شهرهای فرهنگی در دنیای امروز‌‌

شهرهای فرهنگی ایران در واقع همان شهرهایی هستند که شهرهای سنتی خوانده می‌شوند یعنی روزگاری مردمانی در آنها می‌زیسته اند که آثار و نشانه‍‌‌های زیست آنان همچنان یا برای سال‌های بعد، در آن شهر مانده است و امروزه به میراث فرهنگی آن شهر بلکه ایران تبدیل شده اند. علت به وجود آمدن آن آثار و نشانه‌ها، طولانی بودن زمان و بازه زیست شهروندان و ساکنان در آن شهرها بوده است و الا از یک جمعیت سیال و زیست‍‌‌های موقتی و کوتاه مدت، اثر و نشانه به وجود نمی‌آید مگر زود از بین برود و زائل شود‌.  علت ماندگاری و یکجا نشینی و زیست طولانی مدت نسل در نسل در شهرهای فرهنگی و سنتی، وجود مالکیت خصوصی و رواج حرفه و کسب و کارهایی است که شهروند را ماندگار می‌کند و طلب معاش او را و فروش کالای او را در گرو ماندن و یکجا نشینی حتی سکونت در یک محله برای تمام عمر، وادار می‌ساخته است‌. از همین روست که وجود بازارهای تاریخی و سنتی و کالاهای دستی و خانه‌های قدیمی و تاریخی در شهرهای فرهنگی و سنتی، رواج دارد و دیده می‌شود‌.
  با صنعتی شدن شهرها و مدت‌دار شدن اشتغال در صنایع و رواج مهاجرت برای دستیابی به بازار کار و تبدیل دکان‌‍‌ها و مغازه‌‍‌ها به فروشگاه‌های زنجیره‌ای بزرگ، یکجانشینی و سکونت دائم در محلات و شهرها از میان رفت و بازارهای مدرن که تولیدات کشورهای دیگر و کارخانه‍‌‌های بزرگ را می‌فروشند به جای صنایع دستی و شغل‌های محلی، قرار گرفت.  جابجایی جمعیتی و سکونت‌‌های موقتی یا کوتاه مدت در شهرها و تبدیل خرده مالکیت‍‌ها به مالکیت‍‌‌های بزرگی که مالک ضرورتا در محل استقرار فروشگاه، سکونت ندارد، همه و همه موجب شد تا شهرها از شکل سنتی و فرهنگی بیرون بیاید و پاساژهای خیره کننده و کالاهای غیر بومی و املاک اجاره‌ای، جای کتابخانه‌های شخصی و خانه‌های تاریخی و بازارهای سنتی و صنایع محلی را اشغال کند و از این رو، لهجه‌هاو خرده فرهنگ‌‍‌ها و روابط همشهری‌گری و تولید آثار و نشانه‌های فرهنگی رنگ ببازد و زائل شود‌.  این از سویی است ولی از سوی دیگر، سیالیت جمعیتی و مهاجرت‌ها، بطور خزنده چهره فرهنگی و سنتی شهرها را تغییر داد و نوع روابط انسانی و اخلاقی میان ساکنان شهرها را نیز دگرگون ساخت. روابط بر پایه اعتماد و آشنائی‌های سنتی به تدریج از میان رفت و دوستی‌ها جای خود را بهرقابت‌های ناسالم داد و آسیب‌هایی چون دزدی، قاب زنی و خیانت در امانت و کلاه‌برداری و کلاه‌گذاری و..... در روابط اقتصادی در شهرهای سنتی که دیگر از حالت سنتی به صنعتی تبدیل شده بودند، سر برآورد‌.
  آن‌چه بر شهرهای فرهنگی ما گذشت مانند دیگر شهرهای فرهنگی جهان، امری محتوم و ضرورت تاریخی و ضرورت تبدیل جهان سنتی به جهان مدرن است و چاره‌ای و راهی برای ایستاندن زمان و جلوگیری از حرکت آن نبوده و نیست‌.  ولی پرسش این است که اکنون چگونه شهرهای فرهنگی بنا کنیم و چگونه کاربرد آن را برای شهروندان آسان گردانیم.  اصولاً چه الگو و مدلی را می‌توان به‌جای آن شهرهای سنتی، مورد استفاده قرار داد؟ بی‌گمان بهره گیری از ابزارهای نوین با آمیزهای از داشته‌های سنتی- فرهنگی، طراحی و نوآوری‌های معماری و شهرسازی، الگو برداری از شهرهای هوشمند در کشورهای دیگر، طراحی مدل‍‌‌های گردشگری با تنظیم و توزیع تعطیلات رسمی در فصول زمستان و بهار و پاییز، آموزش بهره‌گیری مناسبت‌تر از دنیای مجازی و شبکه‌های اجتماعی همه روی هم می‌تواند در باز تعریف و باز شناخت نیازهای جدید فرهنگی متناسب با سبک و ذائقه‌های انسان مدرن، به انسان معاصر کمک کند‌.