برجام در انتظار تصمیم پایتخت‌ها

همدلی| پس از پنج روز مذاکرات کارشناسی و سیاسی میان هیات‌های مذاکره‌کننده ایران و ۱+۴ و آمریکا که به‌صورت غیرمستقیم و با هماهنگی نماینده اتحادیه اروپا در وین انجام شد، مذاکره‌کنندگان با تفاسیر و تعابیر متفاوتی وین را به مقصد پایتخت‌هایشان ترک کردند. این مذاکرات بر سر دو سه موضوع باقی‌مانده در رابطه با رفع تحریم‌ها، مسائل پادمانی میان ایران و آژانس و تضمین عدم خروج یک‌جانبه آمریکا از پنجشنبه هفته گذشته در هتل کوبورگ وین و پس از پنج ماه به‌طور حضوری و مستقیم آغاز شد. در این مدت به‌جز هیات مذاکره‌کننده ایران و آمریکا و اتحادیه اروپا، سایر کشورها در سطح کارشناسان در جریان مذاکرات قرار گرفتند؛ اما به‌طورکلی مذاکرات به‌واسطه گری نماینده اتحادیه اروپا میان ایران و آمریکا در جریان بود.بر اساس گزارش رسانه‌ها و اظهارات مقامات حاضر در مذاکرات، موضوعی که بیشتر از همه در این دور مورد تأکید و توجه قرار گرفت، سؤالات پادمانی میان ایران و آژانس است که از سه سال پیش از سوی رژیم صهیونیستی با طرح ادعاهایی که از سوی ایران رد و جعلی اعلام‌شده، مطرح‌شده است. طی این سه سال موضوعات و سؤالات آژانس از ایران حول چهار مکان شکل گرفت. مکانی در ورامین، دیگری در تورقوزآباد نزدیکی تهران، سایتی در مریوان یا آباده و آزمایشگاه جابربن حیان که در مورد آخر موضوع ظاهراً میان ایران و آژانس حل‌شده است. بااین‌حال سؤالات آژانس درباره سه مکان دیگر به وجود همکاری و حسن نیت ایران هم چنان از سوی آژانس لاینحل مانده است.بر اساس بیانیه مشترک میان ایران و آژانس در تاریخ ۵مارس ۲۰۲۲، ایران حسن نیت خود را در تعامل با آژانس با ارائه اطلاعات فنی دقیق نشان داد. ایران اجازه بازرسی از این مکان‌ها را صادر کرد. انتظار این بود که آژانس نیز با رویکردی مستقل، بی‌طرفانه و حرفه‌ای، اقدامی سازنده و واقع‌بینانه در جهت عادی‌سازی موضوعات پادمانی که به اذعان خود آژانس به‌هیچ‌وجه درباره این سؤالات نگرانی اشاعه‌ای ندارد، صورت دهد اما این اتفاق نیفتاد و در میان مذاکرات ایران و آژانس و برخلاف بیانیه مشترک فوق، سه کشور اروپایی با چراغ سبز آمریکا و اسراییل مسیر تشدید فضا و تصویب قطعنامه علیه ایران را در پیش گرفتند که با واکنش جدی ایران مواجه شد.جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا دوشنبه‌شب بعد از اعلام پایان این دور از مذاکرات و بازگشت هیات ها به پایتخت‌هایشان برای مشورت و تصمیم‌گیری در توییتی نوشت که پایتخت‌ها هم‌اکنون باید در خصوص متن نهایی توافق بر سر احیای برجام تصمیم‌گیری کنند. او مدعی شد که مذاکره‌کنندگان از این مذاکرات و گفت‌وگوهای نزدیک میان ایران و آمریکا برای تنظیم و رسیدگی به برخی مشکلات باقی‌مانده در متن توافقی که او به هماهنگ‌کننده توافق هسته‌ای برجام در ۲۱ جولای ارائه کرده، استفاده کرده‌اند.بورل نوشت: «بر سر هر آنچه می‌توانست مذاکره انجام گیرد، مذاکره شد و حال آنچه مذاکره شده در متن نهایی قرار دارد. بااین‌حال پشت هر مشکل فنی یا پاراگرافی، یک تصمیم سیاسی قرار دارد که پایتخت‌ها باید در خصوص آن‌ها تصمیم‌گیری کنند. اگر این پاسخ‌ها مثبت باشند، آن‌وقت می‌توانیم توافق را امضا کنیم.» توییتر رسمی خبرگزاری فرانسه نیز به نقل از یک مقام اروپایی مدعی شد که اتحادیه اروپا، متن نهایی مذاکرات هسته‌ای با ایران را به طرف‌های مذاکرات ارائه داده است. شبکه الجزیره نیز دراین‌باره به نقل از یک مقام اروپایی ادعا کرد: «پیشنهاد اروپا آخرین و بهترین متن برای بازگشت آمریکا به توافق هسته‌ای با ایران است. اتحادیه اروپا متن نهایی توافق هسته‌ای با ایران را ارائه کرد.»میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی واقع در وین نیز در توییتی نوشت: «خبری فوری! هماهنگ‌کننده اتحادیه اروپا، متن نهایی پیش‌نویس احیای برجام را توزیع کرد. مشارکت‌کنندگان در مذاکرات وین حال باید تصمیم بگیرند که آیا این طرح قابل‌قبول است یا نه. اگر مخالفتی صورت نگیرد، توافق هسته‌ای احیا خواهد شد.» یک مقام وزارت خارجه آمریکا نیز اعلام کرد که واشنگتن آماده حصول سریع توافق بر سر احیای برجام است.اما ظاهراً نظر ایران متفاوت از آن چیزی است که طرف‌های دیگر برجام بر آن تأکید دارند. در همین زمینه، یک مقام وزارت امور خارجه ایران درباره احتمال آماده شدن متن نهایی توافق گفت: «با توجه به ادامه بحث‌ها درباره چند موضوع مهم باقی‌مانده، هنوز در مرحله‌ای قرار نداریم که از نهایی شدن متن سخن بگوییم.»