هنری کیسینجر و وضعیت اوکراین

هنری کیسینجر، استراتژیست آلمان الاصل آمریکایی از حزب جمهوری‌خواه و وزیر خارجه اسبق این کشور در دوران ریچارد نیکسون و جرالد فورد که نزدیک به یک قرن از عمرش می‌گذرد از طریق ویدئو کنفرانس برای حاضران در اجلاس اقتصادی «داووس» سوئیس سخنرانی کرد. بخشی از سخنرانی او اختصاص به بحث روز و درگیری‌های اوکراین داشت که در سه ماه اخیر توجه جهانیان و خصوصاً محافل سیاسی، نظامی و اقتصادی را به خود جلب کرده. سخنان حساس کیسینجر نشان از غلبه «ژئوپلیتیک» بر اقتصاد در اجلاسی اقتصادی دارد.ماحصل سخنان سیاستمدار آمریکایی در این جمله خلاصه می‌شود: اوکراین برای پایان دادن به جنگ باید به روسیه امتیاز ارضی بدهد.کیسینجر دراین‌ارتباط اظهار داشت: «غرب باید از تلاش برای وارد آوردن شکست ویرانگر به روسیه دست بکشد. اوکراین باید پیش از آنکه تغییرات و تنش‌های فاحش ایجاد شود که نتوان به‌سادگی بر آن غلبه کرد مذاکره با روسیه را آغاز کند. از نظرگاه ایدئال، نقطه تعیین‌کننده و حدفاصل باید بازگشت به وضعیت پیشین باشد؛ دنبال کردن جنگ فراتر از آن مرحله، درباره آزادسازی اوکراین نخواهد بود بلکه به معنای جنگ جدیدی علیه خود روسیه است. برای غرب مرگبار خواهد بود که در حال و هوای همین لحظه غرق شود و موقعیت قدرت روسیه در اروپا را به دست فراموشی بسپارد.» وزیر خارجه اسبق آمریکا در ادامه اظهار امیدواری کرد: «اوکراینی‌ها شجاعتی را که به نمایش گذاشته‌اند باخرد همراه کنند.»
سخنان کیسینجر از چند نظر قابل‌توجه است:
۱- اولین مورد اینکه، وی قبل از اجلاس داووس باید به دولتمردان آمریکایی توصیه اکید می‌کرد از جنگ‌افروزی در اوکراین دست بکشند؛ اگر دولت دمکرات بایدن به نظراتش بی‌توجه است لااقل از نمایندگان و سناتورهای هم‌حزبش در کنگره آمریکا می‌خواست از تصویب کمک‌های چند ده‌میلیاردی به اوکراین که مشتعل کردن جنگ و به کنار نهادن خرد اوکراینی‌هاست خودداری کنند. همچنین به جمهوری‌خواهان آمریکا در مجالس نمایندگان و سنا توصیه می‌کرد از سرازیر شدن جنگ‌افزارهای نظامی به‌طرف اوکراین جلوگیری کنند.
۲- به نظر می‌رسد انگیزه اصلی کیسینجر از چنین اظهارات ترس و وحشت او از اتحاد و نزدیکی بیشتر بین چین و روسیه است؛ اتحادی که می‌تواند خطری بزرگ برای آینده آمریکا قلمداد شود. به‌طوری‌که وزیر خارجه اسبق در بخشی دیگر از سخنانش به این موضوع هم اشاره کرد و گفت: «رهبران اروپایی نباید از روابط بلندمدت غافل شوند چون در غیر این صورت خطر قرار دادن روسیه در یک اتحاد دائمی با چین را ایجاد می‌کند.»
1- چرا این سیاستمدار آمریکایی رهبران اروپایی را مورد خطاب قرار می‌دهد درصورتی‌که محرک اصلی راه‌اندازی درگیری اوکراین کشور متبوع خودش است و باید رهبران آمریکایی را مورد عتاب قرار دهد.
2- از کیسینجر به‌عنوان معمار برقراری روابط بین واشنگتن و پکن یاد می‌شود. در دهه هفتاد میلادی یکی از اهداف کیسینجر از برقراری روابط دیپلماتیک بین چین و آمریکا ایجاد شکاف بین مسکو و پکن بود تا حدودی هم موفق شده بود. اگر مجدداً روابط واشنگتن – پکن سرد بشود و برعکس مسکو – پکن گرم بشود بر باد رفتن تلاش‌های کیسینجر در دهه هفتاد میلادی است، ازاین‌جهت بسیار نگران است.
۳- بیشترین مخالفت با اظهارات کیسینجر از ناحیه «زلنسکی» رئیس‌جمهور اوکراین صورت گرفت. قطعاً با حضور فعال گروه تندرو «آزوف» در هرم قدرت در اوکراین علاوه بر اینکه توصیه وزیر خارجه اسبق آمریکا در مورد خردورزی اوکراینی‌ها تحقق پیدا نخواهد کرد برعکس هیستری ضد روسی حاکم بر دولتمردان «کی‌یف» سبب می‌شود تا جنگ در اوکراین فرسایشی شود، احتمالاً مرزهای اوکراین را درنوردد و به دیگر نقاط اروپا سرایت کند. اگر در این وضعیت متزلزل حاکم بر جهان چین به تایوان حمله و ضمیمه خاک خودش کند بعید نیست جهان شاهد جنگی فراگیر در روی کره زمین بشود و قطعاً آسیب‌ها و ضایعات آن بسیار زیاد خواهد بود.بر این اساس بر صلح دوستان جهان فرض است از هر طریق ممکن از توسعه درگیری نظامی جلوگیری کنند و اگر اظهارات کیسینجر را قبول ندارند، مع‌الوصف مورد امعان نظر قرار بدهند. احتمالاً یکی از اهداف کیسینجر در کنفرانس داووس تأکید بر تحقیر نکردن روسیه است. تحقیر آلمان در کنفرانس «ورسای» در بعد جنگ اول جهانی زمینه‌ساز جنگ دوم جهانی شد. تحقیر روسیه ممکن است پیامدهایی ناگوار برای جامعه بشری در پی داشته باشد.