ماسکها را دور نیندازید، کرونا برمیگردد
محمدرضا محبوبفر (کارشناس حوزه سلامت)پس از خروج پیدرپی کشورهای جهان از پاندمی و لغو محدودیتها و ممنوعیتهای کرونا، بار دیگر اخبار منتشرشده حاکی از بروز موج جدید بیماری است. افزایش موارد کووید۱۹ در سراسر آمریکا و اروپا سبب شده میزان پذیرش در بیمارستانها بهویژه در بین بزرگسالان مسن و همچنین کودکان شروع به افزایش بگذارد. گزارش میشود موج جدید کووید در ایالاتمتحده و اروپا و در کشورهایی مانند بریتانیا، آلمان، فرانسه، یونان، اتریش و ایتالیا و آمریکا ناشی از دو زیرواریانت اُمیکرون آغاز شده است. زیرواریانت های BA.4 و BA.5 اُمیکرون منجر به یک موج جدید در اروپا و آمریکا شدهاند که باعث مقداری افزایش در موارد بستری در این کشورها شده است.
پیشتر نسبت به ظهور زیرواریانت های اُمیکرون که کاملاً از حفاظت واکسنها فرار میکند، هشدار دادهشده بود. مدیرعامل شرکت بیونتک در مصاحبه با فایننشیال تایمز عنوان کرده بود «همزمان با اینکه کشورهای مختلف برای تزریق دوزهای تقویتی در فصل پاییز پیش رو آماده میشوند، ممکن است یک زیرواریانت اُمیکرون که بهطور کامل از حفاظت ناشی از واکسنها فرار کند، ظهور پیدا کند.
بنابراین بحث درباره اینکه آیا نیاز است سریعتر به سمت استفاده از یک واکسن بهروز شده برویم یا خیر، فوریت دارد.» اوگور شاهین میافزاید: «تعدادی از مطالعات نشان دادهاند عفونتهای قبلی ناشی از سویه اصلی اُمیکرون که با نام BA.1 شناخته میشود، پاسخ آنتیبادی قوی را علیه نسخههای جدیدتر این واریانت تولید نمیکنند. یافتهها حاکی از آن است که واکسنهای درحالتوسعه برای مقابله با BA.1 نیز محافظت خوبی را علیه نسخههای جدیدتر این واریانت ارائه نمیدهند.» شکلگیری موج جدید کرونا در آمریکا و اروپا با ظهور دوباره بیماری در کشورهای خاورمیانه همزمانشده است. نهادهای درمانی منطقه میگویند اسرائیل در یک هفته اخیر شاهد افزایش ۷۰درصدی بستری شدن مبتلایان به کووید۱۹ بوده و حدود 10تن در هفته گذشته براثر کووید جان خود را ازدستدادهاند.
با مشاهده روند کنونی بیماری و بازگشت ویروس با جهشهای جدید به چندین قاره در جهان، سفیر آمریکا در پکن میگوید ویروس کرونا دستبردار چین نیست و گسترش دوباره ویروس کرونا در چین، وضعیت پایتخت این کشور را در حالت هشدار قرار داده است و قرنطینههای چین تا سال ۲۰۲۳ ادامه پیدا میکند. اوجگیری دوباره کرونا در هند نیز منجر به ثبت ۱۷هزار ابتلای جدید در این کشور شده است.
