درباره مرگ «رؤیایی»

از اخبار تلخ این روزها یکی هم درگذشت یداله رؤیایی، شاعر متفاوت ایرانی، بانی و شارح شعر حجم بود. با مرگ «رؤیایی» به‌نوعی نسل شاعران مشهوری که بی‌واسطه نیما را دیده و درک کرده بودند به پایان رسید. چند ماهی پس از درگذشت براهنی، هوشنگ ابتهاج از دنیا رفت و الان هم که رؤیایی روی در نقاب خاک کشیده است. اگر چه هر یک از این سه شاعر دنیای خاص و متفاوتی را در شعر پی می‌گرفتند اما به دلیل هم‌دوره و تا حدی پیشگام بودن در زمانه خود نکات اشتراکی هم داشتند. رؤیایی اما در شعرش ثبات و جدیت بیشتری داشت و می‌توان گفت که متفاوت‌ترین شاعر مدرن فارسی است و هم کسی است که برای شعر و شاعری بیانیه نوشت و محفل ساخت. شعر حجم او از سال‌های 46 و 47شمسی با تعدادی از جوانان آغاز شد و اولین حرکت گروهی با نام حجم گرایی در شماره دوّم دفتر «شعر دیگر» بروز پیدا کرد. پیروان شعر حجم در 1348شمسی، بیانه‌ای در خصوص کار خود منتشر کردند. مانیفست دوّم شعر حجم در سال 1353 و در آیندگان ادبی انتشار یافت. مانیفست حجم گرایی با عضویت شاعرانی ازجمله: پرویز اسلامپور، بیژن الهی، بهرام اردبیلی، فریدون رهنما، محمود شجاعی و یدالله رویائی تشکیل شد و اولین اشعاری از این نوع در دفترهای «روزن»-شماره اوّل و سوّم انتشار یافت. اگر چه تقریباً به‌جز خود یداله رؤیایی کسی به‌طور پیگیر بر این روش باقی نماند و شعر نگفت اما بعضی از این شاعران مثل پرویز اسلام‌پور، بیژن الهی و بهرام اردبیلی هم شعرهای متفاوت و ماندگاری سرودند. رؤیایی با تأثیر از فلاسفه آلمانی و عرفان ایرانی در چند دفتر شعر خود دست به نوآوری‌هایی زد و اشعاری خلق کرد که با اینکه از فرم و زبان خاصی برخوردارند اما توانسته‌اند موردتوجه مخاطبان خاص شعر مدرن فارسی قرار بگیرند و بعضی اشعارش هم این قدرت را داشته‌اند که در حافظه‌های شعردوستان جای بگیرند. یداله رؤیایی بعد از انقلاب ساکن کشور فرانسه شد و با مواضع سیاسی که داشت هیچ‌وقت فرصت پیدا نکرد به ایران برگردد و مثل بعضی از هنرمندان دیگر ایرانی در خارج از کشور و زبانی که به آن شعر می‌سرود از دنیا رفت.