مرگ آخرین شاه قاجار

احمدشاه قاجار پسر محمدعلي شاه قاجار در سال 1274ش (1314ق) در تبريز به دنيا آمد. در خردسالی به ولايت عهدی پدر دست يافت و در دوازده سالگی پس از فتح تهران توسط مشروطه‏طلبان و خلع محمدعلی‌شاه، به مقام سلطنت رسيد. اما فاتحان تهران به علت صغر سن او، عضدالملك را به سمت نيابت سلطنت احمدشاه انتخاب كردند و سپس ابوالقاسم خان ناصرالملك،عهده‌دار اين سمت شد. وقتي احمد ميرزا به سن قانوني رسيد، طي مراسم پرهزينه‏‌اي، تاج‏گذاري كرد و رسماً قدرت را در دست گرفت. در دوران سلطنت وي، حوادث مهمي در عرصه بين‏‌المللي و داخلي اتفاق افتاد كه اعدام شيخ فضل‏‌اللَّه نوري، اولتيماتوم روسيه تزاري به ايران و اشغال برخي نقاط كشور توسط قواي روس، آغاز جنگ جهاني اول و تجاوز متفقين به ايران، انعقاد قرارداد ايران و انگليس معروف به قرارداد 1919 وثوق‏ الدوله و وقوع نهضت جنگل و قيام شيخ محمد خياباني و نيز كودتاي اسفند 1299ش از آن جمله‏‌اند. پس از كودتاي سوم اسفند 1299، احمدشاه به گمان ‌‌اين‌كه رضاخان سردار سپه، سلطنت او را حفظ خواهد كرد، از او حمايت کرد و او را تاييد كرد. رضاخان هم در ظاهر، مطيع اوامر احمدشاه بود، ولي پس از كودتا، به طور مخفيانه و سپس علني، موجبات بركناري شاه قاجار از فرماندهي كل قوا و سلطنت او را فراهم آورد. سلطان احمدشاه مدتي پس از آن كه از سفر دوم خود به اروپا كه ده ماه به طول انجاميده بود بازگشت، فرمان رياست وزرايي سردار سپه را صادر کرد و چند روز بعد، عازم اروپا شد؛ سفري كه ديگر بازگشت نداشت. غيبت طولاني احمدشاه، زمينه را براي هرگونه فعاليت رضاخان به دست او داد و رضاخان پس از شكست طرح جمهوري، خواستار براندازي و انقراض قاجار شد كه در نهايت به آن كار موفق شد. پس از آن، تلاش احمدشاه براي باز پس‏‌گيري قدرت به جايي نرسيد و سرانجام در نهم اسفند 1308 شمسسی در 34 سالگي درگذشت و در عتبات عاليات به خاك سپرده شد. احمدشاه بر خلاف پدرش، فردي گوشه‏‌گير و منزوي بود و علاقه‌اي به سلطنت و قدرت نداشت. احمدشاه در حالي به سفرهاي متعدد و طولاني اروپا مي‌رفت كه مردم ايران دوران قحطي و فقر هولناكي را طي مي‌كردند و بيش از هر زمان به امنيت و رفاه نيازمند بودند. ولي او بدون توجه به اين مسائل، بارها به بهانه معالجه و در واقع براي خوشگذرانی به اروپا سفر كرد و بارِ مالی فراوانی بر دوش ملت گذاشت.