«ساقی»ها در کمین دانش‌آموزان

همدلی| یک روانشناس ضمن آنکه درباره مصرف مواد مخدر در بین دانش آموزان هشدار می‌دهد می‌گوید مکان فروش برخی از این مواد در مقابل دبیرستان‌ها در مغازه‌ها و دکه‌هاست. بر اساس آمار مسئولان سن اعتیاد در بین دانش آموزان به دو درصد رسیده است و میانگین سن اعتیاد در کشور به 24سال رسیده است. حالا غلامعلی افروز، روانشناس و استاد دانشگاه تهران نسبت به مصرف مواد اعتیادآور دیگری مثل کراک در بین دانش‌آموزان هشدار داده است و می‌گوید: مکان فروش برخی از فروشنده‌های مواد مخدر و اعتیادآور نظیر گل، حشیش و کراک مقابل دبیرستان‌هاست و برخی از دکه‌ها و مغازه‌ها در کنار کاسبی خود گل، حشیش و ... می‌فروشند که نشان از سود این مواد برایشان دارد. این روانشناس با بیان اینکه علائمی نظیر بی‌قراری، اضطراب، افسردگی، افت تحصیلی، بی‌نظمی، تیرگی پوست، بی‌حوصلگی و تندخویی از جمله نشانه‌های مصرف مواد مخدر و اعتیادآور در نوجوانان هستند، نظارت اصلی را بر عهده معلمان و والدین می‌داند و می‌گوید: آن‌ها باید از حالات چهره و تمرکز بچه‌ها، مصرف مواد اعتیادآور را تشخیص دهند. او به ایسنا گفته نوجوانان و جوانان حاضر در مهمانی‌ها بعضاً مواد اعتیادآوری نظیر حشیش را به‌عنوان سورپرایز آن مهمانی مصرف می‌کنند و یا این مواد را در قالب قرص به یکدیگر تعارف می‌کنند تا به سرخوشی برسند، حال‌آنکه این سرخوشی محدود است و پس از مدتی دچار کسالت می‌شوند. افروز با اشاره به مجاز بودن فروش و مصرف مواد مخدر در برخی کشورها مثل کشورهای اروپایی و آمریکای شمالی می‌گوید: در آمریکا فروش مواد مخدر مجاز است همان‌گونه که فروش اسلحه و مشروبات الکلی مجاز است. این به معنای بی‌ضرر بودن و اعتیادآور نبودن این مواد نیست. آخرین یافته‌های جهانی در سال ۱۹۷۹ نشان داد که حتی مصرف یک قطره الکل سلول‌های مغز را منقبض و کوچک می‌کند.
  میانگین سن اعتیاد در کشور 24سال
هشدارهای این روانشناس در شرایطی است که بر اساس آمارهای مراجع رسمی در سال‌های گذشته مصرف مواد مخدر در بین نوجوانان افزایش پیداکرده است تا جایی میانگین سن اعتیاد در کشور 24سال اعلام‌شده است. اصغر باقرزاده معاون پرورشی و فرهنگی وزارت آموزش‌وپرورش با بیان اینکه آمار دقیقی از تعداد دانش آموزان مبتلا به مواد مخدر نداریم، می‌گوید: آمار نه‌تنها در ایران بلکه در کل کشورهای جهان نگران‌کننده است این‌طور نیست که ما خیالمان در این زمینه راحت باشد. متأسفانه دسترسی به مواد مخدر آسان‌تر شده است و تشویق‌ها و توضیحاتی در فضای مجازی دانش آموزان را به این مسئله هدایت می‌کند؛ اما هنوز به این صورت هم نیست که کار ازدست‌رفته یا کار از کار گذشته باشد؛ بنابراین توصیه ما به فرهنگیان و والدین این است که زمینه‌های پیشگیری از اعتیاد را فراهم کنید. باقرزاده با اشاره به اینکه برخی از مواد مخدر مثل ریتالین به بهانه‌های درسی مورداستفاده قرار می‌گیرد، گفت: متأسفانه همه این‌ها دارای اشکال است. ما زمینه‌های مثبت ماجراجویی و استرس‌زایی و تنش‌زایی را با ورزش مهار می‌کنیم تا با هیجانات مثبت کنجکاوی کودکان را ارضا کنیم. خصوصاً کنجکاوی دانش آموزان دختر را در بستر بازی دنبال می‌کنیم به این جهت که پسران با اینکه عمدتاً کنجکاوی بیشتری دارند؛ اما برنامه‌های بازی بیشتری را هم برای خودشان می‌توانند داشته باشند.
