مانور دریایی ایران در حیاط خلوت آمریکا

همدلی|   محسن رفیق: در حالی که خبرها از برگزاری ششمین دور از نشست‌های هسته‌‌ای وین در روزهای آینده خبر می‌دهد، ورود ناوگروه نیروی دریایی ایران به آب‌های اقیانوس اطلس و تصویب برخی تحریم‌های جدید علیه ایران از سوی آمریکا،‌ به چالش‌های جدیدی بین تهران و واشنگتن تبدیل شده است. در همین حال روز گذشته هفتادوهفتمین ناوگروه نیروی دریایی راهبردی ارتش جمهوری اسلامی ایران متشکل از ناوشکن تمام ایرانی سهند و ناوبندر مکران برای نخستین بار و به منظور نشان دادن توانمندی‌های نظام جمهوری اسلامی ایران در عرصه دریانوردی وارد اقیانوس اطلس شد. اتفاقی که البته با واکنش شدید آمریکایی‌ها روبه‌رو شد و اتهام‌هایی را مبنی بر انتقال تسلیحات از سوی ایران، به تهران نسبت داد.
امیر دریادار حبیب‌الله سیاری معاون هماهنگ‌کننده ارتش اخیرا درباره این ناوگروه گفته بود که ما حضور در آب‌های ‌‌بین‌المللی حق مسلم نیروی دریایی راهبردی ارتش جمهوری اسلامی ایران می‌دانیم و این مسیر را با اقتدار ادامه می‌دهیم. رئیس ستاد ارتش همچنین در مورد جزئیات این خبر اعلام کرد: «این ناوگروه در تاریخ ۲۰ اردیبهشت امسال از بندرعباس حرکت کرده و بعد از طی مسیر طولانی و عبور از دماغه امیدنیک و دور زدن آفریقا و با طی شش هزار مایل دریایی یعنی نزدیک به ۱۲ هزار کیلومتر پس از سی روز دریانوردی هم اکنون در اقیانوس اطلس حضور دارد و مسیر خود را برای اجرای طولانی‌ترین ماموریت دریایی به سمت اقیانوس اطلس شمالی ادامه می‌دهد.»
دریادار سیاری با تاکید بر این‌که حضور ناوگروه‌های نیروی دریایی ارتش در آب‌های آزاد مطابق قوانین ‌‌بین‌المللی دریایی انجام می‌شود، اضافه کرد:«ناوبندر مکران که به عنوان یک پایگاه دریایی متحرک در نیروی دریایی ارتش محسوب می‌شود توانسته است به همراه ناوشکن بومی سهند برای اولین بار و بدون پهلوگیری در بنادر دیگر کشور‌ها وارد اقیانوس اطلس شود و این حضور مقتدرانه حاکی از توانمندی دریایی و اقتدار جمهوری اسلامی ایران است.»
در همین حال سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در واکنش به ورود ناو‌های نظامی ایران به اقیانوس اطلس گفت: «اگر هدف ارسال سلاح به عوامل نیابتی جمهوری اسلامی ایران در منطقه باشد، آمریکا آماده است واکنش نشان دهد.» ند پرایس در نشست خبری روزانه خود و در پاسخ به پرسشی درباره ورود ناوگروه ایرانی به اقیانوس اطلس و حرکت به سوی قاره آمریکا این زمینه گفت: «ما آماده‌ایم از اختیارات قابل استفاده خود، از جمله تحریم‌ها، علیه هر عاملی که ایران را قادر می‌سازد به تامین سلاح برای عوامل خشن و نیابتی‌اش ادامه دهد استفاده کنیم.»
او اضافه کرد: «در حالی که ما با شرکا و متحدانمان در چارچوب گروه ۵+۱ کار می‌کنیم تا برنامه هسته‌ای را بار دیگر محدود کنیم، به اعمال فشار بر ایران، در صورتی که تلاش کند هرگونه سلاحی را به شرکای خشن و عوامل نیابتی‌اش ارسال کند، ادامه می‌دهیم.» ند پرایس در این باره که آیا نشانه‌ای وجود دارد که ایران سعی در انجام این کار داشته باشد گفت: «در مورد آنچه قرار است رخ دهد گمانه‌زنی نمی‌کنم؛ اما اگر تلاشی برای ارسال سلاح یا نقض تعهدات بین‌المللی باشد، ما برای پاسخ دادن آماده خواهیم بود.»
