نامهربانی با سفیران مهر

همدلی| امسال هم مانند سال‌های قبل پرستاران در حالی به استقبال روز بزرگداشت خود رفتند که همچنان در انتظار حل مشکلات تلمبار شده خود هستند. از مشکلات کمبود حقوق و مزایا و اضافه کاری گرفته تا استرس ها و فشارهای شغلی ناشی از کمبود 30 هزار پرستار در کشور و... .
روز جهانی پرستار هرسال در روز ۱۲ ماه مه به منظور قدردانی از پرستاران در اقصی نقاط جهان گرامی داشته می‌شود. به این خاطر که زادروز فلورانس نایتینگل پرستار انگلیسی و بنیانگذار حرفه پرستاری مدرن در ۱۲ مه است، این روز به‌عنوان روز پرستار انتخاب شده‌استدر ایران روز تولد حضرت زینب (سومین فرزند فاطمه و علی بن ابی‌طالب) روز پرستار و تقدیر از زحمات آنان شناخته می‌شود که امسال مصادف شده با 28 آبان ماه.
تاریخچه این بزرگداشت به سال 11965 بر می گردد که در آن شورای بین‌المللی پرستاران (ICN) این روز را جشن گرفت. در سال ۱۹۵۳، دوروتی ساترلند، یکی از مقامات وزارت بهداشت، آموزش و رفاه ایالات متحده، پیشنهاد کرد که رئیس‌جمهور دویت دی آیزنهاور «روز پرستاران» را اعلام کند. او آن را تأیید نکرد. در ژانویه ۱۹۷۴، ۱۲ ماه مه به عنوان سالگرد تولد فلورانس نایتینگیل، بنیانگذار پرستاری مدرن، برای بزرگداشت این روز انتخاب شد.
مشکلات پرستاران در بیمارستان
پرستاری یکی از سخت ترین و زیان آورترین مشاغل است، مشکلاتی مانند نوبت کاری، حقوق و مزایای کم بسته به حجم کاری، بیمار و استرس روحی، آسیب های جسمی ناشی از کار در بیمارستان، استرس ناشی از اهمیت تمرکز در کار و ندیدن زحمات این کار جزء سختی های این مشاغل است. به دلیل کمبود نیروی انسانی، بازنشستگی پیش از موعد پرستاران چندان آسان نیست.در عین حال سختی‌های این حرفه همچنان از چشم مردم و مراجعین بیمارستان پوشیده است و ماهیت این کار به دلیل مواجهه با افراد بیمار، پرستار سالمند بودن، افراد غمگین و هراسان و… همچنان انتظارات بسیاری از مردم را ایجاد می کند. صرف نظر از شرایط، باید بر پرستاران و شرایط سخت حرفه آنها تاکید کرد. پرستاری شغلی است که اکثر پرسنل آن خانم هستند و از نظر سختی و حجم کاری اساساً با مشاغل دیگر قابل مقایسه نیست.در ادامه به برخی از مهمترین چالش های این شغل و مشکلات پرستار در بیمارستان اشاره خواهیم کرد.
فشار کاری پرستاران
از مهمترین مشکلات پرستاران بیمارستان شیفت کاری پرستاران در بیمارستان این است که پرستارانی که در بیمارستان کار می کنند، اغلب مجبور هستند ساعات طولانی را سر پا بایستند و شیفت شب و شیفت های کاری سنگینی دارند، پرستاران اورژانس را می توان یکی از پر تنش ترین بخش های پرستاری دانست.
خطرات محیط کار
از دیگر چالش‌های شغل پرستاری می‌توان به خطرات و مشکلات محیط کار پرستاران که سلامت آن‌ها را تهدید می‌کند اشاره کرد، محیط کاری بیمارستان با بیماری های عفونی و مسری مختلفی مانند هپاتیت، ایدز و غیره در ارتباط است، کادر درمان که در تماس مستقیم با بیماران هستند می توانند در خطر ابتلا به این بیماری ها باشند.
فشار عصبی و استرس
در ادامه مشکلات محیط کار پرستاران باید به فشارهای عصبی و استرس بالای این شغل اشاره کنیم، مشاغل مرتبط با سلامت انسان ها به طور کلی و شغل پرستاری به طور خاص، از حساسیت بالایی برخوردار است، از این رو کمترین خطایی می تواند مشکلات جدی را ایجاد نماید که سبب فشار و استرس زیاد در این افراد می گردد.
درآمد پرستاری
از دیگر مشکلات جامعه پرستاری در بیمارستان درآمد پرستاری و عدم تناسب بین حقوق و مزایا با فشار و حجم کاری است، با توجه به کمبود نیروهای استخدامی در بیمارستان ها، نیروهای فعال می بایست فشار کاری بیشتری را تحمل کنند، به طوری که تناسبی بین تعداد بیماران و پرستاران وجود ندارد، از این رو با وجود حجم کاری بالا، دریافتی متناسبی ندارند.
