آقای سفیر صبر ایرانیان را امتحان نکنید!
صلاحالدین هرسنی (تحلیلگر مسائل سیاسی)«لوان سیمونی جاگاریان» دیپلمات روس است. او در پژوهشکده دولتی روابط بینالمللی مسکو تحصیل کرده و به زبانهای پارسی، انگلیسی، ارمنی، گرجی و فرانسوی سخن میگوید. او از سال ۱۹۸۶ در جایگاههای گوناگون در وزارت امور خارجه در داخل و خارج از روسیه مشغول به کار بوده است. جاگاریان قریب به 11سال سفیر روسیه در تهران بوده است. فارسی را بهخوبی میداند، شناخت خوبی از سیاست و خلقیات مردم ایران دارد. او در سایه دفاع از سیاستهای دولت کرملین و بیشتر بر اساس تمایل و گرایشهای روسوفیلهای وطنی، گهگاه با اظهارنظرها و اتخاذ مواضعی، جنجالهایی ایجاد میکند که همچون سوهان روح و مایه رنجش خاطر ایرانیان میشود.
اولین مواضع و اظهارنظر او که در یک شبکه تلویزیونی جنجال ایجاد کرده بود، مربوط به حمله روسیه به اوکراین بود و همچون دیدگاه دولت متبوع خود، حمله روسیه به اوکراین را نه تجاوز به اوکراین بلکه یک (عملیات ویژه نظامی) در جهت نئونازیسمزدایی در محیط پیرامونی مسکو میدانست و حتی ادامه جنگ روسیه و پیروزی بر اوکراین را بر اساس شعار ملت ایران در جنگ با عراق یعنی همان شعار معروف «جنگ جنگ تا پیروزی» تفسیر میکرد. در واقع لوان جاگاریان مدافع سرسخت سیاستهای کرملین بهویژه در جنگ اوکراین بوده و تلاش او در این زمینه همواره ناظر بر تطهیر رفتار پوتین است. او بعدازاین جنجال، سلسله رفتارهای ناپسند و بدون وجاهت دیگری را در دستور کار خود قرار داده و در اقدامی شنیع و توهینآمیز و مشخصاً در 20مرداد 1400 عکسی را در سفارت روسیه در تهران منتشر کرد که در آن عکس نشان داده شد که سفیران ایران و انگلیس بر جای سران نشستهاند، صندلی (آمریکا) خالی است و سفیر روسیه یعنی جاگاریان منتظر میزبان همتای تازهوارد خود است. این تصویر یادآور همان کنفرانس معروفی است که به پیشنهاد ژوزف استالین نخستوزیر وقت شوروی با شرکت وینستون چرچیل، فرانکلین دلانو روزولت و ژوزف استالین از ۶ تا ۹آذرماه۱۳۲۲یعنی ۲۸نوامبر تا اول دسامبر ۱۹۴۳بهصورت سری و محرمانه در سفارت شوروی در تهران برگزار شد؛ تصویری که از سوی ایرانیان یادآور خاطره ناخوشایند اشغال ایران از سوی سه کشور خارجی بود؛ که یکی هم کشور متبوع وی، روسیه است. افزون بر این، جاگاریان در بهمن 1400تصویری از حیاط سفارت روسیه در تهران منتشر میکند که در آن وی به مجسمه «الکساندر گریبایدوف» بنیانگذار معاهده دردناک ترکمنچای ادای احترام میکند.
جاگاریان با اینگونه رفتارها و مواضعی که در سفارت روسیه در تهران انجام داده و میدهد، در واقع به چهره مشهور و البته پر تنشی برای ایرانیان بدل شده است. جدیدترین مواضع و اظهارنظر جاگاریان که موجب جنجال دیگری شده است، مربوط به هشدار او بابت سنت توریسمنوازی روسی در ایران است. این اظهارنظر جاگاریان در میان طوفان خبرهایی مانند بحران اوکراین، لغو بازی فوتبال تیم ملی ایران با کانادا، خبر بنبست انتخابات در لبنان و عراق، مناقشه تهران-واشنگتن و اروپا در احیای برجام، خبرهای مربوط به گرانیها، ترور و شهادت سرهنگ پاسدار حسن صیاد خدایی و اخیراً نیز در میان اخبار آوار برج متروپل در آبادان گم شد و در واقع و طبق الگوی «دروازهبانی خبر» در امر رسانه و به مصداق «قسر در رفتن» به آن توجهی نشد و مورد تحلیل و تفسیر قرار نگرفت.
