روزی که اسطوره آزادی آفریقا درگذشت
ماندلا و راه دشواری که طی کرد
«نلسون رولیهلاهلا ماندلا» ۱۸ژوئیه سال ۱۹۱۸ در یک خانواده تمبو در روستای کوچک موزو در ناحیه متاتا، مرکز مناطق ترانسکی از استان کیپ در کشور آفریقای جنوبی به دنیا آمد. پدر ماندلا، عضو شورای سلطنتی مردم تمبو بود و او از زمان تولد این مقام را به ارث برد و ماندلا نیز قرار بود چنین مقامی را به ارث ببرد.پدر ماندلا نقشی اساسی در به سلطنت رسیدن جونگینتابا دالیندیبو در تمبو داشت. پدر ماندلا چهار همسر و در مجموع 13فرزند داشت. ماندلا در 7سالگی، نخستین عضو خانواده خود بود که به مدرسه پا گذاشت، وی در مدرسه توسط یک معلم متدیست، با تبعیت از نام هوراسیو نلسون دریاسالار انگلیسی «نلسون» نامیده شد. وقتی 9ساله بود پدرش از بیماری سل درگذشت و جونگینتابا، نایبالسلطنه سرپرستی وی را بر عهده گرفت. در یک مدرسه تبلیغی وسلی در همسایگی محل زندگی نایبالسلطنه مشغول به تحصیل شد. بر اساس رسوم تمبو، او در 16سالگی تشریف، و در موسسه شبانه روزی کلارک بری، مشغول به تحصیل فرهنگ غرب شد. او به جای 3سال، در 2سال مدرک مقدماتی خود را اخذ کرد. در 19سالگی، در سال ۱۹۳۷، به هلدتون، دانشکده وسلی در فورت بیوفورت رفت و به ورزشهای بوکس و دوومیدانی علاقمند شد. پس از شرکت در کنکور، شروع به تحصیل در مقطع کارشناسی در دانشگاه فورتهار کرد.ماندلا در پایان سال اول تحصیلات خود، در تحریم شورای نمایندگی دانشجویان که در اعتراض به سیاستهای دانشگاه انجام گرفت شرکت کرد و پس از آن از فورتهار اخراج شد. به محض ورود به ژوهانسبورگ، به عنوان نگهبان معدن شروع به کار کرد.در حین کار، تحصیلات خویش را به صورت مکاتبهای در دانشگاه آفریقای جنوبی (UNISA) به اتمام رساند و پس از آن شروع به تحصیل در رشته حقوق در دانشگاه ویتواترسرند کرد.پس از آنکه حزب ملیگرا که اکثریت اعضای آن را آفریکانسهای طرفدار سیاست جدایی نژادی آپارتاید تشکیل میدادند در انتخابات ۱۹۴۸ پیروز شد، ماندلا در مخالفت کنگره ملی آفریقا در سال ۱۹۵۲ و مبارزات کنگره خلق در سال ۱۹۵۵ که اتخاذ منشور آزادی توسط آن برنامه بنیادین آرمان ضد آپارتاید را فراهم میکرد نقشی اساسی داشت.در این زمان، ماندلا و همکارش اولیور تامبو شرکت حقوقی ماندلا و تامبو را مدیریت میکردند و خدمات حقوقی رایگان یا ارزان قیمت در اختیار آن دسته از سیاهانی که قادر به برخورداری از نمایندگی قانونی نبودند قرار میدادند. ماندلا که در آغاز طرفدار مبارزه عمومی غیر خشونتآمیز بود، در ۵دسامبر ۱۹۵۶ به همراه ۱۵۰تن دیگر دستگیر و متهم به خیانت شد و تا سال ۱۹۶۱ ادامه یافت و همگی آنان تبرئه شدند.
