یک‌شبه سلبریتی می‌شوند و یک‌شبه هم فراموش

همدلی|  مهرنام رستگاری؛ آهنگساز و نوازنده ویولن و کمانچه درباره علت تمایل افراد به خواننده شدن در ایران بیان می‌کند: بیشتر آدم‌های دنیا میل به دیده شدن یا ستاره شدن دارند؛ حتی در برنامه‌های استعدادیابی کشورهای دیگر هم حضور افراد بیشتر در حیطه خوانندگی است. ولی علت مسکوت ماندن سایر بخش‌های موسیقی در این برنامه‌ها در ایران تا حد زیادی به سانسور سازها برمی‌گردد و البته کم بودن فضای آکادمیک برای رواج موسیقی. او ادامه می‌دهد: در بیشتر کشورهای جهان، موسیقی همچون ورزش در برنامه درسی دانش‌آموزان وجود دارد و با آموزش مباحثی از موسیقی به دانش‌آموزان در مدارس، به‌مرور گوش عامه مردم تا حد زیادی با موسیقی خوب آشنا می‌شود و قدرت تشخیص شنیداری آن‌ها بالا می‌رود. ولی در مدارس ایران آموزش موسیقی نداریم؛ به همین دلیل افراد آشنایی چندانی با این رشته‌ها ندارند و کمتر به سمت شاخه‌هایی چون نوازندگی یا آهنگسازی می‌روند.

 خواننده محور هستیم؟

این نوازنده کمانچه در پاسخ به این سؤال عنوان می‌کند: اتفاقاً در سال‌های اخیر به علت اینکه در حوزه موسیقی پاپ مدام خوانندگان جدید معرفی و وارد بازار می‌شوند، اسم‌ و چهره‌ این افراد به‌سختی در ذهن مخاطبان باقی می‌ماند. از طرفی تعداد آهنگسازان، تنظیم‌کنندگان و تهیه‌کنندگان محدود است که این امر باعث شده خیل عظیم خوانندگان با همین عده محدود برای ساخت کارهایشان همکاری کنند. در حقیقت ستاره و خواننده شدن از یک برهه به بعد با تقاضا و حضور بالای افراد روبه‌رو شد که نتیجه این امر اشباع شدن خوانندگی بود؛ در نتیجه شاخه‌های دیگر موسیقی را افراد محدودی تشکیل دادند که همین تعداد محدود در ساخت بیشتر آثار موسیقی حضور دارند.

 خواننده شدن آسان شده!

او درباره آسان شدن خوانندگی به ایسنا می‌گوید: امروزه خوانندگی راحت شده است؛ چون افراد با پرداخت پول حداقل در حوزه پاپ می‌توانند خواننده شوند. ولی این روند در گذشته آسان نبود و بسیاری از خوانندگان قدیمی آهنگساز بودند، خیلی عالی ساز می‌زدند یا حداقل روی یک ساز مسلط بودند. تسلط بر نواختن یک ساز، به دیدگاه اجراکننده موسیقی بسیار کمک می‌کند و بر قدرت شنیداری موسیقی هم تأثیر به سزایی دارد. امروزه اگر برخی از خوانندگان اثر قوی‌تری ارائه می‌دهند و تفاوت چندانی بین کیفیت اجرای زنده و یا صدای ضبط‌شده آن‌ها وجود ندارد؛ علت آن دانستن موسیقی است. همچنین از این هنرمند درباره نحوه مراقبت از استعدادها می‌پرسیم. بیان می‌کند: متأسفانه به این استعدادها به چشم یک کالا نگاه می‌شود و سرنوشت خوبی در انتظار اکثر آن‌ها نیست. فردی را در نظر بگیرید که زحمت بسیار کشیده، استعداد دارد و پس از موفقیت در این برنامه‌ها با هیاهوی طرفداران و افرادی که قصد همکاری دارند مواجه می‌شود ولی بعد از مدت کوتاهی آن حجم از هیاهو به‌یک‌باره خاموش می‌شود. او ادامه می‌دهد: امروزه شهرتی که یک‌شبه به دست می‌آید به همان آسانی یا حتی آسان‌تر از دست می‌رود. تابه‌حال ندیده‌ و نشنیده‌ام که برگزیدگان برنامه‌های استعدادیابی یا جشنواره‌های رقابتی مدتی طولانی در میدان باقی بمانند و شاهد پیشرفت روزافزون آن‌ها باشیم. این برگزیدگان معمولاً چون شهاب‌سنگ هستند، پرنور و خیلی هم زیبا ولی به‌سرعت خاموش می‌شوند. رستگاری درباره راهکار پیشنهادی خود برای مراقبت از استعدادها بیان می‌کند: باید عوض اینکه هر سال ۱۰استعداد را معرفی و بعد رها کنند و به دنبال ۱۰نفر بعدی بروند، استعدادهای محدودی را طی یک برنامه‌ریزی درست و مدون پرورش دهند. اگر روی یک نفر به‌صورت مداوم کار شود، هم موفقیت‌های زیادی نصیب مارکت موسیقی می‌شود، هم آن شخص به خاطر رها شدن به بیهودگی نمی‌رسد و سرمایه‌گذاری صورت گرفته طی سال‌های بعد هم بازدهی خواهد داشت.

