکایی یادآور شد:«در روز دوشنبه، سخنگوی وزارت خارجه ‌‌آمریکا گفت که هدف از مذاکرات وین، بازگشت دوجانبه به تعهدات برجام است، قطعا که دراین خصوص دیپلماسی متبحرانه‌‌ای نیاز است و نباید اجازه داد این مذاکرات بدون نتیجه بماند.
 بهترین راه برای تعامل با ایران آن است تا خطای اصلی ترامپ که برجام را «انکار»  و آن را «رد» کرد، جبران شود.»