یک قدم مانده به برجام

همدلی| قریب به سه سال از زمانی که دونالد ترامپ رئیس جمهور پیشین آمریکا توافق هسته‌ای را یک‌جانبه برهم زد و از اجرای آن سرباز زد، گذشته است. در چندماه اخیر با روی کار آمدن جو بایدن رئیس جمهور جدید ایالات متحده آمریکا مجدداً موضوع بازگشت آمریکا به برجام مطرح شد و اولین گام‌‌ها از سوی آمریکا برداشته شد. حالا پس از چندماه مذاکره هیات‌‌های 1+5، رئیس تیم مذاکره‌کننده ایران در مذاکرات وین از آماده شدن اسناد توافق خبر داده و اعلام کرد که هیات‌های مذاکره‌کننده برای تصمیم‌گیری نهایی به پایتخت کشورشان بازمی‌گردند. عباس عراقچی رئیس تیم مذاکره‌کننده ایران در وین روز گذشته با بیان ‌‌این‌که آخرین روز از ششمین دور مذاکرات وین سپری شد، اظهار کرد: بعد از نشست امروز کمیسیون مشترک برجام چند روزی مذاکرات را متوقف می‌کنیم تا هیات‌های مذاکره‌کننده به پایتخت‌هایشان مراجعه کنند، نه فقط برای مشورت‌های بیشتر، بلکه برای تصمیم‌گیری. به گزارش ایسنا، سیدعباس عراقچی روز گذشته پیش از برگزاری نشست کمیسیون مشترک برجام اظهار کرد: امروز آخرین روز از دور ششم مذاکرات وین است، ما روزهای بسیار فشرده و کار بسیار سختی را پشت سر گذاشتیم. الان در موقعیتی هستیم که فکر می‌کنم تمامی اسناد توافق تقریبا آماده است. برخی از مسائل اصلی مورد اختلاف که باقی مانده بود، حل شده است، برخی از این مسائل هنوز باقی‌مانده است ولی یک شکل کاملا دقیقی به خود گرفته است و کاملا روشن است که ابعاد این اختلافات چگونه است.
این دیپلمات ارشد کشورمان با بیان ‌‌این‌که فکر می‌کنم زمان برای تصمیم‌گیری طرف‌‌های مقابل ما فرارسیده است، چون کاملا صحنه مذاکرات و یک توافق احتمالی روشن است و آنها باید تصمیمات خود را بگیرند، افزود: اکنون مشخص است که چه حوزه‌‌هایی چه کارهایی امکان دارد و چه کارهایی امکان ندارد و زمانی که همه طرف‌‌ها به خصوص طرف‌‌های مقابل ما باید تصمیم نهایی خود را بتوانند بگیرند. به همین جهت پس از کمیسیون مشترک برجام چند روزی مذاکرات را متوقف می‌کنیم. هیات‌ها به پایتخت‌هایشان برمی‌گردند، نه فقط برای مشورت‌‌های بیشتر بلکه برای تصمیم‌گیری. وی با بیان ‌‌این‌که همکاران من روزهای بسیار سختی را داشته‌اند، تا پاسی از شب روی اسناد کار می‌کردند و دیشب تا 2 صبح روی آخرین برگه اسناد و آخرین پاسخ‌‌هایی که باید داده می‌شد کار کردند، گفت: به هر حال شما می‌دانید انجام مذاکره غیر مستقیم کار آسانی نیست و برای جلوگیری از سوءتفاهمات باید خیلی دقیق تر و خیلی جزئی‌تر کار کرد و مطالب را آماده کرد. پس از کمیسیون مشترک برجام جمع‌بندی از کار و فعالیتی که تاکنون انجام شده، خواهیم داشت و به تهران باز خواهیم گشت.
این دیپلمات ارشد کشورمان در پاسخ به این سوال که آیا می‌توان گفت در دور ششم مذاکرات نسبت به دوره‌‌های قبلی پیشرفت‌‌های بیشتری صورت گرفته و اختلافات کلیدی کمتر شده است؟ تصریح کرد: ما هر دوری که مذاکره داشتیم پیشرفت‌‌هایی را کردیم. برخی از ادوار این پیشرفت‌‌ها بیشتر و برخی ادوار کمتر بوده است، فکر می‌کنم این دور پیشرفت‌‌های خوبی را داشتیم و همانطور که پیش از این عرض کردم اکنون بیش از همیشه به یک توافق نزدیک‌تر هستیم ولی آن فاصله‌ای که بین ما و توافق مانده است پر کردنش کار آسانی نیست. پر کردن آن نیازمند تصمیم‌گیری‌‌هایی است که عمدتا طرف‌‌های مقابل ما باید بگیرند و امیدوارم که در دوره بعدی بتوانیم این فاصله کوتاه باقیمانده را اگر چه راه سخت و پر سنگلاخی است طی کنیم و بتوانیم به یک جمع بندی نهایی برسیم. این امید من برای آینده است ولی قطعا نمی‌توان پیش‌بینی کرد که آیا واقعا در دور آینده می‌توانیم این کار را انجام بدهیم یا نه؟ ولی من به شدت امیدوارم.