چند چالش نوین
رئیس شورای عالی نظام پرستاری، نیز از کمبود نیرو و شیفت‌های کاری اجباری به عنوان مهم‌ترین چالش‌های این روزهای جامعه پرستاری یاد کرده و می گوید: این کمبود نیرو در شرایطی است که طی دو سال گذشته حدود ۱۷ هزار تخت بیمارستانی به ناوگان‌ تخت‌های کشور اضافه شده و طی همین مدت حدود ۱۰ هزار نفر هم بازنشست شده‌اند و ما بیش از ۳۰هزار نفر کمبود نیرو از این بابت داریم .او تاکید می‌کند: این درحالی است که خود پرستاران هم از این کمبود نیرو به شدت تحت آسیب هستند؛ چراکه باید دو تا سه برابر توان خود کار کنند و شیفت‌ها و اضافه‌کاری‌های اجباری بردارند آنهم در شرایطی که قیمت اضافه کاری ساعتی ۱۵ تا ۲۰ هزارتومان است.
وی اختصاص «فوق‌العاده خاص» را موضوعی دانست که درخواست کارکنان نظام سلامت از جمله پرستاران است و تصریح کرد: پرستاران سختی کار بالایی دارند؛ اختصاص فوق‌العاده خاص به جامعه پرستاری یکی از خواسته‌های مهم ما است که حتما باید انجام شود. ریاست جمهوری هم در این زمینه تاکیدات زیادی به وزارت بهداشت و سازمان برنامه و بودجه داشتند که این موضوع پیگیری شود.
کمبود جهانی نیروی پرستاری
عبادی با تاکید بر اینکه به دلیل سالمند شدن جمعیت و افزایش بیماری‌های مزمن در آینده به تعداد پرستاران بیشتری نیاز داریم، تصریح می کند: این وضعیت به گونه ای خواهد بود که حتی مجبوریم به بسیاری از سالمندان و بیماران در آینده، در خارج از بیمارستان ها خدمات ارایه شود. البته این مشکل کمبود پرستار هم تنها مربوط به ایران نیست؛ در دنیا به ۳۴ میلیون پرستار نیاز است؛ درحالی که تعداد پرستاران موجود در دنیا ۲۸ میلیون نفر است و این موضوع در کشورهایی با جمعیت مسن‌تر این موضوع بیشتر به چشم می‌آید.
مهاجرت طوفانی
این مشکلات باعث شده تا مهاجرت یکی از چالش های نظام پرستاری ما باشد کمااینکه به گفته محمد شریفی مقدم، دبیرکل خانه پرستار،‌:« فقط براساس این آمار دست‌کم سالانه ۲۵۰۰ تا ۳۰۰۰ پرستار از کشور مهاجرت می‌کنند، درواقع ماهانه حدود ۲۰۰ پرستار کشور را ترک می‌کنند،‌ البته این آمار هم دقیق نیست، چون برخی شخصی و یا راه‌های دیگری برای مهاجرت اقدام می‌کنند.»
گلایه‌های بر حق پرستاران
کمبود جهانی نیروی پرستاری، لزوم افزایش ظرفیت استخدام‌های پرستاری، سیاست جدید وزارت بهداشت برای افزایش ماندگاری نیروها، اضافه شدن ۲۰ مرکز آموزش پرستاری طی ۲ سال گذشته، نهایی شدن پرونده ۷۰ پرستار مدافع سلامت و ... از جمله مواردی است که دکتر عباس عبادی معاون پرستاری وزارت بهداشت در آستانه روز پرستار به تشریح درباره آنها سخن می گوید.دبیر كل خانه پرستاران كشور نیز در همین خصوص با بیان اینكه قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری كه ۱۵ سال اجرایی نشده بود اكنون نیز به صورت واقعی و قانونی و كارشناسی اجرا نشده است می گوید: اگر قانون تعرفه گذاری درست اجرا شود به پرستاران ۲ برابر تعرفه پرداخت می‌شود.محمد شریفی مقدم با بیان اینكه اختلاف در پرداخت به پرستاران قابل انكار نیست بیان داشت که  مهمترین مشكل جامعه پرستاری تعارض منافع است.وی با اشاره به اینكه سال گذشته سقف كارانه ۱۴۰ میلیونی پزشكان برداشته شد بیان داشت: امروزه ما شاهد این موضوع هستیم كه در بیمارستانی كه پزشك آن ۲۰۰ میلیون تومان در ماه دریافت می‌كند، پرستار كارانه ۵۰۰ هزار تا یك میلیون تومانی دریافت می‌كند كه این اختلاف پرداخت در هیچ كجای دنیا سابقه ندارد.شریفی مقدم در ادامه با بیان اینكه متاسفانه در این سال‌ها به مشكلات جامعه پرستاری توجه لازم نشده است و پرستاران برای ارائه خدمات نیاز به رفع موانع خدمتی دارند تصریح كرد: ‌ امروزه پرستاران فشار كاری زیادی دارند و در صف اول خدمت هستند و مورد هتك حرمت قرار گرفته و پاسخگوی ضعف مدیریت‌ها هستند.وی اظهار داشت: امروزه كمبود نیروی پرستاری مشكلی است كه رفع این مهم مطالبه مردم و جامعه پرستاری است و حاكمیت باید در رفع این كمبود تلاش كند.
