تلاش صدا و سیما برای کاهش چالشهای سیاسی در انتخابات به نتیجه میرسد؟
مناظرههای محدود!
همدلی| آرزو بخشنده: گزینههای نهایی برای رقابت در چهاردهمین دوره ریاستجمهوری اعلام شد. ترکیب نسبتا قابل پیشبینی اگرچه شوکآور نبود، اما جریانهای سیاسی را به تامل واخواهد داشت که گزینه آنها تا چه اندازه امکان رایآوری دارد؟ این سوال بیپاسخ را باید شیوه برگزاری مناظرهها و روش سیاسی انتخاب شده در روزهای آینده مورد بررسی قرار داد. اینکه مناظرهها و جهتگیریهای سیاسی نامزدها تا چه اندازه امکان ایجاد دوگانههای احتمالی را دارد یا وسعت عمل کاندیداها برای نقد شرایط موجود تا چه اندازه است، مشخص خواهد کرد هر یک از گزینهها چقدر موفق خواهند شد سبد رای خود را تکمیل کنند.
تا شنبه(پریروز) بر اساس اظهارات مسئولان صدا و سیما تکلیف مناظرهها مشخص نبود. جبلی رئیس سازمان، در اظهاراتی گفته بود همه چیز به تایید صلاحیتها و تعداد افراد بازمیگردد. برنامهریزی برای انجام مناظرهها و انتخاب مجری کلاف سردرگمی بود که احتمالا مسئولان این رسانه را هم در دریای حدس و گمان فرو برد. اما دیروز “پیمان جلبی” اعلام کرد: «در این دوره ۵ مناظره در نظر گرفتیم که پیشبینی ما برای هر مناظره ۳.۵ تا ۴ ساعت است. از ظرفیت کارشناسان و مدیران ارشد متنوع در طراحی سوالات استفاده کردیم و نامزدهای محترم در مدت زمان معینی پاسخهای خودشان را ارائه خواهند داد.»
وی افزود: «اعضای کمیته نظارت بر انتخابات در کنار برگزارکنندگان این برنامه خواهند بود و مناظرهها بعد از مغرب شروع خواهد شد. پیشبینی ما برای این برنامه در هر قسمت حداقل سه ساعت و نیم است که البته این زمان بر اساس تعداد نامزدهای مورد تایید شورای نگهبان خواهد بود و بلافاصله پس از تعیین نامزدها مراسم قرعهکشی برگزار خواهد شد.»
این اظهارات در کنار فراخوان قضایی برای فعالان فضای مجازی اما قابل تامل بود. احضار و زندانی شدن یاشار سلطانی، صبا آذرپیک و علیاکبر رائفیپور در حالیکه روزنامه جام جم وابسته به صدا و سیما در یک گزارش خط امنیتی برای فعالان مجازی را ترسیم کرده بود، همزمان با اظهارات رئیس سازمان صدا و سیما تکمیل شد. او در بیان نقشه راه سازمان برای مناظرهها فضایی را نشان داد که بیش از برگزاری یک تقابل پویا و هیجانآور در انتخاباتی با عقبه میزان مشارکت احتمالی، مولفههای زیادی برای تحرک ندارد. او گفته «مناظرات معطوف به مسائل اساسی کشور به خصوص برنامه هفتم است.» برنامهای که ابعاد آن برای کارشناسان اقتصادی هم چندان باز نیست. نکات مهم این برنامه(هفتم) که بر اهداف آرمانی رشد اقتصادی 8درصد و تورم تکرقمی تاکید دارد همین حالا از طرف بسیاری از تحلیلگران آرمانی تلقی شده و برنامه ششم و اهدافش را برای سیاسیون تداعی میکند.
نکته دیگر اینکه همچون دورههای قبل بعد از سال 88 مناظرات به شکل طرح سوالات کاملا پیشبینی شده طرح خواهد شد. بنا بر گفته جبلی «مناظرات به صورت پرسشهایی است که در برنامه از نامزدها پرسیده میشود و در مدت معینی پاسخ خود را میدهند. میزان زمان مناظرات با توجه به اعلام نظر نهایی شورای نگهبان و تعداد نامزدها قابل تغییر است و محورهای اصلی مناظره از قبل در اختیار ستادهای آنها قرار خواهد گرفت.»
