دریاداری ایران در سواحل کارائیب

همدلی|  محسن رفیق: دومین نفت‌کش آفراماکس، ساخت شرکت صنعتی دریایی ایران (صدرا) که به سفارش ونزوئلا ساخته‌شده است، روز شنبه،‌ با حضور سید ابراهیم رئیسی و نیکلاس مادورو روسای جمهور ایران و ونزوئلا تحویل این کشور شد. ایران، بر این باور است که فرصت‌های صادرات کالا و خدمات به ونزوئلا بسیار زیاد است و دولت باید مسیرهای حقوقی را در این زمینه، تسهیل کند و شاید از همین روست که مسئولان ایرانی، برقراری خط کشتیرانی میان ایران و ونزوئلا را باعث تحول در روابط تجاری بین دو کشور ارزیابی کرده‌اند. به‌هرروی اشتراک ایران و ونزوئلا، در قرار گرفتن در فشار تحریم‌های سیاسی و اقتصادی از دو کشور دوردست در دو سوی این کره خاکی، دوستانی بسیار نزدیک ساخته است؛ دوستانی که با وجود اختلاف‌هایی بنیادین در اصول ایدئولوژیک و حکمرانی، رویارویی با آمریکا را به‌عنوان فصل مشترک تحکیم همکاری‌های سیاسی و اقتصادی خود می‌دانند.
در همین زمینه، رئیس‌جمهور ایران، تحویل نفت‌کش ۱۱۳هزار تنی ایران به ونزوئلا را موجب استقلالِ حمل‌ونقل دریایی این کشور دانست. ابراهیم رئیسی، در مراسم تحویل دومین نفت‌کش آفراماکس به شرکت نفت ونزوئلا، گفت: «ساخت و تحویل نفت‌کش ۱۱۳هزار تنی به ونزوئلا، علاوه بر اینکه به این کشور در دستیابی به هدف استقلال در حمل‌ونقل دریایی کمک خواهد کرد، بار دیگر نشان می‌دهد که اراده و اتحاد ملت‌ها و دولت‌های مبارز و انقلابی بسیار قوی‌تر و کارآمدتر از تحریم آمریکایی‌ها است.»
رئیس‌جمهور گفت: «تحویل این نفت‌کش را در روز میلاد امام هشتم به فال نیک می‌گیریم و صمیمانه از همه دست‌اندرکاران شرکت ایرانی صدرا تشکر می‌کنم. در شرایطی که دشمنان ایران و ونزوئلا تلاش می‌کنند با اعمال محدودیت‌های بسیار و تحریم‌های ظالمانه سد راه پیشرفت ملت‌های آزاد ایران و ونزوئلا شوند، تحویل نفت‌کش ۱۱۳هزار تنی ساخته‌شده توسط مهندسان و صنایع کشتی‌سازی ایران به ونزوئلا، نمونه‌ای از ظرفیت‌ها و توانمندی بالای ایران در صدور خدمات فنی و مهندسی به جهان و اثبات کارآمدی الگوی اقتصاد مقاومتی است.»
رئیسی اظهار کرد: «ساخت و تحویل این نفت‌کش که مورد تایید گروه فنی و مهندسی ونزوئلا نیز قرار گرفته است، علاوه بر اینکه به دولت ونزوئلا در دستیابی به هدف استقلال در حمل‌ونقل دریایی کمک خواهد کرد، یک‌بار دیگر نشان می‌دهد که اراده و اتحاد ملت‌ها و دولت‌های مبارز و انقلابی بسیار قوی‌تر و کارآمدتر از تحریم آمریکایی‌ها است.» رئیسی ادامه داد: «از سوی دیگر ایران و ونزوئلا به‌عنوان دو اقتصاد مکمل و پشتیبان یکدیگر، از طریق تکمیل و مرتبط کردن زنجیره‌های تأمین در هر دو کشور قادر خواهند بود در جهت رفاه و توسعه ملت‌های خود حرکت کنند. این نوع همکاری مشترک، الگویی مناسب برای همه کشورهای درحال‌توسعه و مستقل است که ببینند می‌توان با همکاری و تعامل کارهای بزرگی انجام داد.» او تأکید کرد: «دو فروند نفت‌کش‌ دیگر نیز در حال ساخت است که امیدوارم به‌زودی آماده تحویل به ونزوئلا شود.»