دبیر کل خانه پرستار همچنین در نقد عملکرد سازمان نظام پرستاری نیز می گوید: این سازمان در دوره پنجم با شعار سازمان شیشه‌ای کار خود را شروع کرد اما عملکرد آن در این دوره شفافیت ندارد و اینکه بازرس این سازمان از عملکرد مالی آن اظهار بی اطلاعی می کند، جای تعجب دارد.
وی ادامه می دهد: این سازمان در دوره های اول و دوم گام های مهمی را برای پرستاران برداشت اما در دوره سوم تا حدی افول کرد و برخی مسئولان این سازمان از این دوره از هدف اصلی سازمان نظام پرستاری که دفاع از حقوق سلامت مردم با تامین حقوق پرستاران است، فاصله گرفتند.
دبیر کل خانه پرستار گفت: حقوق سلامت مردم و حقوق پرستاران به هم مرتبط است. اگر حقوق پرستاران مثل تامین معیشت یا رفع کمبود پرستار تامین نشود به سلامت مردم آسیب می رسد. بنابراین دغدغه پرستاران مطالبه مردم هم هست. سازمان بهداشت جهانی هم اعلام کرده که هر چقدر تعداد پرستار ازسطح استاندارد کمتر باشد، میزان مرگ و میر بالا می رود.
تغییر مسیر تدریجی
همچنین شریفی مقدم گفت: منابع اعتباری سازمان نظام پرستاری متعدد است. مهم این است که همه این منابع به صورت شفاف به پرستاران اعلام و نحوه هزینه کردن آن نیز به جامعه پرستاری اعلام شود. چون همه این منابع به اعتبار جامعه پرستاری به صورت مستقیم یا غیرمستقیم تامین می شود.
شریفی مقدم گفت: در دوره پنجم فعالیت سازمان نظام پرستاری به شکل عجیبی، هزینه صدور گواهی گوداستندیک از ۲۰۰ هزار تومان در ابتدای این دوره به حدود ۵ میلیون تومان رسیده که دلیل و مصوبه قانونی آن مشخص نیست و به طور شفاف در این زمینه عمل نشده است.
وی با اتکا به یکی سخنان یکی از مسئولان می گوید:‌ اخیرا آقای ویسی بازرس و عضو شورای عالی این سازمان اعلام کرده که سازمان بازرسی باید بازرسی و نظارت کند. این حرف عجیبی است. زیرا طبق قانون هر شرکتی که تاسیس می شود باید سازمان بازرسی بر آن نظارت کند اما در قانون سازمان نظام پرستاری که بانیان این سازمان در تدوین آن نقش داشتند، نظارت سازمان بازرسی بر این سازمان در نظر گرفته نشده است.
شریفی مقدم گفت: قانون سازمان نظام پرستاری به نوعی از قانون سازمان نظام پزشکی کپی شده است. اما یکسری از مفاد قانون نظام پزشکی در قانون نظام پرستاری حذف شده است. از جمله موارد حذف شده، نظارت سازمان بازرسی بر این سازمان است. در حالی که معمولا نظارت سازمان بازرسی بر همه سازمانهایی که از دولت بودجه می گیرند باید وجود داشته باشد.دبیر کل خانه پرستار افزود: طبق قانون سازمان نظام پرستاری، این سازمان خودش می تواند با تصویب شورای عالی آیین نامه‌ای برای بازرسی داشته باشد و طبق آن بازرس تعیین کند. در دوره های مختلف نیز این سازمان بازرس داشته است. اما اینکه در دوره پنجم چرا از ابتدا بازرس نداشته و در همین اواخر با تصویب شورای عالی بازرس تعیین شده محل سوال است.شریفی مقدم تاکید کرد: به ازای هر ۱۰۰۰ نفر جمعیت، حداقل باید ۳ نفر کادر پرستاری داشته باشیم که نداریم. وقتی در یک بخش بیمارستان به جای ۵ پرستار، ۲ پرستار داریم که انگیزه و توان خدمت ندارند؛ معلوم است که بیمار آسیب می بیند.دبیرکل خانه پرستار با عنوان این مطلب که وضعیت پرستاری در کشورهای همسایه مثل ارمنستان بهتر از ایران است، گفت: در کشورهای همسایه به ازای هر ۱۰۰۰ نفر جمعیت ۵ پرستار دارند و این عدد در اروپا، بین ۱۰ تا ۱۲ پرستار به ازای هر ۱۰۰۰ نفر جمعیت، متغییر است.
شریفی مقدم با اشاره به مهاجرت سالانه ۲ تا ۳ هزار پرستار از کشور، گفت: ما پرستار برای جذب داریم، اما با حقوق ۱۲ میلیونی سر کار نمی آیند.
وی افزود: چطور توقع داریم یک نیروی پرستاری با این قبیل حقوق‌ها در شلوغ ترین اورژانس بیمارستان‌های تهران کار کند.