برجام؛ از «امید» مردم تا «بیم» برخی محافل

دور جدید مذاکرات که پس از پنج ماه تعلیق مذاکرات، از روز پنج‌شنبه ۱۳مردادماه، آغازشده بود، با اعلام متن نهایی شده توسط اتحادیه اروپا به پایان رسید و هیات‌های شرکت‌کننده، ازجمله هیات ایرانی به کشور خود برگشتند. متن مذاکرات انتشار نیافته است. خبرگزاری‌های مختلف، از برطرف شدن بعضی موانع باقی‌مانده در مذاکرات خبر دادند و اعلام کرده‌اند که محتوای پیش‌نویس تهیه‌شده برای طرفین راضی‌کننده است. مرندی مشاور تیم مذاکره‌کننده، شانس موفقیت این مذاکرات را ۵۰درصد به‌عبارتی‌دیگر احتمال عدم توافق را ۵۰درصد اعلام کرده بود. این به معنای این است که این دور مذاکرات، در لبه امیدواری و ناامیدواری است. کار کارشناسی روی متن پیشنهادی اتحادیه اروپا در داخل شروع‌شده است و هنوز، نتیجه نهایی بررسی‌ها اعلام‌نشده است. به نظر می‌آید همان‌هایی که برجام ۱۳۹۴ را یک موفقیت برای ایران حداقل برای تعلیق تحریم‌ها می‌دانستند، همچنان امیدوارانه مذاکرات را دنبال می‌کنند، شاید موفقیت در مذاکرات، بتواند گشایشی برای رفع تحریم‌ها بیافرینند. 
فضای مجازی و افکار عمومی پر است از نظرات اندیشمندان و دلسوزانی که به‌قصد موفقیت تیم مذاکرات ایران، ارائه طریق می‌کنند و دل به موفقیت مذاکرات دارند، زیرا که دل به توسعه ایران دارند و از اینکه ایران درگیر با بحران‌های متعدد اقتصادی، سیاسی است هراسناک‌اند. از میان موافقان دولت سیزدهم، کسانی هم دیده می‌شوند که علی‌رغم مخالفت‌های قبلی با برجام، اکنون به این باور رسیده‌اند که برای موفقیت دولت و نیز گشایش در معضلات خارجی کشور، لازم است برجام به هر ترتیب احیا شود. اینان به این باور رسیده‌اند که نمی‌توان معادلات اقتصادی، اجتماعی داخلی را از روابط خارجی و حتی مذاکرات هسته‌ای و تحریم‌ها منفک کرد. 
ولی همچنان مخالفان داخلی برجام، پر زور مخالفت می‌کنند؛ همان‌هایی که از همان ابتدا، برجام را مخالف منافع خود می‌دانستند، همچنان بر طبل مخالفت با برجام می‌زنند. اینان همچنان امید به ناموفق شدن برجام دارند. اینان برجام را با امان‌نامه یزید برابر می‌دانند و توییت می‌زنند که «شیعه حسینی نه دل به امان‌نامه یزید خوش می‌کند و نه با برجام یزیدیان زمان تکلیفش را از یاد می‌برد.» توییت وزیر مسکن در مخالفت با برجام، نشان می‌دهد که نیروهایی از درون تیم دولت، در مخالفت با تیم مذاکره‌کننده اقدام می‌کنند. این مخالفت‌ها را باید در کنار مخالفان خارجی برجام گذاشت. 
قطعاً همچنان صهیونیست‌ها و لابی آنان در آمریکا که موفقیت ایران می‌تواند شکست بزرگی برای آنان باشد، دل در گرو شکست مذاکرات برجام دارند. مخالفان خارجی اعم از افراطیون اسراییلی و آمریکایی با همه زور و قدرت بین‌المللی، به دنبال شکست مذاکرات هستند. 
شاید دور جدید درگیری میان جهاد اسلامی و رژیم صهیونیستی و نیز اعلام شناسایی طرح ترور مایک پمپئو را بتوان در راستای برهم زدن تلاش‌ها برای احیای برجام تلقی کرد. حسین شریعتمداری نوشته است: «برخلاف آنچه مقامات و رسانه‌های غربی اعلام می‌کنند و در داخل کشور توسط شماری از مدعیان اصلاحات تکرار می‌شود تا‌کنون مذاکرات وین به هیچ نتیجه‌ای که تضمین‌کننده منافع ملی کشورمان باشد، نرسیده و مذاکرات درباره چهار محور اصلی، کماکان بی‌نتیجه مانده است.» اسماعیل کوثری عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس گفته است: «آمریکا تضمین ندهد، مذاکرات به نتیجه نخواهد رسید، دوران قلدری غربی‌ها در جریان مذاکرات تمام‌شده است»
 او گفته است: «این تیم اجازه نخواهد داد طرف غربی با زورگویی نظر خود را به ایران تحمیل کند.» و در نهایت مشخص نیست که امید کسانی که دل به موفقیت مذاکرات بسته‌اند تا چه حد تعبیر خواهد شد؟ ما به‌عنوان یک ایرانی، امید به رسیدن به یک نتیجه برد-برد داریم که ایران بتواند به منافع اقتصادی مناسب دست پیدا کند ولی به نظر می‌آید برای رسیدن به این نقطه، راه بس دراز است و ما باید همچنان به آینده بنگریم.