نیکلاس مادورو، رئیس‌جمهور ونزوئلا نیز در این مراسم با تمجید از ساخت این نفت‌کش ایران، گفت‌: «با دیدن این کشتی با ظرفیت ۸۰۰هزار بشکه، اولین چیزی که از ذهنم گذشت، چهره رهبر محبوبمان، فرمانده چاوز بود که مطمئنم روح وی در این لحظه در هرکجا که باشد، از خوشحالی لبخند به لب دارد. ساخت نفت‌کش برای شرکت‌ دولتی نفت ونزوئلا، برنامه فرمانده چاوز برای تقویت صنعت نفت کشورمان بود تا آن را در برابر کلیه تهاجمات خارجی خودکفا کند.»
مادورو تأکید کرد: «ساخت این کشتی مدرن و قوی، نشان از توانمندی و ظرفیت بالا، فوق‌العاده و تحسین‌برانگیز صنعتی جمهوری اسلامی ایران را دارد. ایران یکی از قدرت‌های نوظهور قرن۲۱ است و ساخت این کشتی نیز از نشانه‌های عملی و مشخص این قدرت نوظهور است.» او خطاب به رئیس‌جمهور کشورمان گفت: «از طرف ملت ونزوئلا و کلیه زنان و مردان و کارکنان و کارگران شرکت ملی نفت ونزوئلا، از شما بابت تحویل این کشتی تشکر می‌کنیم، این دستاورد بزرگی است.» در همین زمینه، حجت‌الله سلطانی، سفیر ایران در ونزوئلا با تأکید بر تقویت روابط دو کشور گفت: «ونزوئلا کالاهای واسطه‌ای می‌خواهد؛‌ لوازم الکترونیک، لوازم‌خانگی، مواد پتروشیمی، مواداولیه، کشاورزی، کود و این‌ها را لازم دارد و ما صادرکننده آن هستیم. این کشور، دارو و تجهیزات پزشکی می‌خواهد که ما صادرکننده هستیم، متقابلاً این کشور استعداد بسیار بالایی در تولید اقلام اساسی دارد چون ونزوئلا نزدیک ۳۰میلیون هکتار زمین حاصلخیز کشاورزی بلااستفاده دارد که زیر کشت نرفته، خب این بذر می‌خواهد، ادوات کشاورزی می‌خواهد که همه را ما داریم. این قسمت را که بالاخره بخش عمده‌اش وظیفه شرکت‌ها و فعالان بخش خصوصی است که بیایند بهره‌برداری کنند متأسفانه آن‌طور که بایدوشاید نتوانستند دو مجموعه به همدیگر وصل شوند.» او ادامه داد: «در بخش اقتصادی هم باید دولت حضور داشته باشد و هم بخش خصوصی، باید شرکت‌های توانمندی که ما در حوزه‌های مختلف داریم کار کنند. خوشبختانه ونزوئلا به‌صورت خاص و آمریکای لاتین به‌صورت عام کشور و مجموعه‌ای هستند که اقتصادشان حالت مکمل دارد، یعنی ما رقیب همدیگر در بسیاری از حوزه‌ها نیستیم بلکه تکمیل‌کننده همدیگر هستیم.» سفیر ایران در ونزوئلا همچنین تأکید کرد: «آن چیزی که یک سرمایه‌گذار بخش خصوصی برای فعالیت در کشوری دیگر می‌خواهد،‌ زیرساخت حقوقی است؛‌ در واقع یک سری موافقت‌نامه پایه‌ای که تجار بخش خصوصی می‌دانند مثل موافقت‌نامه تشویق و حمایت متقابل از سرمایه‌گذاری حتماً باید امضاشده باشد که بخش خصوصی این اطمینان را داشته باشد این بستر حقوقی و قانونی از ایشان و سرمایه‌اش حفاظت می‌کند با ونزوئلا امضاشده و تصویب هم شده، موافقت‌نامه اجتناب از اخذ مالیات مضاعف امضاشده، موافقت‌نامه همکاری‌های دریایی امضاشده، موافقت‌نامه حمل‌ونقل هوایی امضاشده است، این چیزی که دولت می‌تواند بستر را فراهم کند، فراهم کرده و لغو روادید با ونزوئلا انجام‌شده است الآن تجار ما بخواهند به ونزوئلا سفر کنند نیاز به ویزا ندارند، پرواز مستقیم بین تهران و کاراکاس برقرار شده است.»