این گفتهها با توجه به تاکید روزهای گذشته بر پرهیز رقبا در تخریب یکدیگر و خطوط مشخص شده برای رقابت سیاسی نشان میدهد اینبار صدا و سیما با حلقه تنگتری از شیوههای برگزاری به سمت کوچک کردن ابتکار عمل نامزدها در مواجهه سیاسی با یکدیگر حرکت خواهد کرد. در همین حال روزنامه جام جم در مطلبی پبش از اعلام نتایج بررسی صلاحیتها با عنوان وقت برخورد با لجنپراکنی نوشت: «هیاهویی درخصوص فلان فساد یا اقدامات مخرب فلان کاندیدا بلند میشود و این هجمهها، سوالات زیادی را درخصوص فساد و ناکارآمدی به اذهان مردم وارد و آنها را نسبت به افراد و نهادهای نظارتی بدبین میکند. نباید فراموش کرد که کلیدواژه شفافیت یا مطالبهگری که بعضا با انتشار اسناد محرمانه، شخصی و خانوادگی کاندیداها یا حامیان محوری آنها از سوی برخی افراد و پروژهبگیران مجازی مطرح میشود، هیچ سنخیتی با اصل مطالبهگری ندارد و صرفا سخنپراکنی و بیحرمتی با چاشنی تهمتودروغگویی به اصل نظام است که افکار عمومی را مورد هجمه قرار میدهد.
افشاگریهای این روزها که در سالهای اخیر بر بسترهای مجازی چون توییتر و اینستاگرام به اوج رسیدهاست، یک سناریوی آشنا دارد که طی آن پشت پرده برخی اقدامات، تصمیمگیریها و مفاسد نهادهای حاکمیتی عیان میشود و فضا را برای گمانهزنی و تحلیل در اختیار ادمینهای کانالهای تلگرامی و برخی رسانههای غیرهمسو قرار میهد تا سیلی از اتهامات مبهم را متوجه یک شخص یا مجموعه تحت حمایت وی کنند. صرفنظر از آنکه آیا مسکوت ماندن موارد افشا شده، میتوانست در رویه اصلاح قرار گیرد یا خیر؟ آیا بیآبرو کردن افراد، کمکی به کاهش فساد موثر کرده است؟»
استانداردهای اعلامی رئیس سازمان صدا و سیما و مواضع روزنامه تحت ادارهاش نشان میدهد طیف مستقر در این سازمان نقد وضع موجود را احتمالا مسکوت خواهند گذاشت.
انتخاب برنامه هفتم توسعه برای چالش انتخاباتی همانقدر سهل و ممتنع به نظر میرسد که بخواهیم شرایط اقتصادی موجود را از نظرها پنهان کنیم و ارائه راهکارهای مهم و اساسی در این زمینه را که با سیاست خارجی، موضوع فساد در بدنه اجرایی کشور و راههای رفته اشتباه در سالهای گذشته مرتبط است را مسکوت بگذاریم.
آذر پیک و سلطانی راهی زندان شدند
در عینحال سیگنال اولیه به رسانهها داده شد. قوه قضاییه اعلام کرد: صفورا آذر پیک جهت اجرای حکم قطعی و نهایی دادگاه وارد زندان شد.براساس حکم صادره صفورا آذرپیک بابت ۵ فقره نشر اکاذیب به تحمل ۲ سال حبس تعزیری و پرداخت جریمه نقدی و اعاده حیثیت از شکات از طریق عذرخواهی از ایشان در یکی از روزنامههای رسمی و بابت ۵ فقره جرم افترا نسبت به شکات به پرداخت جزای نقدی محکوم شده است.
همچنین این فرد بابت جرم تهدید به تحمل یک سال حبس تعزیری محکوم شده است.متهم به جهت بیتوجهی به مقررات قانونی و حقوق سایر افراد جامعه، نوع جرایم ارتکابی و خسارات ناشی از آن جهت تکمیل کیفر اصلی به ممنوعیت فعالیت در رسانههای اجتماعی بهمدت ۲ سال و انتشار حکم محکومیت قطعی در رسانه رسمی محکوم شده است.آذرپیک در این پرونده، ۷ شاکی خصوصی دارد.
روند قضائی پرونده دیگر صفورا آذرپیک با ۸ شاکی خصوصی نیز در حال بررسی است و حکم نهایی آن صادر نشده است.
“یاشار سلطانی” هم در پروندهای که ۱۷ شاکی دارد، به اتهام نشر اکاذیب به قصد تشویش اذهان عمومی (یازده فقره)، به یک سال و دو ماه حبس تعزیری محکوم شده که این حکم به اجرا درآمد.
این گزارش حاکی است یاشار سلطانی لحظاتی پیش پس از احضار به دادستانی تهران برای اجرای حکم قطعی قضائی وارد زندان شد.
کلیات عملکرد صدا و سیما و احضار و زندانی شدن فعالان رسانهای مجازی نشان میدهد داغ شدن مباحث، بیرون از رسانه ملی در این دوره خوشایند نیست و احتمالا مناظرههای محدود کار را به سرانجام خواهد رساند. البته اگر فیلترهای تعبیه شده بتواند همه منافذ نقد را ببندد.