اتمام حجت در وین

همدلی|  محسن رفیق: در ادامه جلسات فصلی کمیسیون مشترک برجام، قرار است امروز نشست جدید کمیسیون با حضور نماینده ایران و اعضای ۱+۴ در وین پایتخت اتریش برگزار شود. این در حالی است که اعلام برگزاری این نشست که جلسه ابتدایی آن به صورت مجازی در روز جمعه گذشته برگزار شد، به دلیل برخی ادعاهای مطرح شده از سوی رسانه‌های غربی با حاشیه‌های بسیاری همراه بود.
در همین خصوص سیدعباس عراقچی معاون سیاسی وزیر امور خارجه و نماینده کشورمان در این مذاکرات، روز گذشته با رد برخی شبهات مطرح شده از سوی رسانه‌های غربی پیرامون گفت‌وگوی غیر مستقیم ایران با ایالات متحده اظهار داشت: «جمهوری اسلامی ایران در خصوص بازگشت همه طرف‌ها به تعهدات برجامی تنها با کمیسیون مشترک برجام (۱+۴) گفت‌وگو می‌کند و هیچ‌گونه مذاکره یا گفت‌وگویی با آمریکا به صورت مستقیم یا غیر مستقیم نخواهد داشت.» او اضافه کرد که ما در این نشست، چارچوب‌های مدنظر خود را بر اساس سیاست‌های اعلام شده از سوی مقام معظم رهبری به ۱+۴ اعلام خواهیم کرد.
نشست امروز در وین، یک نشست فوق‌العاده ارزیابی نمی‌شود بلکه نشستی در ادامه جلسات قبلی کمیسیون مشترک می‌باشد که هر سه ماه یک بار برگزار می‌شود. مقامات ایرانی بارها اعلام کرده‌اند که شرایط ایران برای بازگشت به تعهدات برجامی خود، چیزی غیر از رفع کامل و یک مرحله‌ای تحریم‌های آمریکا و سپس راستی‌آزمایی آن توسط ایران نیست. بنابراین اگر کمیسیون مشترک برجام (۱+۴) موفق شود آمریکا را به هر شیوه‌ای که خود می‌داند به قبول چارچوب‌های مورد نظر ایران که در راس آن لغو تحریم‌ها است، راضی کند، ایران پس از راستی‌آزمایی به تعهدات خود باز خواهد گشت.
اگر چه برخی رسانه‌ها با بهره‌گیری از گمانه‌زنی‌های خبری، دستور نشست روز سه‌شنبه در وین را گفت‌وگو پیرامون روند گام به گام اعلام کرده‌اند اما معاون سیاسی وزیر خارجه که سرپرستی ‌هیأت ایرانی در مذاکرات وین را برعهده دارد صراحتا اعلام کرده است  که جمهوری اسلامی ایران مسیر گام به گام را قبول ندارد و لذا نیازی به دست‌یابی به هیچ نقشه راهی در این خصوص نیست.
از سوی دیگر با توجه به اظهارنظرهای متعدد مطرح شده از سوی مقامات غربی در خصوص ضرورت تعمیم مذاکرات برجامی به موضوعات فرابرجامی از جمله برنامه‌های موشکی و سیاست‌های منطقه‌ای ایران، یک منبع مطلع نزدیک به ‌هیأت مذاکره کننده ایران در نشست وین به «نورنیوز» گفت: «دستور مذاکرات امروز میان ایران و ۱+۴ تنها گفت‌وگوهای فنی (حقوقی) برای شیوه اجرای تعهدات طرفین و راستی‌آزمایی آنها است و حتی هیچ مذاکره‌ای درباره خود برجام صورت نخواهد گرفت.»
در همین حال سعید خطیب‌زاده سخنگوی وزارت خارجه، روز گذشته و در اولین نشست خبری خود در سال ۱۴۰۰ در پاسخ به سوالی در ارتباط با نشست کمیسیون مشترک برجام در روز سه شنبه در وین گفت: «آنچه که در وین برگزار می‌شود با کمیسیون‌‌های مشترک قبلی فرقی ندارد. در روز جمعه نشست فصلی کمیسیون مشترک برجام به صورت مجازی برگزار شد و در روز سه شنبه ادامه این نشست به صورت حضوری در وین برگزار خواهد شد.» او همچنین در مورد دستور کار نشست کمیسیون برجام گفت: «دستور کار این جلسه رفع تحریم‌‌های ظالمانه آمریکا علیه ایران یا چگونگی اجرای تعهدات برجامی از سوی طرف مقابل است.»