او همچنین با بیان اینکه از ۲۸خرداد پرواز مستقیم تهران- کاراکاس برقرار است، گفت: «این یعنی هر فعال تجاری ما در لحظه که اراده کند خواسته باشد سفر انجام دهد فقط کافی است بلیت را خریداری کند و سوار هواپیما شود. این کاری که دولت انجام داده به‌عنوان آورده خودش، یک بخش عمده‌اش هم برمی‌گردد به بخش خصوصی که آن توانمندی عظیم را که دارد بیاورد پای‌کار و از این فرصت‌ها استفاده کند.»
سفیر ایران در ونزوئلا گفت: «ترکیه ۸۵۰میلیون دلار حجم مبادلات با ونزوئلا دارد، ما این آمار را بررسی کردیم، تقریباً اکثریت کالاهایی که ترکیه صادر می‌کند با ایران از نظر قیمت و کیفیت قابل‌رقابت است. در حوزه‌هایی که بخش خصوصی ورود پیدا کردند خب توانستند موفق باشند، ونزوئلا واردکننده ماکارونی است ۱۸۰هزار تن در سال ماکارونی وارد می‌کند، ۱۸۰هزار تن کود ان تی وارد می‌کند، هر دوی این کالا را هم تولیدکننده است و هم صادرکننده و هم کیفیت و قیمت خوبی دارد. خیلی جالب است اولین محموله ماکارونی که ما به ونزوئلا سال قبل صادر کردیم در رقابت با ترک‌ها، از ترک‌ها بازار را گرفتیم، خب تصور و انتظار بعدی این بود که بتوانیم این مسیر را ادامه دهیم و این ۱۸۰هزار تن را ما بتوانیم به بازار عرضه کنیم، بخش خصوصی ما نتوانست آن عرضه را به‌صورت مستمر انجام بدهد. آن‌ها بعضاً استدلال‌های خاص خود را دارند. بستر فراهم است، کالاهای ما از نظر قیمت و کیفیت قابل‌رقابت است.»
او اضافه کرد: «دلیل موفق نبودن ما یک بخشش برمی‌گردد به عدم آشنایی و اطلاع تجار از فرصت‌هایی که در ونزوئلا وجود دارد و یک بخش آن‌هم برمی‌گردد به عدم آشنایی که آن‌طرف وجود داشته که یک بخش زیادی از این عدم اطلاع الآن مرتفع شده، در واقع بخش خصوصی الان جنب‌وجوش بیشتری در روابط دارد و ما امیدواریم با این سندی که امضا شد، یک رکورد خوبی را در روابط بزنیم.»