سازمان جهانی بهداشت اعلام کرده پس از پنج هفته کاهش مرگومیر ناشی از ویروس کرونا، تعداد تلفات گزارششده در سطح جهان در هفته گذشته چهار درصد افزایشیافته و تاکنون ۸۷۰۰مورد مرگ ناشی از کووید۱۹ در جهان ثبتشده که شامل افزایش ۲۱درصدی موارد مرگ در قاره آمریکا و افزایش ۱۷درصدی در غرب اقیانوس آرام بوده است. این سازمان افزوده که موارد ابتلا به ویروس کرونا در جهان هرچند در ماههای گذشته رو به کاهش گذاشتهشده بود، اما ۳/۲میلیون مورد جدید طی 10روز اخیر گزارششده که آغاز روند افزایشی بیماری را نشان میدهد. بااینحال افزایش قابلتوجهی از عفونت در برخی از مناطق وجود دارد بهطوریکه خاورمیانه و آسیای جنوب شرقی به ترتیب ۵۸ و ۳۳درصد افزایش موارد را گزارش کردند. سازمان جهانی بهداشت درعینحال از تزریق واکسنهای ویژه اُمیکرون بهعنوان دوز تقویتی حمایت کرده است و گروه مشاوره فنی این نهاد بینالمللی نوید داده یک واکسن اصلاحشده ویروس کرونا که واریانت اُمیکرون را هدف قرار میدهد، میتواند بهعنوان یک دوز تقویتی برای افزایش میزان ایمنی تزریق شود. این گروه اذعان داشته چنین واکسنی سازگار با یک واریانت ویروس کرونا ممکن است برای افرادی مفید باشد که قبلاً سری اولیه واکسنها را دریافت کردهاند، و لذا این واکسنها میتوانند پس از دریافت مجوز مصرف اورژانسی یا تأیید یک مرجع نظارتی سختگیرانه ملی، برای استفاده در سطح جهانی نیز توسط WHO در نظر گرفته شوند. البته شرکتهایی مانند مدرنا و فایزر درحالتوسعه واکسنهای تقویتی بالقوه نسل بعدی هستند که هم واریانت اُمیکرون و هم سویه اصلی ویروس کرونا را هدف قرار میدهند.
افزایش موارد ابتلا به کرونا در بحرین، قطر، امارات، کویت، لبنان، عربستان سعودی، عراق، فلسطین، افغانستان، ایران و عمان علیرغم کاهش انجام تست در کشورها میتواند یک زنگ خطر باشد. در حوزه کشورهای منطقه مدیترانه شرقی که ایران هم در آن حضور دارد، نسبت به هفته قبل، موارد هفتگی کرونا افزایشیافته است و برخی شواهد محیطی نشان از گردش توأمان ویروسهای جهشیافته دلتا و اُمیکرون در این منطقه و از جمله کشور ایران دارد. روزهای بدون فوتی کرونا در حالی در ایران بزرگنمایی و جشن گرفته میشود که در پی گشایش مرز زمینی عراق، نمونهگیری آزمایش کرونای حدود ۳۰درصد از مجموع ۴۵۰نفر از زائران مازندرانی عتبات عالیات که در روزهای اخیر با سفر هوایی از مبدأ کشور عراق وارد فرودگاه دشت ناز شدهاند، مثبت بوده که این رقم، زنگ خطر شیوع دوباره این ویروس خطرناک در کشور را به صدا درآورده است. در ایران در شرایطی که در ۵۰کشور جهان، روند کرونا افزایشی شده و زمزمه واریانت جهشیافته جدید شنیده میشود، اخبار منتشرشده دلالت از آن داشته است که دو استان مازندران و خوزستان با افزایش تعداد مبتلایان روبهرو هستند و تغییرات بیماری در تهران نیز مشاهدهشده است. باوجودآنکه رئیسجمهوری کشورمان برخلاف دیدارهای قبلی مقامات خارجی، در پایان هفته گذشته در دیدار وزیر خارجه روسیه، ماسک بر صورت زده بود، گمانهزنیها حاکی از آن است که این تغییرات رفتاری میتواند در ارتباط با شیوع دوباره بیماری در جهان و همچنین افزایش تعداد مبتلایان کرونا در ایران باشد. علیرغم بهکارگیری دستورالعملهای بهداشتی در جلسات رسمی دولتی و تأکید رئیسجمهور در جلسه روز گذشته ستاد کرونا مبنی بر اینکه «روند نزولی کرونا باعث عادی انگاری بیماری نشود»، بر سر گذرگاهها و معابر و خیابانهای شهری، تبلیغات رهاسازی ماسکها در بیلبوردهای شهرداری تهران و دیگر شهرها به چشم میخورد. همچنین در روزهایی که هیچکس نمیداند وضعیت کرونا در یک ماه آینده چه خواهد بود، تاکنون مقامات بهداشتی و درمانی ایران برای بازگشت حجاج از سفر حج و عتبات عالیات و مواجهه با احتمال ابتلای آنان به بیماریهای مختلف از جمله کرونا در جریان انجام مناسک حج و زیارت، برنامهای جهت قرنطینه و اطمینان از سلامت حجاج تدارک ندیدهاند.