حرام‌خوری خوشمزه است؟!

جمله فوق را می‌توان هم خبری بیان کرد و هم سوالی‌! یکی درمیان هم می‌شود فریادش کرد. یکی سوالی، یکی خبری!  جورهای مختلف می‌توانش گفت. یکی هم مانند آن قهرمان جانباز دفاع مقدس ( حاجی )در فیلم عروسی خوبان.  دیالوگ پُر سوزش را در آن سکانس ماندگار  یادتان هست؟ گفت : “اونایی که جورابای لنگه به لنگه دارند خوش اومدند . اونایی که ماشینای لنگه به لنگه دارند خوش اومدند.  اونایی که زنای  لنگه به لنگه دارند، خوش اومدند.  بخورید، شیرینی‌اش خوشمزه است . حرومه . حروم خوری خوشمزه است، حروم خوری خوشمزه است، حروم خوری خوشمزه است... .”   اما مسئله الآن ما چیست؟ مسئله همان مسئله سال ۱۳۷۶ است.  سال اکران فیلم عروسی خوبان. مسئله ما از جنس حرام‌خواری است که این روزها به کام خیلی‌‌ها خوشمزه می‌آید!  و اما این بار مسئله ما “ رشوه‌خواری “ است؛ مسئله‌‌‌‌‌ای که مانند دیگر مسئله‌‌‌های‌مان‌‌‌‌‌‌‌‌، حل که نشد هیچ‌‌‌‌‌‌‌‌، مسئله‌تر هم شد.
برخی حقوقدانان رشوه را این‌گونه تعریف کرده‌اند: در اصطلاح فقه اسلامی، رشوه، دادن مالى است به مأمور رسمى یا غیررسمى، دولتى یا بلدى، به منظور انجام کارى از کارهاى ادارى یا قضایى ولو اینکه آن کار مربوط به شغل گیرنده مال نباشد، خواه مستقیماً آن مال را دریافت کند و یا به واسطه شخصى دیگر.(1
(پیامبر اکرم ص در مذمت آن فرمود : لَعَنَ اللّه ُ الراشيَ والمُرتَشِيَ والرائشَ الذي يَمشِي بَينَهُما . پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : خدا لعنت كند رشوه دهنده و رشوه گيرنده و واسطه بين آن دو را . ماده ۵۹۲ قانون مجازات اسلامی مقرر می‌کند که اگر شخصی به شکل عالمانه و عامدانه نسبت به پرداخت رشوه اقدام کند علاوه بر ضبط مال ناشی از ارتشاء‌ به حبس ۶ ماه تا سه سال با توجه به میزان جرم و تا ۷۴ ضربه شلاق محکوم می‌شود. اما و هزار اما متاسفانه و با کمال شرمندگی و بدون اینکه بخواهم سیاه نمایی کنم باید بگویم که در جامعه ما رشوه دادن و رشوه خواری که از مصادیق بیّن حرام خوری است به کام بسیاری خوشمزه می‌آید. دلیلم رفتار کثیری از مردم در قبال رشوه خواری است که آن را نشانه زرنگی و  بسیاری هم در توجیه آن‌‌‌‌‌‌‌‌، آن را عامل بقا کسب و کار خود می‌دانند.
جالب توجه آنکه نامش را شیرینی هم گذاشته !  گزاره ی “ حرام خوری خوشمزه است” می‌تواند ترجمان ضرب‌المثل نادرست “ حقیقت تلخ است “ هم باشد. وقتی حقیقت تلخ شد، طبیعی است که حرام خوری شیرین خواهد شد.(۲) امام صادق عليه‏ السلام  قلب سالم را قلبی میداند که به دنبال حق است و با او آرام می‌گیرد .ایشان در حدیثی می‌فرمایند : اِنَّ الْقَلْبَ لَيَـتَجَلْجَلُ فِى الْجَوْفِ يَطْلُبُ الحَقَّ فَاِذا اَصابَهُ اطْمَاَنَّ وَ قَرَّ؛ به راستى كه دل در درون سينه بى‌قرار است و به دنبال حق مى‏‌گردد و چون به آن رسيد، آرام و قرار مى‏‌گيرد.(  ۳ ) اما زمانی که حرام خوری شیرین شد و حقیقت به کام تلخ آمد‌‌‌‌‌‌‌‌، یعنی ذائقه قلب آدمی تغییر کرده است. به عبارتی دیگر قلب مریض شده است. مریض شدن قلب یک یا چند نفر نگران کننده است اما اگر قلب کثیری از افراد جامعه به گونه‌‌‌‌‌ای دچار بیماری شود که حرام خوری شیرین بنماید،  یعنی آن جامعه دچار بحران اخلاقی شده است. بیاید بیمار شده ایم‌‌‌‌‌‌‌‌، به آن جان پاک به امانت گرفته شده،  خیانت کرده ایم . قرار بود وجدان مان در مقابل هر پلشتی، عکس العملی نشان دهد . نهیب بزندمان؛ حداقل دست و پایی بزند . اما دریغ از ذره‌‌‌‌‌ای اعتراض. گویا در حال احتضار است. با جانمان و با جامعه مان چه رفتاری کردیم که حرام خوری به مذاقش شیرین می‌آید و حقیقت تلخ ؟ باورمان بیاید که فاصله طبقاتی شدید، فقر، تبعیض مانند اعتیاد و فحشا و طلاق و بی کاری و... رو به افزایش است. فقر که دیوار به دیوار کفر است و از هر دری بیاید ایمان از آن در دیگر بیرون می‌رود  و  همگی از علل خوشمزگی حرام خوری از جمله رشوه خواری، هستند. این کاروان را تدبیر دیگر باید. تو مپندار که در فکر تنم  نگران سرطان وطنم او که بیمار شود ما همه نیز من که بیمار شوم یک بدنم وطنم از تن من خسته‌تر است درک کن درد مرا از سخنم...(۴
 پی نوشت‌ها:
 ۱-ترمینولوژى حقوق، محمد جعفر جعفری لنگرودی، ص ۳۳۵ ۲- حقیقت ممکن است سخت باشد ولی بد خواندن حقیقت، مغالطه است. زیرا از نزدیکی معنایی دو اصطلاح “سخت “ و “بد “ سوء استفاده شده و یکی بجای دیگری بکار برده شده است. ۳-اصول کافی جلد ۲ صفحه ۴۲۱