رسانه ملی غایب اتاق گفت‌وگو

همدلی| محمدجواد ظریف از زمانی که سکان وزارت امور خارجه ایران را به دست گرفت، سعی کرده است که در استفاده از شبکه‌های اجتماعی پیشتاز باشد. او زمانی که در سال 92 شروع به کار کرد، در مذاکرات سخت برجام سعی می‌کرد با استفاده از تمام امکانات نوین ارتباطی برای پیشبرد دیپلماسی خود استفاده کند. توان او در راه‌اندازی موج تبلیغاتی و دیپلماسی رسانه‌‌ای مورد توجه بسیار قرار گرفت. آن زمان شبکه فیس‌بوک در ایران از محبوبیت بسیاری برخوردار بود و ظریف همزمان پیام‌های خود را از فیس‌بوک و توئیتر منتشر می‌کرد. او در استفاده از فضای مجازی طی هشت سال گذشته پیشتاز بوده و اکنون نیز سعی می‌کند برای پیش‌برد برنامه‌های وزارت تحت مدیریت خود نیز از فضاهای جدید استفاده کند. 
شبکه اجتماعی «کلاب ‌هاوس» مبتنی بر صداست و فعلا تنها بر روی گوشی‌های اپل قابلیت عضوگیری دارد. مدتی است ‌‌کلاب‌ هاوس مورد استقبال ایرانیان نیز قرار گرفته و این بار نیز ظریف وارد عمل شده تا از این فضای جدید عقب نماند. او چهارشنبه‌شب با راه‌اندازی یک اتاق گفت‌وگو در این شبکه اجتماعی سعی کرد درباره حواشی و ابهامات توافق 25ساله ایران و چین و دیگر موضوعاتی که از ابتدای سال 1400 گریبانگیر وزارت امورخارجه بوده، توضیح دهد. البته این تلاش ظریف با واکنش‌های منفی هم روبه‌رو شد؛ چرا که در اتاق گفت‌وگویی که ظریف با کمک همکاران خود در وزارت امورخارجه راه‌اندازی کرد، تنها افراد محدودی از پیش تعیین شده توانستند سوالات خود را طرح کنند. سوالاتی که البته بخش قابل توجهی از آن نیز جنبه دفاع از ظریف و وزارت امورخارجه داشت. ضمن ‌‌این‌که سخنان ظریف درباره قرارداد با چین به نوعی تکرار سخنان سابق مسئولان در این باره  بود. البته گاهی هم در تناقض با آنان نکاتی مطرح شد. با این وجود حضور همزمان بیش از 7هزار نفر در این اتاق باعث شد تا این اتفاق مورد توجه قرار بگیرد. با ذکر این نکته که برخی می‌گویند صداوسیما سعی کرده وزارت امورخارجه را بایکوت کند و تریبون مورد انتظار را در اختیار آنان قرار ندهد. برخی معتقد هستند که سخنرانی آنلاین ظریف با حضور 7 هزار نفر در ‌‌کلاب‌ هاوس یک چالش جدی برای صداوسیما بوده است. ظریف هم در سخنرانی خود در ‌‌کلاب‌ هاوس به موضع‌گیری‌های صداوسیما علیه وزارت امورخارجه پرداخت.

 انتقاد از پخش سریال گاندو

ظریف گفت:«‌متاسفانه برخی حرکت‌ها درباره این قرارداد در جامعه باعث ایجاد بی‌اعتمادی شده است، همان‌طور که امروز از طریق سریال گاندو این موضوع به مخاطبان القا‌ می‌شود. بسیار باعث تاسف است این سریال پیش از ‌‌این‌که به من ضرر بزند به سیاست خارجی کشور ضربه وارد کرده و بستر بی‌اعتمادی را ایجاد کرده است. معتقدم ‌ تلویزیون رسمی کشور با پخش سریال گاندو به بی‌اعتمادی دامن زده است.»
ظریف اظهار کرد:‌«بسیاری افراد در این شرایط موج‌سواری می‌کنند، من می‌دانم مردم برای کشور و ایران دلشان می‌سوزد وقتی می‌گویند ایران نباید پایگاه نظامی به کشوری دهد، هر کس به کسی پایگاه نظامی دهد باید به اشد مجازات محکوم شود، چون قانون اساسی و میثاق ملی را نقض می‌کند.»  

نقش لاریجانی 

ظریف در پاسخ به سوالی درباره ‌‌این‌که چرا علی لاریجانی با وزیر خارجه چین ملاقات کرد،‌ گفت:‌«وی نماینده رهبری و ایران در موضوع چین است. در زمان ریاستش در مجلس این مسئولیت را  داشت و پس از رفتن از خانه ملت این سمت از آقای لاریجانی گرفته نشد. لاریجانی در محل آموزشکده وزارت خارجه دفتری دارد که کارهای مربوط به این موضوع را انجام می‌دهد. همکاران ما هم به ایشان گزارش می‌دهند. لاریجانی نقش ارزنده‌‌ای در پیشبرد کارها با چین داشته است و طرف چینی فقط درخواست ملاقات با بنده و رئیس جمهوری را داشتند، اما ما گفتیم که چون آقای لاریجانی نماینده ایران در این موضوع است، باید با او ملاقات کند.‌ دیدار آقای لاریجانی با وزیر خارجه چین، به هیچ وجه انتخاباتی نبود و بنده با آقای لاریجانی تلاش نکردیم هیچ اشتراک انتخاباتی ایجاد کنیم.»

