طالبان پشت درهای مزارشریف

همدلی| محسن رفیق: در شرایطی که همچنان دور جدید مذاکرات بین طرف‌‌‌های افغانی در دوحه، پایتخت قطر، ادامه دارد،‌ گزارش‌‌‌ها از تشدید درگیری گروه طالبان با نیروهای امنیتی در سراسر افغانستان و احتمال تصرف مزار شریف توسط نیروهای طالبان، حکایت می‌کنند. این در حالیست که با آغاز خروج نیروهای خارجی و از همه مهم‌تر نظامیان آمریکایی از افغانستان، بسیاری از ناظران سیاسی خروج این نیروها را عاملی برای ادامه پیشروی‌‌‌های طالبان ارزیابی می‌کنند و در همین حال برخی دیگر بر این باورند که واشنگتن در تلاش است تا با افزایش ناامنی در این کشور، به عنوان بهانه‌ای برای سوءاستفاده بهره‌برداری کند.در همین حال تازه‌‌ترین گزارش‌ها از نبردهای سنگین میان نیروهای دولتی افغانستان و طالبان که پس از خروج نظامیان آمریکایی شدت گرفته، حکایت از سقوط قریب‌الوقوع مزار شریف دارد. به گزارش ایسنا به نقل از یورونیوز، روز گذشته رسانه‌های محلی به نقل از منابع مطلع اعلام کرده‌اند که طالبان به سمت مرکز ولایت بلخ پیش می‌روند و به دروازه‌های شهر مزار شریف نزدیک شده‌اند. این در حالی است که وزارت دفاع افغانستان در تازه‌ ترین اطلاعیه خود اعلام کرده که طالبان از حومه‌ شهر مزار شریف عقب رانده شده‌اند.خبرگزاری افق نیز در این زمینه اعلام کرده است که عطا محمد،‌ والی سابق ولایت بلخ از حامیانش خواسته است برای جلوگیری از ورود طالبان به مزار شریف و مقابله با نیروهای طالبان بسیج شوند. در این گزارش آمده است که عباس ابراهیم‌زاده، نماینده مردم بلخ در مجلس نیز با تاکید بر اینکه طالبان خیال سقوط مزار شریف را به گور خواهد برد، در صفحه فیسبوک خود نوشت که برای بسیج مردم علیه طالبان وارد شهر مزار شریف شده است.از سوی دیگر یک عضو شورای ولایتی بلخ نیز اعلام کرد که درگیری‌هایی در حومه مزار شریف در جریان است و جنگجویان طالبان حتی از کمربندهای ایمنی شهر نیز عبور کرده‌اند. گفتنی است که منابع محلی نیز ظهر روز دوشنبه، سقوط چند بخش در ولایت بلخ را تایید کرده و طالبان نیز مدعی شده بود که بخش‌‌‌هایی از بلخ را تحت تصرف خود در آورده است. در همین حال پیش‌روی‌های نظامی اخیر طالبان در نقاط مختلف افغانستان که پیش‌تر مقامات دولتی و امنیتی در این کشور آن را یک عقب‌نشینی تاکتیکی، وصیف کرده بودند به حدی رسیده که منابع دولتی حالا از سقوط روزانه چندین شهرستان و کنترل مستمر طالبان بر آنها خبر می‌دهند. شبه‌نظامیان طالبان اما این فتوحات را ناشی از برتری نظامی دانسته و مدعی شده‌اند که طی یک ماه گذشته بر بیش از ۴۰ شهرستان مسلط شده‌اند.محمد افضل حدید رئیس شورای ولایتی بلخ افغانستان، روز دوشنبه در جمع خبرنگاران اعلام کرد که شبه‌نظامیان طالبان از صبح روز دوشنبه حمله مسلحانه به شهر بلخ را آغاز کرده اند. او در ادامه اضافه کرد:«در پی این حملات، طالبان کنترل شهر را به دست گرفته و شبه‌نظامیان تا دروازه‌های ورودی بلخ پیشروی کردند و درگیری همچنان ادامه دارد.» او همچنین عنوان کرد که طالبان از کمربند امنیتی شهر مزارشریف عبور کرده و جنگ در حومه شهر جریان دارد.