در همین زمینه، الهه نوری، کارشناس مسائل آمریکای لاتین در گفت‌وگو با ایسنا، ‌ضمن اشاره به اشتراک دو کشور در تحمل تحریم‌های سیاسی و اقتصادی گسترده، گفت: «وقتی دو کشور تحت تحریم هستند و با یکدیگر ارتباط برقرار می‌کنند مسلماً از مزایای اقتصادی یکدیگر نیز می‌توانند بهره‌مند شوند. ونزوئلا بزرگ‌ترین ذخایر نفتی جهان را در اختیار دارد اما به‌رغم این بدنامی که رسانه‌ها در موردش ایجاد کردند که با اقتصاد ورشکسته تورمی شناخته می‌شود، این کشور دارای ذخایر نفت و معادن طلاست. برقراری رابطه با چنین اقتصادی مسلماً تبعات اقتصادی بدی به همراه نخواهد داشت به این شرط که در واقع مفاد قراردادها و این سندهای همکاری و... به‌گونه‌ای تنظیم شود که امکان برخورداری از مزایای نسبی کشور طرف قرارداد را برای کشور ما هم به همراه بیاورد. »
این کارشناس مسائل آمریکای لاتین ادامه داد: «در مورد موفق بودن همکاری‌های اقتصادی همین را باید گفت که ایالات‌متحده همواره هراس دارد که ایران و ونزوئلا به یکدیگر نزدیک شوند، با کوچک‌ترین رابطه‌ای که بین ایران و ونزوئلا صورت می‌گیرد ما واکنش‌های عظیم رسانه‌ای غرب را شاهد هستیم. این مسئله نشان می‌دهد در رابطه و همکاری اقتصادی نه‌تنها بحث تقویت محور هژمونیک مطرح است بلکه اگر به‌خوبی تدوین و برنامه‌ریزی شود محور اقتصادی دو کشور تحت تحریمی تقویت می‌شود برای همین است که خیلی از رسان‌های قوی هراس نزدیک شدن این دو کشور را دارند.»
نوری با اشاره به این‌که در بحث مسیر ترانزیت تجاری نه‌تنها درباره ایران و ونزوئلا بلکه ارتباط ایران با تمام کشورهای آمریکای لاتین مطرح است، گفت: «برای نمونه درباره برزیل؛ مهم‌ترین شریک تجاری ما در آمریکای لاتین کشور برزیل است ولی به‌رغم این‌همه سال رابطه همچنان بحث‌هایی مثل ترانزیت‌های تجاری و زیرساخت‌های اقتصادی وجود دارد. در بحث ونزوئلا نیز مسئولان درصدد هستند تا موانع بر سر راه قراردادهای همکاری را رفع کنند که امیدواریم بحث‌های زیرساختی نیز موردتوجه قرار گیرد.»
او درباره اینکه آیا تقویت دیپلماسی ایران در آمریکای لاتین با سفر مادورو به تهران دنبال خواهد شد؟ اظهار کرد: «به‌واقع،‌ روابط جنوب-جنوب و دو کشور مستقل درحال‌توسعه جهان‌سومی مطرح است، طبق ادبیات اقتصادی غرب و از منظر دیپلماتیک شما هراندازه برای محور ایدئولوژیک خودتان متحد پیدا کنید در آینده ماحصل آن را برداشت می‌کنید.» این کارشناس مسائل آمریکای لاتین یادآور شد: «درست است مسائل اقتصادی داخلی در کشور وجود دارد، ولی واقعیت این است در این شرایط می‌شود بذری را در روابط سیاسی، اجتماعی و دیپلماتیک کاشت که ماحصل آن بعداً اثربخش خواهد بود. ما نباید به مسئله به چشم‌انداز کوتاه‌مدت نگاه کنیم، بلندمدت را باید در نظر بگیریم.»نوری خاطرنشان کرد: «همان‌طور که ملاحظه می‌کنید جبهه چپ‌گرایی در آمریکای لاتین مجدداً در حال تقویت است و در کشورهایی که به‌طور عجیبی سابقه چپ‌گرایی ندارند شاهد این مسئله هستیم، نمونه‌اش همین انتخابات اخیر در کلمبیاست و انتخابات پرو که یک چپ‌گرا روی کارآمد، به نظر می‌رسد مسلماً گام مهمی در راستای تقویت روابط دیپلماتیک و بحث دیپلماسی سیاسی جمهوری اسلامی ایران در منطقه برداشته خواهد شد.»