 نگاه تعاملی با دنیا

طی روزهای گذشته که موضوع قرارداد 25ساله ایران و چین در میان افکار عمومی مطرح بوده است، برخی معتقد هستند که دولت سعی کرده مسیر یک طرفه توافق با شرق را در پیش بگیرد. منتقدان می‌گویند این قرارداد برخلاف استقلال کشور و شعار نه شرقی و نه غربی بوده است. با این حال منتقدان ‌‌اصول‌گرای دولت تأکید دارند که دولت نگاهی مبتنی بر غرب دارد و خیلی زودتر باید این توافق با چین یا همان شرق را انجام می‌داده است. در همان برنامه آنلاین در ‌‌کلاب‌ هاوس ظریف در پاسخ به رضازاده نماینده مجلس که پرسید بهتر نبود از سال ۹۲ روی شرق سرمایه‌گذاری می‌کردید؟ گفت: «من نه به نگاه به شرق اعتقاد دارم و نه نگاه به غرب. معتقدم نگاه ما در سیاست خارجی باید تعاملی و متناسب با همه دنیا باشد.این چینی‌ها بودند که از سال ۹۲ که ما به سر کار آمدیم و درخواست رابطه استراتژیک کردیم تاسال ۹۴ به ما پاسخ ندادند، چون شرایط قطعنامه‌های قبلی زمینه را برایشان فراهم نمی‌کرد. روسیه تا تیر ۹۴ هیچ دعوت رسمی از شهید بزرگوار سردار سلیمانی برای سفر به روسیه نکرد. اولین دعوت از شهید سلیمانی مربوط به مرداد۹۴ یعنی چند روز پس از انعقاد برجام است. این یعنی همانقدر برجام برای حل مشکل غرب بود که برای حل مشکل شرق بود. سیاست خارجی ایران در طول تاریخ شاکله نگاه به شرق نداشته است و باید در مورد آن کار کرد.اگر امروز به سال ۹۲ بر می‌گشتم عین همین کار را انجام می‌دادم. حتما سعی می‌کردم برجام را به نتیجه برسانم. امروز هم تمام سعی من این است که بر اساس منویات رهبری برجام را زنده کنیم تا مردم یک روز بیشتر تحت تحریم نباشند. نگاه ما تعامل با تمام دنیاست. ما از سال۹۲ که سر کار آمدیم درخواست کردیم با چینی‌ها رابطه استراتژیک برقرار کنیم، اما آنها تا سال ۹۴ پاسخ ندادند، چون شرایط قطعنامه‌ها قبلی زمینه را فراهم نمی‌کرد، ‌فراموش نکنید که آنها تا زمان انعقاد برجام هیچ دعوتنامه‌‌ای به کسی ندادند. اولین دعوتنامه مربوط به مردادماه ۹۴ به سردار شهید سلیمانی بود که بعد از برجام صورت گرفت.»

به خدا قصد حضور در انتخابات را ندارم

ظریف در بخش دیگری از سخنرانی خود به موضوع انتخابات 1400 پرداخت. هرچند او از سال پیش تاکنون بارها رسما اعلام کرده که قصد کاندیداتوری ندارد، اما همچنان اخبار غیر رسمی مختلفی درباره خیز انتخاباتی او منتشر می‌شود. در ایام تعطیلات عید هم یک بار خبری مبنی بر شروع ستاد تبلیغاتی او منتشر شد ولی کمی بعد ظریف این خبر را تکذیب کرد. موضوع انتخابات دوباره در اتاق ‌‌کلاب‌ هاوس مطرح شد و ظریف در این باره گفت: «در مورد سیاست داخلی،‌ رسم وزارت خارجه نیست که دخالت کند، من نه در کمپین کسی شرکت می‌کنم و نه مسئولیت می‌گیرم. من کارمند مرکز تحقیقات استراتژیک بودم و در انتخابات به ستاد روحانی نرفتم تا ‌‌این‌که سه بار به من اصرار کرد  تا ‌وزارت خارجه را پذیرفتم. عضو هیات علمی دانشگاه تهران هستم. ‌نه قصد شرکت در انتخابات را دارم و نه در ستاد کسی خواهم بود و نه به ستاد آقای لاریجانی می‌روم، بلکه نوکر مردم هستم. خواهش می‌کنم همه چیز را انتخاباتی نکنید،‌ به خدا قصد حضور در انتخابات را ندارم.»