فرهنگستان عصر انقلاب!
قاسم رمضانیان (نویسنده)باوقوع انقلاب ۵۷ عمر فرهنگستان دوم نیز خاتمه یافت و امور واژهگزینی به دست دیگرانی افتاد که برخلاف اسلاف خویش کوه و تپه ماهورهای نگارش یافته و به ثبت رسیدهای باقدمتی به درازای نیم قرن را مفت و مسلم صاحب شدند تا با بهرهگیری و عبرتآموزی از آزمون و خطای پیشینیان، خود را در برابر لغزش و سقوط احتمالی بیمه کنند تا از کژرویهای مکرر و ندانمکاریهای تکراری برای همیشه محفوظ و در امان باشند!
باری، این اعضای تازهنفس و انقلابی فرهنگستان بعد از انقلاب نیز همانند قبلیها آمده بودند تا دمار از روزگار واژههای بیگانه درآورند وآنها را از این سوی کره خاک به آن سوی بتارانند!....با این تفاوت که در قاموس واژهپردازان انقلابی، زبان و ادبیات اجنبی صرفاً برای اهالی ممالک فرنگ، یعنی مناطق انگلیسیزبان و لاتینتبار موضوعیت داشت ولاغیر!!
حیرتآور و غریب اینکه فرهنگستانیهای پس از انقلاب (همان اعضایی که بدون رعایت حالِ سالمندانِ سپید مویِ انگلیسیگوی!) لغات و اصطلاحاتِ استکباری آنها را بیرحمانه از صفحه روزگار حذف میکردند و در مصاف با واژگانِ انگلیسی، آلمانی و فرانسوی کمترین گذشت و ارفاقی سرشان نمیشد، همینکه به لغات وکلمات عربی میرسیدند، به ناگاه آنچنان مهربان میشدند که وقتی برخی اعضاس فرهنگستان مشهورترین کلمات عربی را واژهای «پارسی» قلمداد میکردند، آنها تعمداً کوچکترین اعتراضی نمیکردند تا آن واژگان بیسروصدا از تصویب دیگران بگذرند! مضاف بر اینکه از منظر اعضای انقلابی فرهنگستان، لغات و اصطلاحات عربی نبایستی از کتابهای درسی، بخشنامههای اداری و قوانین جزایی و حقوقی حذف شوند. جمعی هم به صرافت افتادند تا در مناسبتهای متفاوت تعداد قابل توجهی از واژههای بازنشسته شده قدیمی را بازیابی و احیا کنند و آنها را دوباره سرجای قبلی خود بنشانند! گفتیم که در قاموسِ اعضای فرهنگستان پس از انقلاب، واژه خارجی فقط به لغاتِ غربی اطلاق میشود و فرهنگستان در برابر واژههای عربی تکلیفی بر عهده ندارد!
این نگرش که حضوری موُثر در فرهنگستان دارد، تا امروز گروه قابل ملاحظهای از کلمات و اصطلاحات عربی را بدون تعارف بر کرسی زبان پارسی نشانده، نظیر کلمه عربیِ «قبله» که در ردیف واژههای پارسی به تصویب درآمده است!
مسئولانِ فرهنگستان همچنین واژه غربیِ «اودکلن» را حذف کردند و به جای آن کلمه «عطر» گذاشتند که آن نیز واژهای عربی است! همینطور واژه فرنگیِ «فانتزی» را برداشتند و به جایِ آن کلمه ترکیبیِ «غیر متعارف» قرار دادند، که هم «غیر» و هم «متعارف» هر دو واژه ای؛ عربی هستند!!
یگانه فرهنگستان انقلاب که اینک چهلوچند سال از حیات فرهنگیاش میگذرد، در شرایطی برای تولیدات شناخته شده و رواج یافته علمی، صنعتی، کشاورزی، پزشکی، حقوقی، هنری و نظامی و انتظامی قدیمی به برابرگزینی، واژهآفرینی و نامگذاری، مبادرت میکند که انواع سازهها، ابداعات و سامانههای نوین علمی و فنی، سیلآسا به کشور سرازیر شدهاند و هیچکدام نیز نام و عنوان معتبری ندارند.
بدیهی است که معادلیابی و گزینشِ اسم و عنوان فارسی برای فنآوریهای نوین و تازهوارد، علاوه بر ضرورتِ کاربردی، توجیه فرهنگی نیز دارد.