“رقابت واقعی” شرط بالا رفتن مشارکت در انتخابات

متاسفانه، در حادثه سقوط بالگرد ریاست جمهور و هیات همراه در منطقه ورزقان، آقای رئیسی، دکتر امیر عبداللهیان، امام جمعه تبریز و استاندار آذربایجان شرقی و دیگر اعضای تیم پروازی و امنیتی، به دیدار باقی شتافتند. از همان ابتدای اعلام سانحه دلخراش، همه مردم ایران از هر گرایش و دیدگاهی، نگران سلامت رئیس جمهور و هیات همراه بودند و برای سلامت ایشان و تیم همراه، دست به دعا برده بودند ولی سانحه از همان ابتدا، منجر به مرگ همه مسافران بالگرد شده بود. با اعلام خبر درگذشت رئیس جمهور و هیات همراه در صبح دوشنبه، همدردی و پیام‌‌های تسلیت همه شخصیت‌ها و احزاب و گروه‌ها از دیدگاه‌ها و گرایش‌‌های مختلف، صادر گردید. از طرف مقام رهبری، پنج روز عزای عمومی، اعلام شد. مراسم تشییع در استان‌‌های آذربایجان شرقی، قم، تهران، خراسان جنوبی و مشهد برگزار شد و در سراسر کشور، مراسم بزرگداشت درگذشتگان برگزار می‌شود. در مراسم تشییع و بزرگداشت‌ها هم تقریبا صرف نظر از گرایش و دیدگاه سیاسی و به احترام خدمات درگذشتگان به کشور، مشارکت داشتند. البته این همبستگی روحی و عاطفی، در سال‌‌های گذشته هم سابقه داشته است.
آن‌چه در مراسم تشییع و بزرگداشت سردار سلیمانی در زمستان ۹۸ اتفاق افتاد، نمادی از همبستگی ملی بود که متاسفانه با رد صلاحیت‌‌های گسترده در انتخابات مجلس یازدهم و نومیدی مردم از مشارکت در انتخابات، آن همبستگی به عکس خود تبدیل شد. می‌توان از این فرصت پیش آمده، برای بازسازی همبستگی ملی و بازیابی رابطه دولت- ملت استفاده کرد.
با توجه به این که طبق قانون اساسی، باید ظرف پنجاه روز آینده، رئیس جمهور آینده، انتخاب شود، زمان انتخابات ریاست جمهوری چهاردهم روز ۸ تیرماه تعیین شده است و از روزهای آینده، روند انتخابات آینده ریاست جمهوری، آغاز خواهد شد. از همین روزها، گمانه زنی در مورد کاندیداهای احتمالی ریاست جمهوری آغاز شده است. قطعا ظرف هفته‌‌های آینده، کشور فضای انتخاباتی خواهد گرفت. در این شرایط، کشور به همبستگی ملی برای خروج کشور از شرایط روحی فقدان رئیس جمهور و نیز افزایش مشروعیت سیاسی داخلی و بین المللی، نیاز دارد. همبستگی ملی، یعنی همه مردم صرف نظر از دیدگاه و گرایش‌‌های سیاسی و فرهنگی، دل در اعتلای ایران و ایرانیان داشته باشند و در همه صحنه‌‌های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی به مشارکت گرفته شوند. این مستلزم حضور همه ایرانیان در صحنه است. به این ترتیب، همبستگی ملی یعنی حضور و رسمیت همه مردم ایران، فارغ از همه اختلافات در دیدگاه‌‌های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی.
همبستگی ملی، یعنی به رسمیت شناختن همه ایرانیان فارغ از دیدگاه‌‌های سیاسی، فرهنگی، مذهبی و اجتماعی. همبستگی ملی، به معنای همشکل کردن مردم با یک رنگ و جریان سیاسی و حذف دیگر جریان‌ها و گرایش‌‌های سیاسی نیست. همبستگی ملی به معنای این نیست که بعضی افراد، صاحب صلاحیت و دیگران فاقد صلاحیت هستند. به این ترتیب لازم است همه مردم احساس کنند که در میان کاندیداها، دیدگاه‌ها و خواست سیاسی، اجتماعی و فرهنگی آنان، نماینده‌‌‌‌ای وجود دارد، در نتیجه می‌توانند در انتخابات، مشارکت کنند. به علاوه، مهم‌تر از دیدگاه و ارائه برنامه، باید این امکان مهیا شود که اگر کاندیدای جدی اصلاح طلب یا اعتدال‌گرا در صحنه حضور پیدا کرد، بتواند اهداف و برنامه‌‌های خود را در دولت آینده در حوزه سیاست داخلی و خارجی، عملیاتی کنند. در آن صورت است که می‌توان امید به مشارکت مردم داشت. نتیجه انتخابات‌‌‌هایی که فقط یک گرایش سیاسی، حضور دارند را در انتخابات‌‌های ۹۸ تا ۱۴۰۲ دیده ایم. نتایج انتخابات ۹۸ تا ۱۴۰۲، همه کاهش مشارکت کمتر از ۵۰درصد را نشان داده است. متاسفانه، اگر بنا بر همان حذف‌ها باشد، تکرار انتخابات ۱۴۰۲ محتمل است. باید توجه داشت که شرایط روحی پس از سانحه دلخراش بالگرد و کشته شدن رئیس جمهور و همراهان، شرایطی نیست که برگزار کنندگان انتخابات، امیدوار باشند که بدون وجود رقابت اساسی، درصد مشارکت را بالا ببرد. متاسفانه از سال ۹۶ به بعد، یک فضای نومیدی بر افکار عمومی مستولی شده است و امکان اصلاح امور را با مشارکت در انتخابات را بسیار کم می‌دانند. نگارنده از مجموعه کسانی است که اعتقاد دارد که اگر شرایط حضور یک کاندیدای جدی در انتخابات وجود داشته باشد، باید در انتخابات مشارکت داشت ولی این امیدواری در میان همه فعالان سیاسی وجود ندارد. موقعی که به واقعیت‌ها نگاه می‌کنند، می‌بینند که اگر حتی یک دولت اعتدالگرا یا اصلاح طلب، به پیروزی برسد، موانع داخلی و خارجی، چنان بر آن دولت هجوم می‌آورند که عملا نمی‌تواند کاری از پیش ببرد. نومیدی از مشارکت در انتخابات حاکم است. حتی با برگزاری یک انتخابات رقابتی، بعید است که میزان مشارکت بالاتر از 50درصد بشود.