دراینباره جاگاریان و بنا به گفته خودش اعلام کرده است که: «من بارها به مقامات ایران و ایرانیان گفتهام که دو موضوع حجاب و ممنوعیت مصرف مشروبات الکلی، مانع ورود توریسم روسی به ایران میشود و همین ممنوعیتها سبب میشود که گردشگران روسی به کشورهای غیر دوست سفر کنند و در آنجا ارزها را خرج کنند. درحالیکه اگر مقامات ایرانی در لغو این ممنوعیتها دستورالعملی صادر کنند، توریسم روسیه میتواند درآمد و ارزهای قابلتوجهی را نصیب اقتصاد ایران کند.» این اظهارنظر جاگاریان اگرچه واکنشی رسمی و جدی از سوی دستگاه دیپلماسی کشور به دنبال نداشت، اما واکنش علی مطهری را در پی داشت و او در توییتی در پاسخ به اظهارات این دیپلمات گفت: «لابد فقدان روسپیخانه هم یکی دیگر از موانع است! این گفته سفیر گذشته از دخالت در امور ایران، توهین به گردشگران روسی است. چراکه ایران جاذبههای دیگری دارد و کسی برای آنگونه جاذبهها به ایران نمیآید.»
اگر چه گفتهشده است که این سخن جنجالبرانگیز جاگاریان تحریفشده است، حتی سید رسول موسوی دستیار وزیر امور خارجه در توییتی غیرمستقیم به اظهارات جاگاریان پاسخ داد، اما به نظر میرسد که چند هشدار و توصیه به او ضروری و اجتنابناپذیر است و آن اینکه:
1.جناب جاگاریان! جاذبههای اصلی گردشگری ایران مربوط به فرهنگ گرانسگ آن است که هزاران سال دیگر فرهنگ روسی به گرد آن نیز نمیرسد. ایران دارای تمدن و فرهنگ قوی است که از دل گنجینههایی چون فردوسی، حافظ و سعدی، عطار و خیام برخاستهاند و ایران در جغرافیایی قرار دارد که یکسوی آن خلیج همیشه فارس و سوی دیگرش آبی نیلگون خزر؛ و اگر فرض کنیم که شما اشارتهایی از (شراب) یا (می ساقی) و (باده گلگون) و (حدیث معشوق) را در دیوان حافظ یا غزلیات سعدی خوانده باشید، یادتان باشد که سطح تفسیر و فهم شما از این مفاهیم همانند سطح رفتارتان در اسلوب و ظرافتهای دیپلماسی بسیار ضعیف، سطحی و شناور است.
3.آقای سفیر! یقین بدانید که انعکاس پربسامد مفاهیمی چون شراب و می ساقی، باده گلگون همانند ودکای روسی نیست که شما میخواهید جهت ایجاد حال خوش و احساس شادی گردشگران آن در ایران آن را تجویز کنید. قطعاً هم حدیث معشوقگان کمانابرو و زلف بر باد داده دیوانهای حافظ و سعدی همانند قصه پرآشوب زنان سفیدپوست و چشم آبی و موبلوندهای کشورتان روسیه نیست. در ضمن باید از سوی روسوفیلها آموزش ببینید که معشوق دیوانهای حافظ و سعدی آسمانی است نه زمینی.
4.جناب جاگاریان! اگر خیلی نگران کیفیت توریسم در ایران هستید و حجاب و عفت زنان ایران با سبک زندگی زنان روسی مغایرت دارد، شما گزینه حضور زنان در کشورهای حوزه خلیجفارس را دارید. موضوعی که خود به جاذبهای برای عیاشان عربی و غربی تبدیلشده است.
5.جناب سفیر! اظهارات و تحرکات شما نشان میدهد که خارج از حوزه اختیارات و توقعات سفیر یک کشور دوست عمل میکنید و بهاصطلاح ما ایرانیان «پایتان را بیشتر از گلیم خود درازتر» کردهاید. معلوم و مشخص نیست که چه عواملی مایه پشتگرمی و تهور شما در نمایش این رفتارها و انعکاس آن در ایران شده است؟ به نظر میرسد که اگر کسی جلویتان را نگیرد و اگر کسی از مقامات ایران نخواهد به شما تذکری دهد، شما هم تصویب قانونی همچون کاپیتولاسیون را درخواست نمایید. اگر تاریخ را خوانده باشید شاید بدانید که یکی از عوامل برخاستن مردم ایران علیه حکومت پهلوی همین اعطای حق مصونیت کسانی بود که با هویتی غیر ایرانی قصد تحقیر ملت ایران را داشتند.