از ۱۹۵۲ تا ۱۹۵۹ با روی کار آمدن طبقه جدیدی از فعالان سیاهپوست (آفریکانیست) در شهرکها، فعالیت کنگره ملی آفریقا با اختلالات زیادی همراه بود. آفریکانیستها کنفرانس منشور آزادی را که در سال ۱۹۵۵ در کلیپتون برگزار شد به باد تمسخر گرفتند. پس از قتل عام حامیان کنگره پان آفریکانیست، در مارس 1960 و تحریم کنگره پانآفریکانیست و کنگره ملی آفریقا، کنگره ملی آفریقا و حزب کمونیست آفریقای جنوبی به متابعت از جنبش مقاومت آفریقا (شورشیان لیبرال) و کنگره پانآفریکانیست پرداختند. وتولی، که متهم به بیاعتنایی شده بود، به حاشیه کشانده شد و کنگره ملی آفریقا و حزب کمونیست آفریقای جنوبی به کنفرانس فراگیر آفریقا در سال ۱۹۶۱، که تمامی احزاب در آن گرد.آمدند تا به راهبرد مشترکی دست یابند متوسل شدند و در این کنفرانس ماندلا با اعلام تشکیل اومخونتووه سیزوه، که بر اساس ایرگو، نهضت چریکی یهودیان، تشکیل شده و رهبری آن را ماندلا و دنیس گلدبرگ، لیونل «راستی» برنشتاین و هارولد ولپه فعالان یهودی حزب کمونیست آفریقای جنوبی بر عهده داشتند دعوت به مبارزه نظامی کرد. در سال ۱۹۶۱، ماندلا رهبری اومخونتو وسیزوه را که خود یکی از بنیانگذاران آن بود بر عهده گرفت. او مبارزات خرابکاری علیه اهداف نظامی و دولتی را رهبری میکرد و چند دهه بعد، خصوصا در دهه ۱۹۸۰، اومخونتو وسیزوه تبدیل به جنگ چریکی علیه رژیم حاکم شد. ماندلا همچنین در خارج از کشور مبادرت به جمعآوری کمکهای مالی برای MK کرد و در دیدار با برخی از دولتهای آفریقا ترتیباتی برای آموزش شبهنظامی داد. وی در ۵ اوت ۱۹۶۲، پس از 17ماه گریز دستگیر شد و در دژ ژوهانسبورگ زندانی شد. در ۲۵اکتبر ۱۹۶۲، ماندلا به 5سال زندان محکوم شد. 2سال بعد در ۱۱ ژوئن ۱۹۶۴، به اتهام شرکتش در کنگره ملی آفریقا (ANC) برای وی حکم دیگری صادر شد. ماندلا در جزیره روبن زندانی شد و از 27سال زندان متعاقب آن 18سال را در این زندان به سر برد. در این زندان بود که ماندلا زندگینامه خود را، تحت عنوان راه دشوار آزادی نوشت. اما، ماندلا هیچ چیزی در مورد همدستی فردریک دکلرک در خشونتهای دهههای هشتاد و نود، یا نقش همسر سابق خود وینی ماندلا در آن قتلعام افشا نکرد. او بعدها در همکاری با دوست روزنامهنگار خود آنتونی سمپسون به بررسی این مسائل پرداخت. نخستین انتخابات دموکراتیک آفریقای جنوبی که در آن همه افراد میتوانستند شرکت کنند در تاریخ ۲۷ آوریل ۱۹۹۴ برگزار شد. کنگره ملی آفریقا اکثریت را در انتخابات به خود اختصاص داد، و ماندلا، به عنوان رهبر کنگره ملی آفریقا، به عنوان نخستین رئیس جمهور سیاهپوست کشور برگزیده و در دولت اتحاد ملی دکلرک از حزب ملیگرا به عنوان معاون رئیسجمهور برگزیده شد. ماندلا به عنوان رئیسجمهور از ماه می۱۹۹۴ تا ژوئن ۱۹۹۹، رهبری انتقال از فرمانروایی اقلیت و آپارتاید را بر عهده داشت، و به خاطر حمایت از صلح ملی و بینالمللی، تحسین بینالمللی را به دست آورد. وی نخستین رئیس جمهور آفریقای جنوبی است که در انتخابات دموکراتیک عمومی برگزیده شد و پیش از ریاست جمهوری از فعالان برجستهٔ مخالف آپارتاید در آفریقای جنوبی و رهبر کنگره ملی آفریقا بود. نلسون ماندلا در ماه ژوئن سال 2013 به دلیل ذاتالریه در بیمارستانی در پرتوریا بستری شد و در (۱۴ آذر٬ ۵ دسامبر) در ۹۵سالگی درگذشت.