خبرگزاری طلوع نیوز نیز با استناد به آمارهایی که از منابع خود دریافت کرده یاد آور شده که طی دو ماه اخیر حدود 60 شهرستان یا به دست طالبان افتاده‌ و یا کنترل آنها میان نیروهای دولتی و طالبان دست‌ به دست شده‌ است. گفته می‌شود که این تحولات همزمان با آخرین مراحل خروج نیروهای نظامی آمریکا و دیگر نظامیان خارجی عضو هیئت مامور ناتو در افغانستان از این کشور صورت می‌گیرد. این خبرگزاری روز دوشنبه گزارش داد که نیروهای طالبان توانسته اند ۶ شهرستان را در استان‌های بلخ، قندوز و اورزگان به تصرف خود درآورند. در همین حال بعدازظهر روز دوشنبه تعدادی از افراد گروه طالبان توانستند با عبور از کمربند امنیتی شهر مزارشریف، تصاویری از حضور خود در دروازه ورودی شهر را در محیط‌‌‌های مجازی منتشر کنند. به دنبال انتشار این تصاویر، شماری از فرماندهان سابق جهادی، نمایندگان مجلس و مردم خود را برای دفاع از مزار شریف آماده کردند.تسلط گروه طالبان بر تعدادی از شهرستان‌ها طی یک ماه گذشته و تصرف تعدادی از مقرهای فرماندهی پلیس باعث شده که مردم خود  را برای دفاع از شهرها آماده کنند. در همین حال بسیج مردم علیه طالبان در استان‌های جوزجان، فاریاب، تخار، بغلان، پروان و قندوز نیز آغاز شده و پس از رسیدن طالبان در حومه مرکز این استان‌ها مردم برای دفاع از شهر آماده شده‌اند. میررحمان رحمانی، رئیس مجلس افغانستان نیز در نشست اخیر علنی مجلس از دولت خواست که برای مردم سلاح و تجهیزات نظامی فراهم کند تا آنها در کنار نیروهای امنیتی از شهر و روستاهای خود دفاع کنند. او همچنین در نشست خود با رئیس جمهوری و فرماندهان جهادی سابق که در کاخ ریاست جمهوری برگزار شد، از رئیس جمهوری خواست که با بسیج عمومی از کمک مردم برای دفاع از شهرها کمک بگیرد.برخی آگاهان نظامی و سیاسی بر این باورند که دست‌های پشت پرده و برخی حلقه‌‌‌هایی از درون دولت در سقوط شهرها نقش دارند. گلبدین حکمتیار، رهبر حزب اسلامی افغانستان به طلوع نیوز گفت که دلیل سقوط  شهرها وابسته بودن نیروهای افغان به حمایت هوایی و زمینی نیروهای خارجی است و اکنون که این پشتیبانی کم شده نیروهای دولتی شکست می‌خورند. به باور حکمتیار از طرف دیگر برخی شهرستانها بدون هیچ مقاومتی با تمام تجهیزات به طالبان واگذار شده است که این روند نیز مشکوک و از دست داشتن افراد پشت پرده در این رویدادها حکایت دارد. نمایندگان بخش شمال افغانستان نیز تأکید کردند که اکنون در گیری‌ها بین دوطرف در پنج شهر شمال کشور نیز آغاز است که در این زمینه می‌توان از شهرهای میمنه در فاریاب،  تالقان در تخار، پلخمری بغلان و قندوز و مزارشریف نام برد.  در همین حال نمایندگان شمال افغانستان برای بسیج مردمی علیه طالبان راهی استانهای خود شدند و اعلام کردند که در کنار نیروهای امنیتی از کشور و مردم دفاع می‌کنند. عباس ابراهیم‌زاده، نماینده استان بلخ در مجلس افغانستان نیز که عازم مزارشریف شده بود، اعلام کرد که تا آخرین قطره خون خود در کنار نیروهای امنیتی از شهر مزارشریف دفاع خواهند کرد. همچنین عطامحمد نور، رئیس حزب جمعیت اسلامی افغانستان نیز از هواداران خود در شمال خواست که با بسیج مردمی از شهر دفاع کنند و اعلام کرد که امروز سه‌شنبه وی نیز برای دفاع از مردم به مزارشریف خواهد رفت. با این وجود به گزارش العالم، روز گذشته و طبق ادعای نیروهای طالبان، دو شهرستان استراتژیک بلخ و چمتال در ولایت بلخ و دو شهرستان امام صاحب و خان‌آباد قندوز به تصرف