لیود آستین وزیر دفاع آمریکا نیز روز پنج‌شنبه به قانونگذاران آمریکایی گفت که او هم مانند نمایندگان درباره کشتی‌های نیروی دریایی ایران که در حال حرکت در اقیانوس اطلس هستند و احتمالا به ونزوئلا تسلیحات منتقل می‌کنند، نگران است. سناتور ریچارد بلومنتال هم که در جلسه استماع کمیته نیروهای مسلح مجلس نمایندگان آمریکا صحبت می‌کرد، گفت که اجازه دادن به این کشتی‌ها برای لنگر انداختن از بسیاری از جهات بسیار مهم خواهد بود چرا که این اولین باری خواهد بود که کشتی‌های نیروی دریایی ایران سفری سخت را در عرض اقیانوس اطلس به پایان رسانده‌اند.
او در این باره گفت: «سابقه اجازه دادن به ایران برای آوردن تسلیحات به منطقه نگرانی زیادی برایم به همراه می‌آورد.» آستین هم در این راستا گفت که او هم نگرانی بلومنتال را دارد و افزود: «من واقعا درباره اشاعه تسلیحات در منطقه مان، هرگونه تلسلیحاتی که باشد، نگرانم.» وزیر دفاع آمریکا از پاسخگویی به سوالات بلومنتال مبنی بر این که چه تسلیحاتی روی عرشه این کشتی‌ها هستند، خودداری کرده و اظهار کرد که در یک جلسه محرمانه اطلاعاتی در این باره ارائه خواهد داد. او همچنین گفت که با مقامات هیچ یک از دیگر کشورهای منطقه درباره حرکت این کشتی‌ها صحبتی نکرده است.
بلومنتال در گفت و گویی پس از سوال از آستین گفت: «سابقه اجازه دادن به ایران برای فرستادن تسلیحات به یک کشور رقیب در نیمکره غربی بسیار نگران کننده است. این ممکن است اولین ضربه آزمایشی ایران باشد تا ببیند آیا می‌تواند از آن قصر در برود و شرارت کند.» یک مقام دفاعی آمریکا نیز اعلام کرد که پنتاگون هنوز برنامه‌‌ای برای رصد دقیق تر و نزدیک تر این کشتی‌ها از طریق هوایی و دریایی در منطقه یا ممانعت از آنها در آب‌های ‌‌بین‌المللی را ندارد.
در همین حال نشریه پولیتیکو گزارش داد که دو مقام در وزارت دفاع آمریکا اعلام کرده‌اند که دولت جو بایدن از طریق کانال‌های دیپلماتیک درحال فشار بر کاراکاس و هاوانا است تا پهلوگیری کشتی‌های ایرانی در بنادر این کشور‌ها انجام نشود. آمریکا همچنین به ونزوئلا هشدار داده است در صورت حضور کشتی‌های ایرانی در آب‌های این کشور، احتمال تخفیف تحریم‌های آمریکا علیه ونزوئلا ضعیف‌تر خواهد شد. مارکو روبیو نائب رئیس کمیته اطلاعاتی سنای آمریکا نیز در گفت و گویی کوتاه بیان کرد: «یا مادورو باید بدون قید و شرط آن‌ها را برگرداند، یا ما باید مجبورشان کنیم برگردند.» روبیو گفت که در جلسات محرمانه اطلاعات بیشتری راجع به حرکت این کشتی‌ها دریافت کرده است.
جان کربی سخنگوی وزارت دفاع آمریکا در بیانیه‌ای به سی. ان. ان گفت: «در حالی که وزارت دفاع درباره مسائل اطلاعاتی نظری نمی‌دهد، متذکر می‌شویم که تحویل تسلیحات یک عمل تحریک‌آمیز و تهدیدی علیه شرکای ما در این نیم‌کره خواهد بود. از این رو، حق ما برای انجام دادن اقدامات مناسب در هماهنگی با شرکایمان برای جلوگیری از تحویل یا نقل و انتقال چنین تسلیحاتی محفوظ خواهد بود.» یکی از کشتی‌ها، ناو نظامی مکران در تصاویر ماهواره‌ای ثبت شده از بندر عباس هفت قایق کوچک حمله سریع روی عرشه‌اش داشته است. ناو کوچک‌تری که مکران را همراهی می‌کند، یک ناو محافظ است. نگرانی آمریکا این است که ایران قایق‌های حمله سریع را به ونزوئلا منتقل کند.