دور بعدی مذاکرات دور نهایی است

از طرف دیگر میخائیل اولیانوف نماینده روسیه در نهادهای ‌‌بین‌المللی مستقر در وین اعلام کرد که با انریکه مورا هماهنگ کننده اتحادیه اروپا درباره وضعیت فعلی برجام و حساس ترین موضوعات باقی‌مانده که باید حل شود گفت و گو کرده است. اولیانوف عصر روز یکشنبه در توئیتی نوشت که امروز با انریکه مورا هماهنگ کننده اتحادیه اروپا (رئیس کمیسیون مشترک توافق هسته‌ای با ایران و اداره کننده مذاکرات وین) در گفت‌وگوهای وین مورد وضعیت فعلی مذاکرات برجام و همچنین حساس‌ترین موضوعاتی باقی مانده که باید حل شوند بحث کردیم. میخائیل اولیانوف همچنین در پیامی توییتری اعلام کرد: اعضای کمیسیون مشترک برجام توافق کردند که وقفه‌ای به مذاکرات داده شود تا اعضا برای احتمالاً دور نهایی آماده شوند. نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی در وین نوشت: نشست کمیسیون مشترک روز گذشته برگزار شد و پیشرفت حاصله در مذاکرات وین از جمله در دور ششم بررسی شد. وی اضافه کرد: تصمیم گرفته شد که وقفه‌ای ایجاد شود تا به مشارکت‌کنندگان اجازه دهد با پایتخت‌هایشان درخصوص آمادگی برای آنچه که قرار است دور نهایی مذاکرات باشد، مشورت کنند.

دولت جدید ایران و ادامه مذاکرات

با ‌‌این‌که به نظر می‌رسد مذاکرات به مرحله خوبی رسیده است اما باید این نکته را هم در نظر داشت که دولت روحانی در روزهای پایانی کار خود به سر می‌برد و این دولت جدید است که تصمیم‌گیرنده نهایی خواهد بود. حال که انتخابات ریاست جمهوری در ایران به پایان رسیده و نتیجه این رقابت مشخص شده است، بی‌شک 1+5 نیز منتظر خواهند بود تا رویکرد دولت جدید ایران درخصوص مذاکرات هسته‌ای مشخص شود. به هرحال تا روی کار آمدن دولت جدید و انتخاب وزیر خارجه جدید، نمی‌توان نظر قاطعانه‌ای در این خصوص داد اما با توجه به سبقه سیاسی آقای رئیسی و گرایش وی به جریان اصول‌گرایان مطمئنا نوع نگاه دولت وی به مذاکرات متفاوت خواهد بود.

نگرانی همیشگی رژیم صهیونیستی از توافق ایران و 1+5 

 با وجود این رژیم صهیونیستی که همواره یکی از سرسخت‌ترین مخالفان برجام بوده است و با روی کار آمدن دولت جدیدی که به مراتب مواضع و رویکرد تندتری نسبت به بنیامین نتانیاهو دارد، از همان دقایق ابتدایی اعلام نتایج انتخابات ریاست جمهوری ایران، ضمن تاختن به مذاکره‌کنندگان، درخصوص آینده ابراز نگرانی کرد. نفتالی بنت نخست‌وزیر جدید این رژیم در این خصوص ادعا کرد که باتوجه به نتیجه این انتخابات جهان دیگر نباید برای حصول یک توافق جدید درخصوص برجام با ایران مذاکره کند. وزارت امورخارجه رژیم صهیونیستی نیز در واکنشی جداگانه تلاش کرد با طرح ادعاهای بی اساس، علیه ابراهیم رئیسی جَوسازی کرد و در بیانیه‌ای تاکید کرد که انتخاب رئیس جمهور جدید ایران باید زنگ خطر را برای جامعه بین‌الملل به صدا درآورد.