راز ۱۳۹میلیارد دلاری فاش شد!

همدلی| بعد از حدود شش سال سکوت درباره دارایی‌های صندوق توسعه ملی، سرانجام اعلام رقم ۱۳۹میلیارددلاری، محرمانگی را که بهانه عدم انتشار گزارشی دراین‌باره بود از بین برد؛ مراجع بین‌المللی، از این اتفاق به‌عنوان پرده برداشتن از راز صندوق توسعه ملی ایران یاد کردند.
به گزارش ایسنا، به تازگی گزارشی از سوی موسسه جهانی صندوق‌های ثروت ملی (Global swf) که در نیویورک قرار دارد، منتشر شد و نشان داد که صندوق توسعه ملی ایران با ۱۳۹میلیارد دلار دارایی از رتبه ۳۵ به ۱۷در بین صندوق‌های ثروت ملی بزرگ جهان رسیده است. این اعلام البته با ابراز تعجب از اینکه بعد از سال‌ها، صندوق توسعه ملی ایران از ترازنامه خود رونمایی کرده، همراه بود و این موسسه در گزارش خود عنوان کرد که صندوق از یک راز پرده برداشته است.
اگر مروری بر وضعیت گزارش‌های صندوق توسعه ملی در زمان حضور شش رئیس هیات عامل آن از زمان شروع فعالیت تاکنون داشته باشیم، اینکه سال‌ها آمار دارایی آن اعلام نشده و اکنون راز آن فاش شده را به‌وضوح تایید می‌کند.
تشکیل صندوق توسعه ملی، طبق بند(ح)ماده۸۴ قانون برنامه پنجم توسعه، در سال ۱۳۸۹ در مجلس تصویب و  در بهمن‌ماه همان سال به رئیس‌جمهور دولت دهم ابلاغ شد. بر این اساس، سال ۱۳۹۰ آغاز رسمی  واریز حداقل ۲۰درصد از منابع حاصل از صادرات نفت، گاز و فرآورده‌های نفتی به صندوق، طبق قانون بودجه بود و مقرر شد سالانه سه درصد به آن اضافه شود، از سال ۱۳۹۶ و با اجرای برنامه ششم توسعه هم تکلیف شد ۳۰درصد درآمد نفتی به صندوق واریز و سالانه دو درصد افزایش پیدا کند.
 فرزین با ۵۵میلیارد دلار تحویل داد
نخستین رئیس هیات عامل صندوق توسعه ملی، رحیم قربانی بود که از تیرماه ۱۳۹۰ تا خرداد ۱۳۹۱ مسئولیت صندوق را بر عهده داشت، بعد از او محمدرضا فرزین (مدیرعامل فعلی بانک ملی)، به این سمت منصوب شد که البته مدت حضور  چندان طولانی نبود، با تغییر دولت، در مهرماه ۱۳۹۲ و با حکم حسن روحانی-رئیس دولت یازدهم- صفدر حسینی جایگزین فرزین شد. در آن زمان، گزارش‌ها نشان داده بود که فرزین، صندوق توسعه ملی را با حدود ۵۳میلیارد دلار تحویل داده است، به‌هرحال در این دوره، درآمد سالانه نفتی ایران قابل‌توجه بود و ازاین‌جهت سهم صندوق توسعه ملی نیز چشمگیر. البته چندی پیش، فرزین در همایش صندوق توسعه ملی، این عدد را به‌نوعی تایید کرد و گفت که صندوق توسعه ملی زمان خروج وی، حدود ۵۵میلیارد دلار دارایی داشته است.
  آخرین آمار اعلامی صفدر حسینی؛ ۸۰میلیارد دلار
 وقتی‌که صفدر حسینی به صندوق آمد، نه به‌صورت مفصل ولی گاهی گزارشی درباره دارایی و موجودی صندوق توسعه ملی اعلام می‌شد، وی نیمه  تیرماه ۱۳۹۵،  سر ماجرای فیش‌های حقوقی، صندوق توسعه ملی را ترک کرد ولی آخرین گزارشی که اعلام کرده بود به اردیبهشت همان سال برمی‌گشت که بر دارایی حدود ۸۰میلیارد دلاری صندوق توسعه ملی تأکید داشت.
  آمار محرمانه شد...
ظاهراً رفتن صفدر حسینی از صندوق توسعه ملی پایان همان اعلام عمومی محدود درباره دارایی صندوق نیز بود؛ به‌طوری‌که بعد از وی، احمد دوست‌حسینی در مرداد ۱۳۹۵ به ریاست هیات عامل صندوق توسعه ملی منصوب شد که در زمان او، آماری درباره دارایی و موجودی صندوق منتشر نشد. دوست‌حسینی مدت چندانی در صندوق نماند و در دی ماه ۱۳۹۶، مرتضی شهیدزاده با حکم روحانی، به‌عنوان رئیس هیات عامل صندوق توسعه ملی انتخاب شد. در زمان این  دو رئیس، هر بار درخواست رسانه‌ای برای توضیح درباره دارایی صندوق توسعه ملی با پاسخ منفی مواجه و گفته شد که این آمار محرمانه است.
 مهر محرمانه بعد از شش سال باطل شد
اما از مهرماه سال گذشته، مهدی غضنفری با حکم رئیس‌جمهوری، ریاست هیات عامل صندوق توسعه ملی را بر عهده گرفت. در واقع اولین بار بعد از حدود شش سال، وی در اردیبهشت امسال و در همایش «صندوق ثروت ملی و عدالت بین نسلی» از دارایی صندوق توسعه ملی رونمایی و  ۱۳۶میلیارد دلار اعلام کرد و به محرمانگی این آمار پایان داد.
 ۱۱۰میلیارد دلار وام، نقد؛ ۲۹میلیارد دلار
این در حالی است که گزارش ماه جاری موسسه جهانی صندوق‌های ثروت ملی که بر اساس گزارش اعلامی صندوق توسعه ملی ایران منتشر شد، حاکی از آن بود که این دارایی به ۱۳۹میلیارد دلار افزایش پیداکرده که شامل ۱۱۰میلیارد دلار به‌صورت وام و ۲۹میلیارد دلار دارایی نقدی است.
 اگر دولت برداشت نمی‌کرد...
در سال‌های اخیر به دفعات و طبق اعلام، دولت سهم صندوق توسعه ملی از درآمد سالانه نفت را کامل پرداخت نکرده و به دلیل کاهش درآمد نفتی و کسری بودجه، با دریافت مجوز و تصویب در بودجه سالانه، حداقل ۲۰درصد واریز و مازاد را در اختیار گرفته و یا به دلایل مختلف از منابع صندوق برداشت کرده است.
بر این اساس طبق گفته تحلیلگران، اگر طی چند سال گذشته، سهم صندوق توسعه ملی از درآمد نفت، به استناد قانون واریزشده و منابعی خارج از اساسنامه آن برداشت‌نشده بود، به‌طور حتم اکنون دارایی آن بیش از این ۱۳۹ میلیارد دلار بود.