در همین حال سعید خطیب زاده، سخنگوی وزارت خارجه نیز اخیرا در کنفرانس خبری‌اش در پاسخ به سوالی در ارتباط با اخبار منتشر شده مبنی بر حرکت ناو‌های ایرانی به سمت ونزوئلا و اظهارنظر مقامات آمریکایی در این ارتباط گفت: «جمهوری اسلامی ایران مانند هر کشور دیگری در نظام بین‌الملل این حق را دارد که از تمام حقوق بین‌الملل استفاده کند و در آب‌های ‌‌بین‌المللی حضور داشته باشد و هیچ کشور نمی‌تواند به این حق تعدی کند.» او ادامه داد: «هشدار می‌دهیم که هیچ کسی در این زمینه مرتکب اشتباه محاسباتی نشود و کسانی که در خانه‌های شیشه‌ای نشسته‌اند سنگی راپرتاب نکنند.»
ایران پیش از این هم ناو‌های خود را به اقیانوس اطلس فرستاده است. اقیانوس اطلس دومین اقیانوس بزرگ دنیا است که بین قاره آمریکا و قاره‌های آفریقا و اروپا قرار دارد. جمهوری اسلامی ایران اعلام کرده است حضور ناو‌های این کشور در آب‌های اقیانوس اطلس، پاسخی به حضور ناو‌های آمریکایی در خلیج فارس است.
از سوی دیگر وزارت خزانه‌داری آمریکا با صدور بیانیه‌ای از اعلام تحریم علیه فردی که آمریکا مدعی است با سپاه پاسداران جمهوری اسلامی در ارتباط است، خبر داد. این وزارتخانه روز پنجشنبه با صدور بیانیه‌ای از اعمال تحریم علیه سعید احمد محمد الجمال به اتهام ارتباط با سپاه پاسداران جمهوری اسلامی ایران خبر داد. این وزارتخانه همچنین چندین فرد و نهاد در ارتباط با این شخص را نیز در لیست تحریم‌های خود قرار داده است.
یک پایگاه خبری نیز در این رابطه نوشت که وزارت خزانه‌داری آمریکا روز گذشته اعضای یک شبکه را که به ادعای آمریکا به تامین مالی سپاه پاسداران جمهوری اسلامی ایران و انصارالله یمن کمک می‌کرد، هدف تحریم‌های خود قرار داده است. وزارت خزانه‌داری آمریکا همچنین نام چند نفر از جمله احمد قلعه‌بانی را از لیست تحریم‌های خود خارج کرده است.
در همین حال آنتونی بلینکن وزیر امور خارجه آمریکا درباره لغو تحریم‌های وزارت خزانه‌داری این کشور علیه برخی افراد و شرکت‌های ایرانی گفت: «‌وزارت خزانه‌داری آمریکا تحریم‌ها علیه سه مقام پیشین ایران و دو شرکتی که قبلا در خرید، مالکیت، فروش، حمل و نقل یا بازاریابی محصولات پترو شیمی ایران مشارکت داشته‌اند را لغو کردیم که در نتیجه تغییری محقق شده در وضع کنونی یا رفتار طرف‌های تحت تحریم انجام شد. این اقدامات تعهد ما را نسبت به لغو تحریم‌ها در موقع تغییر وضعیت یا رفتار اشخاص تحت تحریم نشان می‌دهد.»
او درباره تحریم فردی به اتهام در ارتباط بودن با سپاه پاسداران ایران هم مدعی شد: «امروز، آمریکا سعید احمد محمد الجمال و چند فرد و نهاد دیگر را تحریم کرد که در شبکه‌‌ای ‌‌بین‌المللی که او برای رساندن ده‌ها میلیون دلار پول به حوثی‌ها در همکاری با مقامات ارشد نیروهای قدس سپاه پاسداران ایران استفاده کرده بود، مشارکت داشته‌اند. کسانی که در شبکه شرکت‌ها و واسطه‌های فروش صوری الجمال بوده‌اند، کالاهایی از جمله نفت ایران را در سراسر خاورمیانه و فراتر از آن می‌فروشند و بخش قابل توجهی از عایدی آن را به حوثی‌های یمن منتقل می‌کنند. ما الجمال را پیرو قانون اجرایی ۱۳۲۲۴ به خاطر کمک مادی، پشتیبانی یا ارائه حمایت در زمینه مالی، مصالح یا حمایت فنی یا ارائه کالاها و خدمات به نیروهای قدس سپاه پاسداران یا در حمایت از آن تحریم کردیم.»