مثلث ایران، عربستان و آمریکا در فاز جدید

در دوران ریاست جمهوری ترامپ روابط تهران _ واشنگتن بر خلاف دوران باراک اوباما بسیار خصمانه و کینه‌توزانه شده بود، کاخ سفید با تحمیل انواع تحریم‌ها، ایران را تحت‌فشار فزاینده قرار داده بود. از سوی ديگ ر، در این دوران، آمریکا به عربستان (به‌عنوان دشمن فعلی نظام جمهوری اسلامی) نزدیک شد ریاض هم تلاش بسیار کرد از فرصت پیش‌آمده -که متفاوت با دوران ریاست جمهوری باراک اوباما در کاخ سفید بود - نهایت استفاده را ببرد و ایران  را بیش‌ازپیش منزوی و منفعل کند. با ورود «جو بایدن» به کاخ سفید و طرح پیگیری جدی پرونده قتل وحشتناک «جمال قاشقچی» روزنامه‌نگار عربستانی‌الاصل روزنامه «واشنگتن‌پست» پیش‌بینی می‌شد روابط واشنگتن-ریاض به گرمی دوران ترامپ نخواهد بود و در مقابل روابط تهران-واشنگتن در سایه مذاکرات هسته‌ای در چارچوب برجام از سابق سرتر نباشد. ریاض با سرخوردگی از رابطه گرم و صمیمانه با واشنگتن در دوران بایدن بر آن شد با میانجیگری بغداد، یخ‌های روابطش با تهران را ذوب کند. از همین رو به مذاکره با مقامات تهران روی آورد؛ به‌طوری‌که تا کنون پنج دور مذاکره در پایتخت عراق انجام‌گرفته است. پیش‌بینی‌ها حکایت از احتمال بالای تجدید رابطه بین دو کشور ایران و عربستان و افتتاح سفارتخانه‌ها در تهران و ریاض دارد. اگرچه اظهار علاقه ریاض به برقراری روابط با تهران پیامی برای دستگاه دیپلماسی آمریکا در دوران بایدن بود.
ظاهراً به بن‌بست رسیدن مذاکرات هسته‌ای در وین و قرار گرفتن سرنوشت برجام در هاله‌ای از ابهام از یک‌سو، و بحران انرژی که ممکن است براثر درگیری‌های نظامی در اوکراین در کشورهای غربی و آمریکا پیش بیاید از دیگر سو، واشنگتن را بر آن داشت تا از پیگیری حقوق بشری پروند قاشقچی دست بردارد و به‌طرف ریاض گرایش پیدا کند. به‌طوری‌که امکان دارد در ماه آینده بایدن سفری به ریاض داشته باشد و با پادشاه و ولیعهد عربستان وارد مذاکره شود. از هم‌اکنون تغییری متفاوت با چند ماه گذشته در قبال ایران در دستگاه دیپلماسی ریاض و اظهارات مقامات ارشد ریاض ملاحظه می‌شود. اخیراً محمد بن سلمان؛ ولیعهد عربستان در دیدار با «سیسی» رئیس‌جمهور مصر و ملک عبدالله پادشاه اردن در محکومیت فعالیت‌های هسته‌ای ایران برآمد. از طرف دیگر، جو بایدن هم با سفر احتمالی به ریاض و دیدار با مقامات عربستانی ضمن آنکه می‌خواهد از وقوع بحران انرژی جلوگیری کند، تصمیم دارد این پیام را برای جمهوری اسلامی ارسال کند که در صورت پافشاری تهران بر خواسته‌هایش در مذاکرات وین، راه را برای ارتباط قوی‌تر واشنگتن -ریاض می‌گشاید.با توجه به وعده‌های انتخاباتی بایدن در دوران تبلیغات ریاست جمهوری مبنی بر سرانجام رساندن مذاکرات برجام و پیگیری قتل قاشقچی اگر برجام در بن‌بست قرار بگیرد و پرونده قتل قاشقچی از دستور کار بایدن خارج شود به‌احتمال‌قوی به نفع او در انتخابات آینده ریاست جمهوری آمریکا نخواهد بود.در ورای اظهارات مقامات عربستان و دیدار بایدن از ریاض ، بهتر آن است تهران در هر دو مذاکرات در وین و بغداد حضوری فعال داشته باشد و به نشست‌ها ادامه دهد زیرا، هرگونه افزایش تنش در منطقه به نفع هیچ‌کدام از کشورها نخواهد بود.