نیروهای آنان درآمده اند و عملا شهر بزرگ و مهم مزار شریف به تدریج در حال تکمیل محاصره است. از سوی دیگر ناحیه سوم شهر قندوز نیز به تصرف طالبان در آمده است و طبق اخبار منتشر شده، پس از سقوط دولت آباد ،شهرستان شولگره نیز در خطر سقوط است. با این حال وزارت دفاع افغانستان در خبری کوتاه اعلام کرد که با رسیدن نیرو‌های نظامی، نیروهای طالبان از نزدیکی‌های دروازه شهر مزارشریف فرار کردند و عملیات پاکسازی طالبان در این منطقه ادامه دارد. در سوی دیگر اما سرويس بين‌الملل خبرگزاري صداوسيما ، گزارش  داد که بسیاری از ولسوالی‌‌‌های افغانستان تحت کنترل طالبان قرار گرفته و ارتش افغانستان نیز در تلاش برای بازپس گرفتن این مناطق است. ولسوالی یا اولُسوالی، یکی از واحد‌های تقسیمات کشوری افغانستان است که برابر واحدی در حدود فرمانداری و شهرستان است. افغانستان هم‌اکنون دارای ۳۶۴ ولسوالی است که بر اساس ولایت در فهرست زیر تقسیم‌بندی شده‌است.همچنین خبرگزاری صداوسیما  در کابل نیز روز گذشته از سقوط گذرگاه مرزی تجاری افغانستان با تاجیکستان به دست طالبان و آزادسازی دوباره آن توسط نظامیان افغان شهرستان علی‌آباد خبر داد. در همین زمینه وزارت دفاع افغانستان روز گذشته اعلام کرد: «نظامیان افغان در عملیات ویژه‌ای شهرستان علی‌آباد در استان قندوز را از تصرف طالبان آزاد کردند و دوباره به کنترل خود در آوردند.» اما ذبیح‌الله مجاهد سخنگوی طالبان امروز اعلام کرد: «افراد این گروه شهرستان امام صاحب، در استان قندوز که گذرگاه مرزی شیرخان بندر در آن قرار دارد را در اختیار خود گرفتند و نظامیان افغان در آن منطقه، با همه تجهیزات خود به طالبان پیوستند.» امرالدین ولی، عضو شورای استانی قندوز نیز سقوط گذرگاه مرزی شیرخان بند نیز از خارج شدن کنترل شهرستان چهار دره در استان قندوز خبر داد و اعلام کرد که هنوز مسئولان امنیتی افغان درباره سقوط شهرستان چهار دره و منطقه شیرخان بندر، چیزی نگفته‌اند. در همین حال وزارت دفاع افغانستان روز گذشته در بیانیه دیگری اعلام کرد:«نظامیان افغان، افرادی را که در نقش میانجی برای تسلیم شدن نظامیان افغان به یک پاسگاه در استان قندوز آمده بودند، بازداشت کردند.» وزارت دفاع افغانستان از این افراد به عنوان نفوذی‌های طالبان یاد کرده است. اعضای شورا‌های استانی و مسئولان محلی استان‌های زابل، پکتیا و جوزجان افغانستان نیز گفته اند: « شهرستان‌های خماب و قرقین در استان جوزجان، شهرستان شاه جوی در زابل، شهرستان احمدخیل و لجه منگل در استان پکتیا نیز از کنترل دولت خارج شده و به تصرف طالبان درآمده است . همچنین مسئولان محلی ارزگان نیز اعلام کردند که شهرستان چوره، از توابع استان ارزگان نیز به دست طالبان افتاده است. در همین راستا با تشدید حملات طالبان، روز گذشته صد‌ها نفر از ساکنان استان کاپیسا و شهرستان سالنگ در استان پروان، مسلح شدند تا در برابر طالبان بایستند و از مناطق مسکونی خود دفاع کنند. احمد مسعود، فرزند احمدشاه مسعود، قهرمان ملی افغانستان،‌نیز روز گذشته در حالی که لباس رزم بر تن کرده است با خودرو‌های زرهی عازم استان بغلان شد. همچنین در غرب افغانستان، اسماعیل خان چهره مطرح جهادی و سیاسی این کشور نیز گفته است مجاهدین خود را برای دفاع از هرات در برابر طالبان آماده کرده است.