 شیوع اعتیاد در بین دانش آموزان دو درصد است
اسکندر مؤمنی، دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر اما شیوع اعتیاد در میان دانش‌آموزان را دو درصد اعلام کرده است.
دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر در ادامه با اشاره به نتایج یک پژوهش گفت: از کسانی که سؤال کردند «چرا معتاد شدید؟» بیش از ۳۰درصد گفتند ما نمی‌دانستیم با یک‌بارمصرف معتاد می‌شویم و بیش از ۳۰درصد دیگر گفتند نتوانستیم در قبال همسالان که به ما پیشنهاد دادند، مقاومت کنیم و «نه» بگوییم.
 ترجیح جوانان برای استفاده از «گل» به دلیل مصرف راحت‌تر
فرزانه سهرابی، پژوهشگر حوزه اعتیاد علت مقبولیت گل در بین جوانان و نوجوانان را نحوه استعمال آن می‌داند. او به ایسنا گفته: چون شیوه مصرف تریاک سخت است، یعنی نیاز به این است که فرد در مکانی مشخص و با ابزاری ویژه مصرف کند، گرایش جوانان به آن کمتر است، در مقابل ازآنجاکه مصرف موادی مانند گل و شیشه راحت‌تر بوده درعین‌حال میان جوانان رایج‌تر است و گروه‌های سنی جوان را بیشتر در معرض تهدید قرار داده است.
سهرابی ضمن ارائه ترسیمی از وضعیت موجود اعتیاد در کشور، اظهار می‌کند: افزایش شیوع اعتیاد سالانه و به دنبال آن کاهش سن شروع اعتیاد در کشور، تغییرات الگوی مصرف مواد از مواد مخدر سنتی به‌سوی مواد روان‌گردان و محرک، افزایش تولید تریاک در کشورهای همسایه و گسترش قاچاق مواد از مسیر ترانزیتی ایران و همچنین تولید بی‌سابقه مواد صنعتی مانند شیشه که ذائقه مصرف بسیاری از مصرف‌کنندگان است و گسترش طرح‌های حوزه درمان و کاهش آسیب در مقابل طرح‌های حوزه پیشگیری نشان می‌دهد که وضعیت موجود نیاز به بازنگری در سیاست‌ها و برنامه‌ها دارد.
 بسیاری از نوجوانان مصرف‌کننده مواد خانواده ناکارآمد یا والد معتاد دارند
این پژوهشگر حوزه اعتیاد ادامه می‌دهد: هرچند برنامه‌های حوزه درمان و به‌ویژه مبارزه با عرضه باید ادامه یابد، اما آسیب‌شناسی این برنامه‌ها نشان داد که اگر در حوزه پیشگیری طرح‌ها و برنامه‌های جدی انجام می‌شد، وضعیت موجود بسیار بهتر بود.
 به‌ویژه پیشبرد برنامه‌های پیشگیرانه در خانواده‌ها و مدارس می‌تواند برای افراد در معرض اعتیاد بسیار کارساز باشد. تجربه ثابت کرده بسیاری از افرادی که در نوجوانی روی به مصرف تفننی مواد و سیگار می‌آورند، دارای خانواده‌های ناکارآمد یا والد معتاد بوده‌اند، انجام برنامه‌های پیشگیرانه برای این دسته می‌تواند در پیشگیری از اعتیاد در آینده بسیار مفید باشد. ازاین‌رو پیشنهاد می‌شود، متولیان، سیاست‌گذاران و برنامه‌ریزان اولویت را در تدوین و اجرای برنامه‌های پیشگیرانه قرار دهند.