سخنگوی وزارت خارجه همچنین در مورد ادعای روزنامه وال استریت ژورنال در ارتباط با نشست مشترک برجام در روز سه شنبه گفت: «‌‌این‌که ۱+۴ در کجا و چگونه با آمریکا صحبت کند به خود ۱+۴ مربوط است. امروز بر اساس دستور کار کمیسیون مشترک برجام در مورد مسیر رفع تحریم‌‌های ظالمانه آمریکا علیه ایران گفت وگو می‌کنیم. همچنین ۱+۴ از ما خواسته چگونگی توقف اقدامات جبرانی‌مان را نیز توضیح دهیم.»
سخنگوی وزارت خارجه همچنین در این نشست خبری با بیان ‌‌این‌که هیچ گفت‌وگوی مستقیم و غیر مستقیمی با هیچ طرف آمریکایی در وین و در هیچ جای دیگر صورت نگرفته و نخواهد گرفت، تاکید کرد: مسیری که آمریکا باید طی کند و تحریم‌‌هایی که باید بردارد را در اختیار گروه ۱+۴ قرار می‌دهیم. او در همین راستا گفت: «وزارت خارجه از تمام ارگان‌‌ها و نهادها در مورد تحریم‌‌هایی که باید برداشته شود استعلام کرده و مسائل فنی مرتبط با آنها را دریافت کرده است و در همین چارچوب گفت‌وگوهای روز سه شنبه، حقوقی و فنی است. همه تحریم‌‌های آمریکا علیه ایران معرفی می‌شود و ما تاکید داریم که همه این تحریم‌‌ها باید برداشته شود و مسیر راستی آزمایی در مورد آنها صورت بگیرد و ایران با گروه ۱+۴ در ارتباط با این موضوع گفت‌وگو خواهد کرد.»
در همین حال میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین که این روزها اظهارنظرهای بسیاری در مورد نشست‌‌های برجامی و حضور یا عدم حضور آمریکا در این جلسات مطرح کرده است، روز گذشته بار دیگر در گفت‌وگو با خبرگزاری روسی اسپوتنیک، تصریح کرد که در نشست آتی کمیسیون مشترک برجام در وین هیچ‌گونه مذاکرات مستقیمی میان ایران و آمریکا انجام نخواهد شد.
اولیانوف البته با انتقاد از تحریم‌های یک‌جانبه ایالات متحده علیه ایران ادامه داد: «به‌ هیچ عنوان هیچ تماس و ارتباط مستقیمی بین نمایندگان ایران و آمریکا وجود نخواهد داشت. ایران که از تحریم‌ها رنج برده است، حداقل در این مرحله، آماده مذاکرات مستقیم نیست.» این دیپلمات روس با این حال با اعلام آمادگی درباره نقش روسیه برای کمک به حل اختلافات به وجود آمده میان ایران و آمریکا درباره برجام گفت که روسیه آمادگی دارد تا در صورتیکه از این کشور درخواست شود، ارتباطات غیرمستقیم بین ایران و آمریکا درباره برجام را تسهیل بخشد.
روز جمعه ۱۳ فروردین ماه نشست کمیسیون مشترک برجام در سطح معاونان و مدیران کل ایران و گروه ۱+۴ با حضور نماینده اتحادیه اروپا به صورت مجازی برگزار و طرفین توافق کردند که سه ‌شنبه این هفته ۱۷ فروردین ماه این مذاکرات را به صورت رو در رو ادامه دهند. پس از آن اخباری مطرح شد که قرار است آمریکایی‌ها نیز در وین حضور یابند و شب گذشته نیز اعلام شد که رابرت مالی، نماینده آمریکا در امور ایران ریاست هیأت آمریکایی را در وین برعهده دارد و مذاکراتی را با طرف‌های دیگر برجامی به غیر از ایران صورت خواهد داد. بعد از اعلام حضور آمریکایی‌ها در وین عراقچی و ظریف در اظهاراتی تأکید کردند که ایران مذاکره‌ای با آمریکا چه به صورت مستقیم و چه غیرمستقیم ندارد و محمدجواد ظریف وزیر خارجه ایران نیز با تکرار همین مواضع گفت: «ایران و ایالات متحده آمریکا دیداری نخواهند داشت، غیر ضروری است.»