بررسی پیامدهای اشغالگری اسرائیل در دیوان لاهه

 دیوان بین‌المللی دادگستری دیروز(دوشنبه ۳۰ بهمن) جلسات دادرسی تاریخی درباره بررسی پیامدهای حقوقی اشغالگری اسرائیل در سرزمین‌های فلسطینی از سال ۱۹۶۷ را آغاز کرد. قرار است پنجاه و دو کشور و سه سازمان بین‌المللی از مواضع خود درباره این موضوع دفاع کنند.
جنگ شش روزه‌ای دیگر، اما این بار در عرصه حقوقی، خبرنگار رادیو بین‌المللی فرانسه در لاهه مطلب خود درباره این دادرسی را که از دیروز در این شهر هلند آغاز شد، با این کلمات شروع کرد. قرار است وزیران، دیپلمات‌ها و وکلای پنجاه و دو کشور و سه سازمان بین المللی (اتحادیه آفریقا، اتحادیه عرب و سازمان کنفرانس اسلامی) از ۱۹ تا ۲۶ فوریه در کاخ صلح در لاهه دفاعیات خود را ارائه کنند.
«ریاض المالکی» وزیر امور خارجه تشکیلات خودگردان فلسطین که اولین سخنران این دادگاه بود، گفت که فلسطینیان تحت اشغال اسرائیل از «استعمار و آپارتاید» رنج می‌برند.
دادگاهی که دیروز در لاهه آغاز شد، جدای از پرونده‌ای ایت که در پایان دسامبر توسط آفریقای جنوبی مطرح شد و اسرائیل را به نسل‌کشی فلسطینیان غزه متهم می‌کرد. کشورهایی که انتظار می‌رود در جلسات استماع شرکت کنند، شامل ایالات متحده، بزرگترین حامی اسرائیل، چین، روسیه، آفریقای جنوبی و مصر می‌شود. مجمع عمومی سازمان ملل متحد در ۳۱ دسامبر ۲۰۲۲ قطعنامه‌ای را تصویب کرد که در آن از دیوان بین‌المللی دادگستری خواسته شد تا «نظر مشورتی» غیرالزام‌آور خود درباره «پیامدهای قانونی ناشی از سیاست‌ها و عملکردهای اسرائیل در سرزمین‌های اشغالی فلسطین، از جمله بیت‌المقدس- شرقی» را بیان کند. مجمع عمومی از دیوان بین‌المللی دادگستری خواست تا «پیامدهای حقوقی» آنچه را که در قطعنامه «تداوم نقض حق تعیین سرنوشت مردم فلسطین توسط اسرائیل» خوانده شده است، بررسی کند.
اما اسرائیل با اعلام مخالفت خود با این رویه، گفته است که در کاخ صلح حضور نخواهد یافت. اما نظرات خود را به صورت کتبی به دادگاه ارسال کرده است. همزمان چندین کشور از جمله ایالات متحده، بریتانیا و کانادا از مواضع تل‌آویو دفاع خواهند کرد. این سه متحد اسرائیل تاکید کردند که این جلسات می‌تواند به مذاکرات درباره آینده سرزمین‌های اشغالی آسیب برساند. آن‌ها از ۱۵ قاضی دیوان بین‌المللی دادگستری می‌خواهند که چه در مورد وضعیت این سرزمین‌ها و چه در مورد مرزهای آن پاسخ‌های جزئی ندهند. اما در مقابل فلسطینی‌ها و متحدانشان که تعدادشان از طرف مقابل در لاهه بیشتر خواهد بود، از قضات پاسخ دقیق می‌خواهند.
دیوان بین المللی دادگستری از زمان تأسیس در سال ۱۹۴۶ میلادی، ۳۰ رأی حقوقی صادر کرده است و قضات آن حداقل در دو نوبت در مورد اشغال اعلام نظر کرده‌اند. یک بار در پرونده بین جمهوری دموکراتیک کنگو و اوگاندا، در سال ۲۰۰۵. و بار دیگر در ژوئیه ۲۰۰۴ دیوان بین‌المللی دادگستری حکم داد که دیوار ساخته شده توسط اسرائیل در کرانه باختری ناقض قوانین بین‌المللی است و باید برچیده شود. این دیوار تا به امروز همچنان پابرجاست.