 گلچین کردن هنرمندان و نتایج آن

از او درباره محدودیت‌های موسیقی در کشور و تأثیرات آن بر این فضا می‌پرسیم که پاسخ می‌دهد: نتیجه این محدودیت‌ها تاکنون سرخوردگی هنرمندان و تغییر شغل آن‌ها بوده است و در آینده هم شاهد یک بی‌تفاوتی خواهیم بود؛ یعنی به‌مرور ارتباط نسل جوان و آینده با جریان موسیقی و اساتید آن دوره قطع می‌شود و دیگر پرویز مشکاتیان و جلیل شهناز را نخواهند شناخت. او ادامه می‌دهد: این مسئله باعث می‌شود که نسل‌های آینده دچار بی‌تفاوتی و بی‌خبری شوند و ندانند زمانی چنین هنرمندان و موسیقی‌ای وجود داشته که به دنبال آن‌ها بروند و در نهایت به علت ناآگاهی و آشنا نبودن با هنرمندان و موسیقی ایرانی آثاری را که در ایران تولید می‌شود، گوش نخواهند داد. من شاگردان زیادی در بین دهه هشتادی‌ها دارم که به‌ندرت آثار موسیقی فارسی‌زبان را گوش می‌دهند و ترجیحشان آهنگ‌های انگلیسی و کره‌ای است که البته همین مسئله، سانسور و تکنولوژی به‌مرور باعث قطع شدن ارتباط نسل‌های آینده با زبان مادری خواهد شد. در پایان از رستگاری درباره نحوه داوری در برنامه‌های استعدادیابی می‌پرسیم. پاسخ می‌دهد: داوری‌ها ابداً نباید به دست افراد غیرمتخصص موسیقی باشد گرچه که همیشه افرادی درباره موسیقی نظر می‌دهند که یک خط هم درباره آن نمی‌دانند. این امر همانند این است که من تنها سه کلاس سواد داشته باشم و بخواهم امتحان بچه‌های سال سوم دبیرستان را تصحیح کنم که یک کار نشدنی است. مهرنام رستگاری نوازنده ویولن، کمانچه، آهنگساز و مدرس موسیقی است. در کارنامه کاری این هنرمند جایزه بهترین آهنگسازی برای فیلم کوتاه «تاسیان» از جشنواره مستقل ملبورن (MCIFA ۲۰۱۷)، کاندیدای دریافت بهترین موسیقی برای فیلم کوتاه «پوسیده» از جشنواره کادومای ژاپن، آهنگسازی فیلم سینمایی «پل هوایی»، آهنگسازی فیلم کوتاه «و فقط دو نفر بیشتر»، آهنگسازی تئاتر «ماربازی» ۱۳۹۸، شرکت در فستیوال وومکس ٢٠١٩ در کشور فنلاند -کنسرت در کشورهای آلمان، فرانسه و سوئیس ۲۰۱۹، اجرا در تئاتر «نامه‌های عاشقانه از خاورمیانه» ۱۳۹۶ (کارگردان: کیومرث مرادی)، انتشار قطعاتی چون «راه»، «بال»، «موج» و ... دیده می‌شود.